Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của UNESCO

Nghề làm tranh Đông Hồ đã được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp tại Kỳ họp lần thứ 20 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO, diễn ra tại Di sản Văn hóa Thế giới Pháo Đài Đỏ, New Delhi, Ấn Độ.

Ông Vishal V. Sharma, Đại sứ, Phái đoàn thường trực của Ấn Độ bên cạnh UNESCO, Chủ tịch Kỳ họp lần thứ 20 Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO gõ búa ghi danh di sản Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. (Ảnh: Cục Di sản văn hóa cung cấp)
Ông Vishal V. Sharma, Đại sứ, Phái đoàn thường trực của Ấn Độ bên cạnh UNESCO, Chủ tịch Kỳ họp lần thứ 20 Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO gõ búa ghi danh di sản Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. (Ảnh: Cục Di sản văn hóa cung cấp)

Theo thông tin từ Cục Di sản văn hóa, vào hồi 14 giờ 38 phút ngày 9/12 (giờ địa phương), tại Thủ đô New Delhi, Ấn Độ (tức 16 giờ 8 phút, giờ Hà Nội), Kỳ họp lần thứ 20 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO, đã thông qua Quyết định số 20.COM 7.a.1 ghi danh di sản Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Kỳ họp lần thứ 20 diễn ra từ ngày 8 đến 13/12 tại Di sản Văn hóa Thế giới Pháo Đài Đỏ, Ấn Độ.

Đây là di sản thứ 17 của Việt Nam được UNESCO ghi danh vào các Danh sách di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO.

image011.jpg
Nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế đang làm Tranh dân gian Đông Hồ.

Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ ở khu phố Đông Khê, phường Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, ra đời cách đây khoảng 500 năm. Cộng đồng thực hành nghề đã tạo ra những bức tranh có đặc trưng riêng về chủ đề, kỹ thuật in, màu sắc và đồ họa bằng kỹ thuật in khắc gỗ.

Các chủ đề của tranh thường bao gồm tranh thờ, chúc tụng, tranh lịch sử, tranh sinh hoạt, tranh phong cảnh, gắn với tập tục treo tranh vào ngày Tết Nguyên Đán, Tết Trung Thu, thờ cúng tổ tiên và thờ thần.

Các công đoạn sáng tác mẫu, khắc ván in, làm màu, in tranh đều bằng tay. Mẫu tranh được vẽ bằng bút lông, mực nho trên giấy bản và khắc trên ván gỗ thị. Các màu được chế biến từ nguyên liệu tự nhiên: màu xanh từ lá chàm, màu đỏ từ sỏi son, màu vàng từ hoa hòe và quả dành dành, màu trắng từ bột sò điệp bị phong hóa, màu đen từ tro lá tre, rơm nếp.

Tranh được in úp ván với 5 màu cơ bản trên giấy dó đã được phủ một lớp hồ điệp. Các màu được in theo nguyên tắc màu đỏ in trước, tiếp đến màu xanh, vàng, trắng. Ván nét màu đen in cuối cùng để hoàn thiện bức tranh.

image007.jpg
Các nước thành viên đến chúc mừng đoàn Việt Nam.

Theo Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ của Việt Nam đáp ứng các tiêu chí ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Theo đó, tranh dân gian Đông Hồ gắn bó mật thiết với các lễ tiết quan trọng như Tết Nguyên Đán và Tết Trung Thu, cũng như các nghi lễ thờ cúng tổ tiên và thần linh. Ngày nay, chỉ còn một số ít gia đình tiếp tục duy trì nghề này, truyền lại tri thức và kỹ năng trong phạm vi gia đình và cho người học việc thông qua hướng dẫn trực tiếp và kèm cặp thực hành.

Một số công đoạn như vẽ mẫu và khắc bản in đòi hỏi đào tạo chuyên sâu và tích lũy kinh nghiệm trong nhiều năm. Các bản khắc gỗ được xem như báu vật gia truyền, được truyền lại qua nhiều thế hệ.

Số lượng nghệ nhân lành nghề đã giảm mạnh (theo hồ sơ đề cử, chỉ còn vài hộ gia đình duy trì nghề), do thế hệ trẻ ít quan tâm, nghề khó bảo đảm sinh kế, và nhu cầu sử dụng tranh in khắc gỗ trong các dịp lễ truyền thống giảm sút. Số người có tay nghề cao và tâm huyết theo đuổi nghề đã quá ít để duy trì việc truyền dạy và làm tranh, nên nghề cần được bảo vệ khẩn cấp.

