Liên kết “ba nhà” bảo vệ thị trường trực tuyến minh bạch

Trước sự gia tăng hành vi gian lận thương mại trên môi trường số, việc liên kết ba nhà: “Nhà nước - Doanh nghiệp - Hiệp hội” trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Sự phối hợp chặt chẽ này sẽ tạo lá chắn bảo vệ hoạt động thương mại điện tử, góp phần xây dựng thị trường trực tuyến minh bạch, an toàn, phát triển bền vững.

Liên kết "ba nhà" giúp quản lý, phát triển hoạt động thương mại điện tử minh bạch, trách nhiệm và bền vững hơn. (Ảnh minh họa. Nguồn: BÍCH LIÊN)
Liên kết "ba nhà" giúp quản lý, phát triển hoạt động thương mại điện tử minh bạch, trách nhiệm và bền vững hơn. (Ảnh minh họa. Nguồn: BÍCH LIÊN)

Gian lận thương mại cản trở tiến trình phát triển kinh tế số

Hiện nay, tình trạng gian lận thương mại tại Việt Nam đang diễn biến phức tạp. Gian lận không chỉ xuất hiện ở thị trường truyền thống mà còn lan rộng trên các sàn thương mại điện tử, nơi hàng nghìn gian hàng lợi dụng mạng xã hội và những người có tầm ảnh hưởng để quảng bá sản phẩm kém chất lượng.

Theo Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, năm 2025 tính đến nay đã có khoảng 34.000 vụ vi phạm về hàng giả và gian lận thương mại bị phát hiện. Những hệ lụy của hoạt động này là nghiêm trọng, làm mất niềm tin người tiêu dùng, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp chân chính và khiến Nhà nước thất thu thuế. Điều này dẫn đến thị trường nội địa bị méo mó, cạnh tranh không lành mạnh, cản trở tiến trình phát triển kinh tế số. Trong bối cảnh đó, việc xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa Nhà nước - Doanh nghiệp - Hiệp hội trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm định hướng, quản lý và phát triển hoạt động thương mại điện tử theo hướng minh bạch, trách nhiệm và bền vững.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng mô hình quản lý hiệu quả đối với hoạt động truyền thông số cần dựa trên nguyên tắc kết hợp giữa ba bên: Nhà nước - Doanh nghiệp - Hiệp hội. Mô hình liên kết này hướng tới mục tiêu xây dựng thị trường minh bạch, cạnh tranh lành mạnh và phát triển bền vững. Trong đó, nhà nước đóng vai trò chủ thể định hướng và điều tiết, ban hành chính sách, pháp luật, tiêu chuẩn và cơ chế kiểm tra, giám sát, bảo đảm tính công khai, minh bạch của thị trường. Nhà nước cũng đóng vai trò điều phối và thúc đẩy hợp tác liên ngành, kết nối với doanh nghiệp và các hiệp hội trong chia sẻ thông tin, giám sát thị trường, cũng như triển khai các giải pháp công nghệ tiên tiến như: AI, blockchain, mã QR, RFID nhằm truy xuất nguồn gốc, phát hiện hàng giả, hàng kém chất lượng.

Doanh nghiệp là chủ thể trung tâm của thị trường, có trách nhiệm tuân thủ pháp luật, minh bạch thông tin, chủ động phòng chống gian lận và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Đồng thời, doanh nghiệp cũng là lực lượng thực thi trực tiếp, góp phần lan tỏa các giá trị đạo đức nghề nghiệp, văn hóa kinh doanh.

Hiệp hội giữ vai trò cầu nối và điều phối trung gian, gắn kết giữa Nhà nước và doanh nghiệp. Đây là nơi tập hợp tiếng nói chung của cộng đồng doanh nghiệp, truyền đạt phản hồi chính sách, đồng thời triển khai đào tạo, truyền thông, hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng bộ quy tắc ứng xử nghề nghiệp cho các cá nhân, tổ chức tham gia hệ sinh thái số.

