Lộ diện các bất thường trong hoạt động cung cấp điện tại Khu đô thị Ngân Hà Vạn Phúc

Vụ việc đặt ra hàng loạt dấu hỏi lớn về tính minh bạch, hợp pháp trong hoạt động cung cấp điện của Công ty Cổ phần Thương mại và Đầu tư Toàn Cầu (Công ty GTC) chủ đầu tư dự án.

Người dân phản ánh bị thu tiền điện sai giá suốt 5 năm

Theo phản ánh của cư dân tại khu nhà ở Ngân Hà Vạn Phúc (phường Hà Đông, thành phố Hà Nội), từ năm 2020, Công ty Cổ phần Thương mại và Đầu tư Toàn Cầu (Công ty GTC) đã thu tiền điện với mức giá cao hơn đáng kể so với biểu giá sinh hoạt do Nhà nước ban hành. Cụ thể, mức giá điện sinh hoạt Công ty GTC áp dụng là 3.302 đồng/kWh và giá điện kinh doanh lên tới 5.174 đồng/kWh (thậm chí tăng lên 5.298 đồng/kWh kể từ tháng 5/2025).

Trong khi đó, biểu giá điện sinh hoạt do Bộ Công thương quy định tại Thông tư số 16/2014/TT-BCT (được sửa đổi bởi Thông tư 25/2018/TT-BCT và gần nhất là Thông tư 09/2023/TT-BCT) từ 1.678 đến 3.076 đồng/kWh, với mức giá bán lẻ điện bình quân khoảng 2.204 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế GTGT). Việc không áp dụng biểu giá bậc thang và thu đồng giá cao được cư dân cho là “không phản ánh đúng bản chất tiêu dùng sinh hoạt” và có dấu hiệu vi phạm quy định về giá.

“Suốt nhiều năm qua, chúng tôi nhận thông báo đóng tiền điện với mức giá đồng hạng, không áp dụng biểu giá bậc thang như quy định cho hộ dân, mà gần giống giá điện kinh doanh, không được hưởng chính sách giá ưu đãi của Nhà nước. Chúng tôi cũng chưa từng ký hợp đồng mua bán điện lực nào với Công ty. Mỗi tháng chỉ nhận được thông báo in đơn giản, không chữ ký, không dấu đỏ. Không có hóa đơn hay xác nhận chính thức, chúng tôi không rõ số tiền mình đóng thực sự chuyển đến đâu, đồng thời cũng không có cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi nếu có sự cố xảy ra”, cư dân dự án Galaxy Vạn Phúc phản ánh.

Không chỉ về giá, người dân còn lo ngại về hình thức thu tiền thiếu minh bạch. Có thời điểm, cư dân được yêu cầu chuyển tiền điện vào tài khoản cá nhân mang tên bà Nguyễn Thị Diệu Thúy không phải tài khoản pháp nhân của Công ty GTC: “Tiền điện chúng tôi đóng hàng năm có thể lên đến hàng chục triệu, nhưng lại không có hóa đơn tài chính, không ghi mã số thuế, không có mã tra cứu. Chúng tôi không rõ các khoản này có được kê khai với cơ quan thuế không?”, cư dân Galaxy anh N.D cho biết.

Thậm chí, cư dân còn cho biết họ đã từng bị Công ty GTC cắt điện nếu không đóng tiền theo các thông báo: “Khi chúng tôi phản ánh giá điện quá cao, đề nghị minh bạch, thì họ không trả lời mà chỉ thông báo không đóng thì bị cắt điện. Họ còn yêu cầu nộp thêm 500.000 đồng thì mới cấp điện trở lại”.

Không chỉ tiền điện, người dân còn phản ánh bị thu nhiều khoản phí khác như: phí dịch vụ vận hành, phí thu gom rác sinh hoạt (dao động từ 200.000–600.000 đồng/tháng), thuế VAT trên tiền điện, và đặc biệt là khoản “phí tiện ích công cộng” bị truy thu liên tục trong 35 tháng (1/2022–12/2024). Các khoản thu này đều không có hóa đơn tài chính hợp lệ, không ghi mã số thuế hay mã tra cứu, và không được lấy ý kiến cư dân theo đúng trình tự pháp lý.