Kế hoạch bảo vệ đề ra bảy mục tiêu, bao gồm: mở các lớp truyền nghề, kiểm kê di sản, thiết kế mẫu, đa dạng hóa thị trường, cải thiện khả năng tiếp cận nguồn nguyên liệu, và cung cấp thiết bị bảo hộ cho nghệ nhân. Các hoạt động được đề xuất khả thi, phù hợp với mục tiêu và có tính bền vững, đồng thời đặt cộng đồng ở vị trí trung tâm.

Hồ sơ cho thấy sự tham gia tích cực của cộng đồng, đặc biệt là các gia đình làm nghề, trong toàn bộ quá trình lập hồ sơ, thông qua các hoạt động kiểm kê và sự kiện công chúng.

Di sản đã được đưa vào Danh mục kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể, được cập nhật thường xuyên với sự tham gia của cộng đồng.

Theo đó, Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 quyết định ghi danh Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp và khuyến khích Việt Nam xem xét việc tích hợp di sản này vào hệ thống giáo dục, cả chính quy và phi chính quy, nhằm khuyến khích thế hệ trẻ hiểu và trân trọng tầm quan trọng của việc bảo vệ di sản.

Việc UNESCO ghi danh Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp có ý nghĩa sâu sắc đối với cộng đồng thực hành và công chúng Việt Nam.

image003.jpg
Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương phát biểu tại Kỳ họp.

Thay mặt Việt Nam và cộng đồng thực hành di sản Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ, Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam Hoàng Đạo Cương và Phó Chủ tịch thường trực Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh Mai Sơn đã phát biểu đáp từ và cam kết thực hiện các biện pháp cần thiết nhằm bảo vệ các giá trị của Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ, cảm ơn Ban Tư vấn, các thành viên của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003, Ban Thư ký Công ước 2003 đã làm việc tận tình, công tâm để ghi danh di sản này của Việt Nam.

Có thể bạn quan tâm

Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa vào vai người bà nhân hậu, giàu tình yêu thương trong phim "Thế hệ kỳ tích". (Ảnh: ĐOÀN PHIM CUNG CẤP)

Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa hoàn thành giấc mơ diễn viên ngày nhỏ với phim “Thế hệ kỳ tích”

Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa từng chia sẻ, ước mơ ngày nhỏ của bà là trở thành diễn viên. Với vai chính bà nội Nga Tứ trong “Thế hệ kỳ tích” - một bộ phim điện ảnh cổ vũ tinh thần theo đuổi lý tưởng, chinh phục thử thách của thế hệ trẻ, ước mơ ấy của Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa đã trở thành hiện thực.

Lần đầu tiên tổ chức, Liên hoan Trà Quốc tế-Huế 2025 được tổ chức tại thành phố di sản. (Ảnh: BTC)

Khai mạc Liên hoan Trà Quốc tế-Huế 2025

Sáng nay 11/12, tại Cung Trường Sanh - Đại Nội Huế diễn ra Lễ khai mạc Liên hoan Trà Quốc tế-Huế 2025. Sự kiện do Sở Du lịch thành phố Huế phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế và các đơn vị liên quan cùng chủ trì tổ chức với sự đồng hành của Hiệp hội Chè Việt Nam (VITAS) và Hiệp hội Trà Đông Nam Á (ATO).

Các đại biểu cắt băng khai mạc triển lãm. (Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc)

Triển lãm đặc biệt về Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan hệ Việt Nam-Hàn Quốc

Chiều 10/12, tại Tòa nhà Hội quán Nghị sĩ Quốc hội Hàn Quốc đã diễn ra Lễ khai mạc Triển lãm đặc biệt với chủ đề “Chòm sao Bắc Đẩu: Tình hữu nghị kết nối bằng ánh sáng”, trưng bày các tác phẩm điêu khắc ánh sáng về Chủ tịch Hồ Chí Minh của nghệ nhân Việt Nam Bùi Văn Tự và các tác phẩm về Hàn Quốc của nghệ nhân Hàn Quốc Moo-E.

Tái bản “Truyện Kiều” với diện mạo mới

Tái bản “Truyện Kiều” với diện mạo mới

Bản “Truyện Kiều” do Nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành có phần minh họa vô cùng công phu của họa sĩ Nguyễn Công Hoan: vẽ trên giấy xuyến chỉ mỏng tang, sử dụng hai tông màu vàng và xanh lá làm chủ đạo, với những chi tiết mang đậm nét văn hóa Việt Nam.