Sự phối hợp nhịp nhàng giữa ba chủ thể không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo ra một cơ chế tự điều tiết linh hoạt, góp phần hình thành môi trường kinh doanh minh bạch, trách nhiệm và đáng tin cậy trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia. Lấy thí dụ từ kinh nghiệm thực tiễn tại một số nước, Thạc sỹ Kiều Công Thược, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Quỹ Khởi nghiệp Sáng tạo Việt Nam (VNFund) cho biết: Tại Trung Quốc, việc quản lý của những cá nhân có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội được thực hiện thông qua các quy định nghiêm ngặt về nội dung và đạo đức nghề nghiệp, kết hợp chế tài mạnh mẽ, thậm chí truy cứu hình sự đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng. Tại Hàn Quốc cũng triển khai cơ chế xã hội hóa giám sát, trong đó các hiệp hội nghề nghiệp và cộng đồng người dùng tham gia phản biện, đánh giá và tẩy chay các hành vi thiếu chuẩn mực.

Tại Việt Nam, dù công tác quản lý hoạt động thương mại điện tử đã đạt được nhiều kết quả tích cực, song việc hình thành và vận hành mô hình liên kết “Nhà nước - Doanh nghiệp - Hiệp hội” vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức đa chiều. Theo Thạc sĩ Kiều Công Thược, có ba vấn đề nổi bật cần được nhìn nhận rõ, đó là các thủ đoạn gian lận thương mại ngày càng tinh vi, kết hợp giữa công nghệ số và tâm lý người tiêu dùng, khiến cơ quan quản lý khó phát hiện và xử lý kịp thời. Nguồn lực con người và hạ tầng kỹ thuật của nhiều cơ quan chức năng còn hạn chế, trong khi tốc độ phát triển của nền tảng số vượt xa khả năng giám sát truyền thống. Hệ thống pháp lý và cơ chế phối hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp và hiệp hội vẫn thiếu đồng bộ; nhiều quy trình còn chồng chéo, chưa có cơ chế chia sẻ dữ liệu, thông tin và phân định rõ trách nhiệm giữa các bên.

Xây dựng hệ sinh thái truyền thông số lành mạnh, bền vững

Liên kết chặt chẽ Nhà nước - Doanh nghiệp - Hiệp hội chính là giải pháp nền tảng giúp củng cố niềm tin xã hội, bảo vệ thị trường và thúc đẩy thương mại điện tử phát triển lành mạnh. Để phát triển bền vững hoạt động thương mại điện tử, ông Phạm Minh Hiếu, chuyên gia công nghệ truy xuất nguồn gốc TrueData cho rằng, cần kết hợp giữa hành lang pháp lý, công nghệ và truyền thông xã hội có trách nhiệm.

Mô hình liên kết “ba nhà” dựa trên nguyên tắc đồng quản trị, đồng trách nhiệm và đồng lợi ích, hướng tới mục tiêu xây dựng thị trường minh bạch, cạnh tranh lành mạnh và phát triển bền vững. Khi “công nghệ minh bạch - thị trường minh bạch - niềm tin minh bạch” sẽ tạo nền tảng để thương mại điện tử phát triển.

Theo Thạc sĩ Kiều Công Thược, cần xây dựng văn hóa truyền thông minh bạch, chương trình “Tín nhiệm người ảnh hưởng” và cơ chế chứng nhận nghề nghiệp. Doanh nghiệp cần chủ động kiểm soát nội dung quảng bá, minh bạch hợp đồng, còn hiệp hội đóng vai trò cầu nối, đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật.

Trước những thách thức đặt ra, các chuyên gia cho rằng cần triển khai đồng bộ bốn nhóm giải pháp trọng tâm. Trước tiên, nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý, ban hành tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp, quảng cáo và thương mại điện tử; đồng thời thiết lập kênh phản ánh, xử lý vi phạm trực tuyến nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và tốc độ phản ứng chính sách.