Thu tiền điện vượt khung, EVN Hà Đông kiến nghị chuyển giao lưới điện

Được biết, dù dự án đã đi vào sử dụng nhiều năm nhưng không hiểu vì lý do gì Công ty GTC chưa hoàn tất thủ tục bàn giao hạ tầng điện cho ngành điện lực khiến hơn 120 hộ dân không thể ký hợp đồng trực tiếp với Điện lực Hà Đông.

“Chúng tôi bị phụ thuộc vào chủ đầu tư, phải mua điện qua trung gian với giá cao hơn rất nhiều so với mặt bằng chung. Trong khi đó, nhiều khu đô thị khác cùng thời điểm đã được bàn giao, người dân được mua điện đúng giá điện bậc thang theo quy định của Nhà nước. Những vấn đề này đã được đại diện cư dân kiến nghị tới các cơ quan chức năng, đề nghị thanh tra, làm rõ cơ sở pháp lý của các khoản thu và hoạt động cung cấp điện tại khu đô thị. Việc chủ đầu tư đặt điều kiện tài chính trước khi chuyển giao danh sách cho EVN đang gây tâm lý bức xúc, bất an kéo dài trong cộng đồng cư dân”, ông H.V.S, cư dân Galaxy phản ánh.

Ngày 10/6/2025, EVN Hà Đông đã có Văn bản số 2229 gửi Sở Công Thương Hà Nội, trong đó xác nhận mức giá điện mà Công ty GTC đang thu của cư dân Khu nhà ở Ngân Hà Vạn Phúc là 3.302 đồng/kWh đối với điện sinh hoạt và 5.174 đồng/kWh đối với điện kinh doanh.

Ngoài ra trong báo cáo số 2229, EVN Hà Đông cũng gửi kèm Sở Công thương các biên bản làm việc do EVN Hà Đông ghi nhận với công ty GTC nêu rõ: “GTC đang thu tiền điện của các hộ dân trong dự án cao hơn giá điện quy định của Nhà nước”. Nhóm công tác của EVN Hà Đông đã hướng dẫn phía GTC thực hiện việc thu tiền điện đúng quy định, đồng thời: “Đề nghị Công ty GTC làm các thủ tục triển khai việc bàn giao lưới điện trong dự án cho Công ty Điện lực Hà Đông quản lý, bán điện sớm đến các hộ dân theo quy định của cơ quan quản lý nhà nước”.

Ngày 16/7/2025, EVN Hà Đông tiếp tục ban hành Văn bản số 360 gửi Công ty GTC và cư dân, xác nhận đã tiếp nhận danh sách 202 hộ dân do Công ty GTC chuyển sang đợt 1 để làm thủ tục lắp công tơ và ký hợp đồng mua điện trực tiếp. Văn bản cũng ghi nhận một số cư dân ngoài danh sách trên đã tự cung cấp bằng chứng hoàn tất thanh toán tiền điện đầy đủ với Công ty GTC. EVN Hà Đông khẳng định “Để đảm bảo cung cấp điện ổn định cho cư dân, Công ty Điện lực Hà Đông sẽ bổ sung danh sách 9 khách hàng trên để thực hiện treo mới công tơ, ký hợp đồng mua bán điện vào đợt 2”.

Tuy nhiên, cũng trong ngày 16/7, Công ty GTC lại ban hành Văn bản số 10 phản hồi EVN Hà Đông, khẳng định chưa thể bàn giao 9 trường hợp này vì các hộ còn nợ “phí tiện ích” với doanh nghiệp.

Đỉnh điểm mâu thuẫn, ngày 18/7/2025, Công ty GTC tiếp tục ban hành Văn bản số 14 gửi cư dân, yêu cầu: chỉ những ai hoàn tất thanh toán toàn bộ “phí tiện ích” trong 35 tháng (từ tháng 1/2022 đến tháng 12/2024) với mức 6.000 đồng/m²/tháng mới được bàn giao danh sách sang EVN Hà Đông để làm thủ tục cấp điện. Văn bản đồng thời cảnh báo nếu không hoàn thành nghĩa vụ tài chính trước ngày 31/7/2025, sẽ ngừng cấp điện và không hỗ trợ xử lý hồ sơ.