Thượng tá, nhà văn Nguyễn Xuân Thủy giao lưu cùng các em học sinh.

Nhà văn Nguyễn Xuân Thủy lan tỏa những câu chuyện ý nghĩa về Trường Sa

Hướng tới Kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944-22/12/2025), nhiều hoạt động ý nghĩa đã được tổ chức. Trong đó, chuỗi giao lưu với nhà văn Nguyễn Xuân Thủy cùng tác phẩm "Tôi kể em nghe chuyện Trường Sa" đã giúp học sinh hiểu hơn về chủ quyền biển đảo thiêng liêng và hình ảnh người lính hôm nay.

Một trích đoạn từ bộ tranh "Những mùa hy vọng" của họa sĩ Vũ Thùy Mai.

Những mùa hy vọng trong tranh của họa sĩ Vũ Thùy Mai

Trong thời gian gần đây, bộ sưu tập "Những mùa hy vọng" của họa sĩ Vũ Thùy Mai liên tục xuất hiện tại nhiều triển lãm nhóm và thu hút sự quan tâm của giới mỹ thuật. Các tác phẩm thể hiện hành trình nội tâm của người nghệ sĩ trong nỗ lực truyền tải những câu chuyện về sức sống, niềm tin và góc lắng đọng trong tâm hồn.

“Điện Biên Phủ” đến với độc giả A-rập: Nhịp cầu đưa lịch sử Việt Nam ra thế giới

“Điện Biên Phủ” đến với độc giả A-rập: Nhịp cầu đưa lịch sử Việt Nam ra thế giới

Trong khuôn khổ các hoạt động đối ngoại và giao lưu văn hóa-học thuật giữa Việt Nam với các quốc gia khu vực Ả Rập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản tiếng Việt cuốn sách "Điện Biên Phủ" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp do Light books phát hành, đồng thời phát hành phiên bản tiếng A-rập.

Khu trưng bày trang phục truyền thống của các dân tộc Việt Nam thu hút sự quan tâm của đông đảo quan khách tham dự Hội nghị. (Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Venezuela)

Việt Nam tham dự Hội nghị quốc tế của các dân tộc bản địa vì hòa bình và phát triển tại Venezuela

Tại “Hội nghị quốc tế của các dân tộc bản địa vì hòa bình và phát triển”, thông qua việc giới thiệu bản sắc 54 dân tộc anh em Việt Nam, nhất là vai trò của phụ nữ trong lưu giữ di sản, đại diện Việt Nam đã góp phần lan tỏa thông điệp về hòa bình – một nền hòa bình bắt nguồn từ sự tôn trọng bản sắc.

Nhiều bạn trẻ tham quan triển lãm nghệ thuật "Phổ thinh lặng". (Ảnh: Linh Bảo)

Vẻ đẹp của thinh lặng

Triển lãm nghệ thuật “Phổ thinh lặng” tại không gian An Fine Art Gallery 159 Đồng Khởi, phường Sài Gòn, Thành phố Hồ Chí Minh mở ra không gian đối thoại giữa nghệ sĩ, chuyên gia, gia đình và cộng đồng về thế giới vô thanh của trẻ rối loạn phổ tự kỷ.

Du khách mặc Việt cổ phục khi khám phá phố cổ Hội An (Đà Nẵng).

Sắc áo Việt trong hành trình du lịch

Áo dài và cổ phục đang trở lại mạnh mẽ trong đời sống, từng bước trở thành chất liệu mới của du lịch văn hóa. Từ các lễ hội, diễu hành đến nhiều tour khám phá làng nghề và bảo tàng, xu hướng này làm phong phú sản phẩm du lịch và khơi dậy niềm tự hào, góp phần cho sự phát triển bền vững công nghiệp văn hóa.

Một tiết mục biểu diễn của phường rối nước Nguyên Xá (xã Đông Hưng, tỉnh Hưng Yên). (Ảnh: ST)

Các nghệ nhân phường rối nước Nguyên Xá nỗ lực giữ nghề

Trong không gian nhà thủy đình vừa được nâng cấp, tu sửa, tiếng trống rối vang lên rộn ràng đón khách. “Nghe tiếng trống rối, cơm sôi cũng bỏ” gợi lên sức hấp dẫn đặc biệt của loại hình nghệ thuật dân gian này. Thế nhưng, phía sau âm thanh rộn rã ấy, thấp thoáng nỗi lo giữ nghề của các nghệ nhân phường rối nước Nguyên Xá.