1 Bóng đá có nhiều điều lạ lùng, nhưng khác rất nhiều vài chục năm trước, đôi khi sự lạ lùng lại mang đến thành công. Vốn dĩ, một HLV bóng đá là một người huấn luyện, chỉ đạo chuyên môn, nhưng càng về sau này, một HLV phải làm nhiều việc. Giá trị của họ không chỉ là sáng tạo để mang về thành công mà còn là sự am hiểu về nhiều mảng kiến thức.
Lý thuyết là như vậy, nhưng nghề HLV lại chẳng có bất cứ một quy chuẩn nào. Đôi khi chỉ có thể gọi đơn giản là cái duyên. Một ngôi sao bóng đá lừng danh trong mầu áo Man Utd, một HLV đầy triển vọng như Gary Neville từng rơi vào hoàn cảnh trớ trêu. Trước khi nhận lời dẫn dắt CLB Valencia, Gary được đánh giá rất cao khi là một bình luận viên được yêu thích trên truyền hình. Ông nói về chuyên môn chuẩn xác và hấp dẫn, đầy sức thuyết phục.
Nhưng khi làm HLV, ông bị thất bại liên tục. Sau một năm dẫn dắt, Valencia thua tan tác, người hâm mộ chế nhạo, Gary trở lại làm bình luận viên trên truyền hình và hứa không bao giờ đi làm HLV nữa.
Cũng là một huyền thoại, nhưng Juergen Klopp là một cầu thủ cống hiến trọn đời cho Mainz, CLB của Đức và khi giải nghệ Klopp đến với nghề HLV như một thứ định mệnh sắp đặt. Vừa huấn luyện đội trẻ vừa đi học, Klopp cũng là một bình luận viên cực kỳ hút khán giả. Thậm chí, những chương trình bình luận của ông còn được bầu chọn là chương trình truyền hình được yêu thích nhất nước Đức.
Cách ông đến với nghề HLV khá kỳ quặc. Ông tốt nghiệp Thạc sỹ Khoa học thể thao ở Đại học Goethe (Frankfurt) với luận án về... đi bộ. Khi làm HLV, ông nổi tiếng với lối chơi chạy cực nhiều, pressing liên tục và cực kỳ tốn sức. Sự khác biệt đó lại mang đến thành công rực rỡ.
2 Suốt một thời gian dài, giới chuyên môn luôn tranh luận về câu hỏi: Một HLV giỏi có cần là một cầu thủ giỏi hay không? Phần lớn câu trả lời là có. Những HLV danh tiếng và thành công nhất thế giới hiện tại đều là những cầu thủ ngôi sao, những huyền thoại. Nhưng vẫn có những ngoại lệ, điển hình như Mourinho, một người gần như chỉ đá bóng ở cấp độ nghiệp dư trong một thời gian ngắn.
Và càng về sau này, những HLV đá bóng không giỏi, thậm chí là không đá bóng cũng có cơ hội trở thành những HLV nổi tiếng. Có thể nhắc đến Nagelsmann của Bayern Munich, một trong những HLV trẻ được đánh giá rất cao. Ông được đào tạo chuyên nghiệp nhưng gần như không đá bóng vì chấn thương khi mới 20 tuổi, khi chưa có bất kỳ trận đấu nào thậm chí là ở cấp độ trẻ.
Và mới đây nhất, một hiện tượng đang khiến cả châu Âu chú ý. Đó là HLV Will Still của CLB Reims tại giải Ligue 1 của Pháp. Dù là một đội bóng yếu, chẳng được mấy ai quan tâm, nhưng chính điều ấy lại khiến HLV của CLB trở nên nổi tiếng khi Will Still giúp Reims bất bại tới 18 trận tại Ligue 1 và là đội bóng có chuỗi bất bại dài nhất châu Âu cho đến tháng 2/2023.
Và khi người ta tìm hiểu, ông HLV tạm quyền này là ai thì tất cả mới ngã ngửa. Will Still là người Bỉ gốc Anh, sinh năm... 1992, dẫn dắt Reims vào lúc đội bóng thua liểng xiểng, khi mới 30 tuổi. Và trận đấu đầu tiên của ông trên cương vị này là trận hòa 1-1 với siêu đại gia PSG. Lập tức, Will Still trở thành một hiện tượng và cũng là một người sáng tạo, đầy thú vị và độc đáo. Ở tuổi 30, ông kém tuổi 3 cầu thủ trong đội hình Reims, nhưng lại có kinh nghiệm làm trợ lý HLV tới... 6 năm.
Có nghĩa Will Still đã làm công tác huấn luyện từ năm 24 tuổi, bắt đầu tiếp cận nghề huấn luyện khi 17 tuổi, trải qua 5 CLB ở các vị trí HLV tạm quyền, trợ lý HLV, chuyên viên phân tích video... Và ở cái tuổi ấy đã làm HLV thì chắc chắn sự nghiệp cầu thủ gần như chẳng có gì. Nhưng điều kỳ lạ ở chỗ, Will Still hoàn toàn không đá bóng và thứ đưa ông đến nghề HLV là nhờ trò chơi điện từ Football Manager. “Trò chơi Football Manager ảnh hưởng rất lớn đến sự nghiệp của tôi và nó đưa tôi đến với nghề HLV. Ngay cả khi làm HLV chuyên nghiệp, tôi vẫn chơi nó, ứng dụng vào thực tế, học hỏi và cố gắng thắng cả ở trên sân cỏ thật lẫn trong trò chơi điện tử”.
Một điều quái gở nữa là khi Reims quyết định đưa Will Still lên làm HLV tạm thời, ông vẫn chưa có bằng HLV Pro theo quy định của UEFA. Và với những thành công ngay ở những trận đầu tiên, Reims quyết định cứ để Will Still làm HLV trưởng và chấp nhận nộp phạt mỗi trận 27.000 euro vì vi phạm quy định dẫn dắt CLB chuyên nghiệp mà chưa có bằng pro.
 |
| Gary Neville thất bại trên cương vị HLV nhưng là bình luận viên được yêu thích. |
3 Trong bóng đá mọi điều khó tưởng tượng nhất đều có thể xảy ra. Không chỉ những pha bóng khó tin, những cầu thủ nổi tiếng chỉ sau 1 trận đấu, mà cả những vị HLV đáng kính cũng có thể xuất hiện theo một cách nào đó. Dĩ nhiên những trường hợp như Will Still là hy hữu và thành công hiện tại cũng không phải là sự bảo đảm cho tương lai rực rỡ kiểu như Klopp hay Pep.
Nhưng ít nhất nó tạo ra cảm hứng, tạo ra những điều mới mẻ. Và biết đâu, những con người không đá bóng đi làm HLV sẽ bắt đầu cho một trào lưu về sau này. Một HLV bóng đá có trí tuệ nhân tạo AI, một HLV dẫn dắt một CLB lớn là một anh chàng nghiện game nhiều ý tưởng, hay một HLV xuất thân là một siêu công nghệ IT... Bóng đá trong tương lai mà. Biết đâu đấy!