N.D, cư dân Galaxy chia sẻ: “Chúng tôi thấy rất rõ, dù EVN Hà Đông đã ra văn bản hướng dẫn rõ ràng, sẵn sàng ký hợp đồng với những hộ dân có bằng chứng đã thanh toán tiền điện cho chủ đầu tư, nhưng thay vì phối hợp, Công ty GTC lại ban hành liên tiếp các văn bản nội bộ, đưa thêm điều kiện về ‘phí tiện ích’ để ngăn việc chuyển danh sách sang ngành điện. Đây không chỉ là hành vi đi ngược lại hướng dẫn của cơ quan chuyên môn mà còn khiến việc tiếp cận điện - một dịch vụ thiết yếu của cư dân bị trì hoãn, gây thêm áp lực và bức xúc kéo dài trong cộng đồng”.

Để làm rõ phản ánh của người dân và cung cấp thông tin khách quan, chiều 28/7, phóng viên Báo Nhân Dân điện tử đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Quốc Cường, Phó Giám đốc Kinh doanh EVN Hà Đông. Ông Cường khẳng định, mức giá điện mà Công ty GTC đang thu là sai so với biểu giá điện sinh hoạt do Bộ Công Thương quy định.

Theo ông Cường, EVN Hà Đông đã tổ chức kiểm tra, lập biên bản đối với Công ty GTC. “Chúng tôi đã yêu cầu doanh nghiệp này thu tiền theo đúng quy định. Đồng thời báo cáo vụ việc tới Sở Công Thương Hà Nội. Trên cơ sở đó, Sở đã ban hành quyết định thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành để làm rõ toàn bộ hoạt động thu tiền điện và cung cấp điện tại Khu nhà ở Ngân Hà Vạn Phúc.

Theo ông Cường, toàn bộ nội dung kiểm tra đã được báo cáo gửi Sở Công Thương Hà Nội. Trên cơ sở đó, Sở đã ban hành quyết định thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành để làm rõ các vấn đề liên quan đến việc cung cấp điện và thu tiền điện tại Khu nhà ở Ngân Hà Vạn Phúc.

Sở đã ban hành quyết định thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành để làm rõ các vấn đề liên quan đến việc cung cấp điện và thu tiền điện tại Khu nhà ở Ngân Hà Vạn Phúc.

Chuyên gia cảnh báo vi phạm trong hoạt động bán điện

Theo Tiến sĩ Lê Quang Anh, chuyên gia chính sách đang công tác tại Bộ Công thương phân tích: Theo Luật Điện lực số 61/2024/QH15, chỉ các tổ chức được cấp giấy phép hoạt động điện lực mới được phép tham gia hoạt động mua bán điện với người dân. Điều 9 của luật quy định rõ: “Cấm tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động điện lực mà không có giấy phép theo quy định”.

Trong trường hợp chủ đầu tư chưa bàn giao hệ thống điện cho ngành điện lực nhà nước, nếu vẫn tổ chức vận hành mạng lưới điện nội bộ để cung cấp điện cho cư dân, thì chỉ có thể thực hiện trong khuôn khổ nội bộ, với điều kiện bắt buộc: ‘Phải ký hợp đồng mua bán điện sinh hoạt bằng văn bản với từng hộ dân, theo đúng mẫu và quy định tại Thông tư 16/2023/TT-BCT của Bộ Công thương; áp biểu giá sinh hoạt theo biểu giá quy định của Nhà nước; thực hiện kê khai thuế, kế toán và báo cáo tài chính đầy đủ theo Luật Quản lý thuế”, ông Quang Anh nhấn mạnh.