Doanh nghiệp phải chủ động xây dựng hệ thống kiểm soát nội dung, minh bạch hợp đồng với các cá nhân có tầm ảnh hưởng, ứng dụng công nghệ số để giám sát quảng cáo trá hình và bảo vệ uy tín thương hiệu.

Các hiệp hội cần phát huy vai trò cầu nối, tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý, hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng bộ quy tắc ứng xử nghề nghiệp cho cộng đồng sáng tạo nội dung trên môi trường mạng.

Cuối cùng, cần đẩy mạnh truyền thông cộng đồng và hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia tiên tiến, qua đó củng cố niềm tin xã hội và tạo nền tảng cho thị trường thương mại điện tử phát triển minh bạch, bền vững.

Mô hình liên kết Nhà nước - Doanh nghiệp - Hiệp hội trong quản lý hoạt động của cá nhân có sức ảnh hưởng trên môi trường mạng là hướng đi phù hợp nhằm bảo đảm cân bằng giữa phát triển và kiểm soát, giữa tự do sáng tạo và trách nhiệm xã hội. Các chuyên gia công nghệ cho biết, để đạt được hiệu quả, cần hoàn thiện pháp luật về quảng cáo và thương mại điện tử; thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành giữa các bộ, ngành và hiệp hội nghề nghiệp; tăng cường ứng dụng công nghệ số (AI, blockchain) trong giám sát nội dung và phát hiện gian lận; nâng cao năng lực, đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ những người có sức ảnh hưởng trên môi trường mạng thông qua đào tạo và chứng nhận nghề nghiệp.

Có thể thấy, sự phối hợp đồng bộ giữa “ba nhà” không chỉ giúp kiểm soát rủi ro mà còn góp phần xây dựng hệ sinh thái truyền thông số lành mạnh, bền vững, củng cố niềm tin xã hội và thúc đẩy kinh tế số Việt Nam phát triển ổn định trong dài hạn.

Có thể bạn quan tâm

Ảnh minh họa

“Chiêu lừa” liên quan đến thẻ tín dụng

Thời gian gần đây, các đối tượng phạm tội sử dụng công nghệ cao liên tiếp sử dụng thủ đoạn lừa đảo thông qua việc giả danh nhân viên ngân hàng, mời chào mở thẻ tín dụng. Từ đó, các đối tượng lấy thông tin của khách hàng và thực hiện giao dịch nhằm chiếm đoạt tiền trong tài khoản.

Công an tỉnh Hưng Yên hướng dẫn học sinh tự bảo vệ mình trên không gian mạng.

Để trẻ em thực sự an toàn trên nền tảng thương mại điện tử

Hiện nay, có hơn 90% số trẻ em Việt Nam sử dụng internet, tương đương với khoảng 15 triệu “công dân số” lớn lên cùng smartphone, mạng xã hội và các thuật toán AI (trí tuệ nhân tạo). Đây vừa là nhóm khách hàng tiềm năng lớn, vừa tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật trên mạng xã hội nếu không được bảo vệ và định hướng phù hợp.

Các thương hiệu vàng bạc cảnh báo tình trạng lừa đảo qua Facebook tích xanh giả.

Cảnh giác bẫy lừa mua bán vàng trên mạng

Thời gian qua, giá vàng luôn lên xuống thất thường, lợi dụng tâm lý muốn kiếm lời này, việc mua bán vàng trở thành mảnh đất màu mỡ để tội phạm công nghệ cao dựng lên đủ kiểu kịch bản lừa đảo, đặc biệt là qua các trang mạng xã hội, fanpage giả mạo thương hiệu vàng uy tín.

Trung tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Yêm - Viện trưởng An ninh Phi truyền thống, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Đối phó tội phạm mạng: Việt Nam cần một năng lực phòng thủ mới

Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) 2025 được đánh giá mở ra khuôn khổ hợp tác quốc tế toàn diện đầu tiên giúp Việt Nam củng cố chủ quyền số, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng lực lượng “chiến binh mạng” tinh nhuệ để ứng phó các mối đe dọa ngày càng tinh vi.