Luật sư Nguyễn An Bình (Đoàn luật sư Hà Nội) cho biết thêm: “Theo quy định tại Điều 45 Luật Điện lực và Thông tư 30/2013/TT-BCT, chỉ các đơn vị điện lực thẩm quyền như EVN hoặc các đơn vị phân phối có giấy phép hoạt động điện lực, mới có thẩm quyền thực hiện việc ngừng hoặc ngắt kết nối điện trong trường hợp khách hàng vi phạm hợp đồng mua bán điện. Chủ đầu tư, nếu không phải là đơn vị được cấp phép, thì việc đơn phương cắt điện hoặc yêu cầu nộp thêm phí mới cấp lại điện là không đúng thẩm quyền và có thể tiềm ẩn dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Trường hợp Công ty GTC cho rằng đã có thỏa thuận dân sự riêng với cư dân về việc cung cấp điện, thì mọi tranh chấp liên quan đến thanh toán, nghĩa vụ tài chính hay dịch vụ cung cấp điện cần được giải quyết thông qua cơ chế dân sự, theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Nếu những điều kiện pháp lý tối thiểu nêu trên đều không được Công ty GTC thực hiện, thậm chí đơn phương ngừng cấp điện để gây áp lực thu tiền hoặc cưỡng chế thực hiện nghĩa vụ tài chính thì tiềm ẩn dấu hiệu lạm quyền không được pháp luật cho phép, trừ khi có bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật của cơ quan có thẩm quyền.

Luật sư Nguyễn An Bình (Đoàn luật sư Hà Nội)

Bên cạnh đó, trong trường hợp Công ty GTC cho rằng đã có thỏa thuận dân sự riêng với cư dân về việc cung cấp điện, thì mọi tranh chấp liên quan đến thanh toán, nghĩa vụ tài chính hay dịch vụ cung cấp điện cần được giải quyết thông qua cơ chế dân sự, theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Nếu những điều kiện pháp lý tối thiểu nêu trên đều không được Công ty GTC thực hiện, thậm chí đơn phương ngừng cấp điện để gây áp lực thu tiền hoặc cưỡng chế thực hiện nghĩa vụ tài chính thì tiềm ẩn dấu hiệu lạm quyền không được pháp luật cho phép, trừ khi có bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật của cơ quan có thẩm quyền”, ông Bình cảnh báo.

Chuyên gia pháp lý ông Trần Anh Tuấn, Trưởng Ban Tư vấn Pháp luật và Thông tin Truyền thông, Viện Kinh tế và Pháp luật Quốc tế cho biết: “Mặc dù Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 không định nghĩa cụ thể khái niệm “dịch vụ thiết yếu”, nhưng theo thực tiễn áp dụng pháp luật và các văn bản hướng dẫn liên quan, điện sinh hoạt được coi là nhu cầu cơ bản, thiết yếu phục vụ đời sống hàng ngày của người dân. Do đó, hành vi ngắt điện nếu không tuân thủ đúng trình tự, thẩm quyền theo quy định pháp luật có thể bị xem là xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng. Đặc biệt, nếu việc cắt điện gây hậu quả nghiêm trọng về an toàn, sức khỏe hoặc tính mạng, thì cá nhân hoặc tổ chức thực hiện còn có thể bị xem xét trách nhiệm dân sự hoặc hình sự theo quy định của pháp luật”.

Việc Công ty GTC gửi thông báo yêu cầu người dân chuyển khoản tiền điện vào tài khoản cá nhân mang tên "Nguyễn Thị Diệu Thúy", được gửi qua email chứ không công khai chính thức. Luật sư Nguyễn An Bình phân tích: Theo Luật Quản lý thuế 2019, Luật Kế toán 2015, và Nghị định 123/2020/NĐ-CP, mọi khoản thu từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đều phải được kê khai, ghi sổ kế toán, xuất hóa đơn giá trị gia tăng, và thanh toán qua tài khoản doanh nghiệp. “Nếu việc thu tiền qua tài khoản cá nhân diễn ra trong thời gian dài, không kê khai thuế, thì ngoài việc bị xử phạt hành chính, doanh nghiệp còn có thể bị truy thu thuế và thậm chí bị xem xét trách nhiệm hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự”. Luật sư Bình nhận định.

Từ thực tế, nhiều cư dân Khu nhà ở Ngân Hà Vạn Phúc lên tiếng: “Chúng tôi không phủ nhận nghĩa vụ tài chính nếu được giải trình minh bạch. Nhưng những khoản thu không rõ ràng, không hóa đơn, không văn bản pháp lý thì không thể là căn cứ để ngăn quyền tiếp cận điện, một dịch vụ thiết yếu và là nhu cầu sống cơ bản của người dân”.