Ảnh minh họa. (Nguồn: VOV)

Hoàn thiện pháp lý, bảo vệ người dân trên không gian số

Làn sóng tấn công mạng và xâm phạm dữ liệu ngày càng phức tạp, việc hoàn thiện khung pháp lý về an ninh mạng trở thành yêu cầu cấp bách. Việc bổ sung đầy đủ các hành vi bị cấm trên không gian mạng giúp bảo vệ quyền lợi người dân, gắn an ninh mạng với an sinh xã hội và quyền con người.

Ảnh minh họa

Các “chiêu trò” lừa đảo qua mã QR

Trong thời đại công nghệ số phát triển như vũ bão, mã QR (mã phản hồi nhanh) đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Từ việc thanh toán hóa đơn, truy cập thông tin sản phẩm, đến việc chia sẻ thông tin liên lạc, mã QR xuất hiện ở khắp mọi nơi. 

Tin đồn và câu view bằng lũ lụt: Ranh giới của đạo đức số.

[Video] Tin đồn và câu view bằng lũ lụt: Ranh giới của đạo đức số

Những ngày vừa qua, giữa thời điểm thiên tai hoành hành, mạng xã hội xuất hiện nhiều clip lũ lụt - nhưng không phải tất cả đều là thật. Có những video được dựng bằng công nghệ AI - không vì mục đích cảnh báo giúp bà con an toàn, mà chỉ để thu hút lượt xem, xin lượt like, thả tim...

Trung tâm điều hành an toàn, an ninh mạng SOC giúp phát hiện sớm và thực hiện các quy trình ứng phó (SOP - Standard Operating Procedures) để xử lý kịp thời các cuộc tấn công mạng. Ảnh: Báo Nhân Dân

An ninh mạng là “hạ tầng của lòng tin”

Bày tỏ tán thành sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng, đại biểu Quốc hội khẳng định, an ninh mạng chính là “hạ tầng của lòng tin”. Việc sửa Luật không chỉ hoàn thiện quy định hiện hành mà còn đặt nền tảng cho mô hình phát triển mới, nơi an ninh mạng vừa là lá chắn bảo vệ, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế số.

Thông tin cảnh báo của chính quyền địa phương về tình trạng giả danh "cán bộ địa chính".

Khi người dân tỉnh táo, mọi dữ liệu sẽ an toàn

Từ ngày 1/9 đến 30/11/2025, Hà Nội triển khai chiến dịch “90 ngày làm sạch dữ liệu đất đai” nhằm chuẩn hóa, đồng bộ và kết nối dữ liệu đất đai với dữ liệu dân cư. Tuy nhiên, khi chiến dịch bước vào giai đoạn “nước rút”, các đối tượng đã nhanh chóng lợi dụng thời điểm này để thực hiện hành vi lừa đảo.

Công an tỉnh Phú Thọ lấy lời khai các đối tượng. Ảnh: Công an tỉnh Phú Thọ

Cảnh báo thủ đoạn chiếm đoạt tài sản dưới hình thức đầu tư tiền ảo đa cấp

Hiện nay, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản diễn biến ngày càng phức tạp và có xu hướng gia tăng. Không chỉ mạo danh cán bộ công an, toà án… các đối tượng  còn xây dựng các kịch bản với những thủ đoạn tinh vi để chiếm đoạt tài sản dưới hình thức đầu tư đa cấp về tiền ảo. 

Cơ quan công an lấy lời khai các đối tượng lừa đảo trong vụ tiền ảo Heliwin. Nguồn: Lực lượng công an

Công an tỉnh Lào Cai đấu tranh chống tội phạm sử dụng công nghệ cao

Thời gian qua, lực lượng Công an tỉnh Lào Cai, nòng cốt là Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ Bộ Công an, công an nhiều tỉnh, thành phố đấu tranh, triệt phá nhiều đường dây tội phạm sử dụng công nghệ cao với quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi.

 Ảnh minh họa

Không bỏ lỡ thời điểm vàng để giữ lại dòng tiền, bảo vệ quyền lợi khách hàng

Phần lớn cuộc lừa đảo đều có một mục tiêu duy nhất đó là chiếm đoạt tiền của bị hại. Khác với lừa đảo truyền thống, nơi tiền mặt được giao- nhận trực tiếp, các phi vụ lừa đảo qua mạng hiện nay đều kết thúc bằng thao tác chuyển khoản, rút tiền, “xoay vòng” qua hệ thống thương mại điện tử.

Thông báo của Công an Hà Nội về Tổng rà soát dữ liệu đăng ký phương tiện không yêu cầu cung cấp thẻ ngân hàng.

Cảnh báo mạo danh làm sạch dữ liệu đăng ký xe để lừa đảo

Kế hoạch tổng rà soát, làm sạch dữ liệu đăng ký phương tiện, giấy phép lái xe và số hóa hồ sơ đăng ký xe đang được lực lượng công an triển khai khẩn trương trên phạm vi toàn quốc và được coi là nhiệm vụ quan trọng, nhằm chuẩn hóa dữ liệu, phục vụ quản lý hiện đại và bảo đảm quyền lợi của người dân.

[Video] “Bẫy” vé máy bay giá rẻ trên mạng xã hội

[Video] “Bẫy” vé máy bay giá rẻ trên mạng xã hội

Cuối năm, nhu cầu đi lại tăng cao cũng là lúc các đối tượng lừa đảo lại tiếp tục tung ra hàng loạt “bẫy” vé máy bay giá rẻ trên mạng xã hội. Chúng giả mạo đại lý chính hãng, tạo trang web giống thật đến từng chi tiết, dùng hóa đơn điện tử giả, tạo phòng vé "ma"… để dẫn dụ người mua chuyển khoản trước rồi biến mất.

Cờ bạc bịp qua livestream.

[Video] Cờ bạc bịp qua livestream

Thời gian gần đây, trên nhiều nền tảng mạng xã hội, không khó để bắt gặp các buổi livestream được giới thiệu là “giải trí”. Nhưng đằng sau những trò chơi tưởng chừng vô hại ấy lại là hoạt động cờ bạc trá hình đang âm thầm len lỏi, thu hút rất nhiều người người tham gia mỗi ngày.

Cửa hàng nơi xảy ra sự việc.

Cảnh báo hành vi vu khống trên mạng xã hội

Trong thời đại số, chỉ vài chục giây video trên mạng xã hội cũng đủ đẩy một con người, một cửa hàng làm ăn chân chính vào “tâm bão” dư luận. Điều này cho thấy việc lợi dụng mạng xã hội để vu khống, bôi nhọ người khác có thể gây ra những tổn hại nặng nề.

Công an Phường Lào Cai, tỉnh Lào Cai tuyên truyền, giải thích cho người dân về các phương thức, thủ đoạn lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên mạng.

Xử lý nghiêm hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng

Mặc dù các cơ quan chức năng liên tục khuyến cáo về các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên mạng nhưng vẫn có thêm nhiều nạn nhân mới bị “mắc bẫy”. Bên cạnh việc giả danh các cán bộ công an, tòa án để đe doạ; quảng cáo nợ xấu,… các đối tượng còn sử dụng chiêu trò góp vốn mua tiền ảo, tìm đá quý để chiếm đoạt tài sản.

Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN)

Thiết lập không gian mạng an toàn, lành mạnh trong kỷ nguyên số

Công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ kéo theo nhiều chiêu thức vi phạm tinh vi, từ lừa đảo, giả mạo khuôn mặt, giọng nói đến thao túng hình ảnh đe dọa nghiêm trọng an toàn thông tin và quyền lợi người dân. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách về khung pháp lý chặt chẽ nhằm bảo vệ người dùng, củng cố an ninh mạng.