Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam- Tín ngưỡng độc đáo vùng Tây Nam Bộ

Diễn ra từ ngày 22 đến ngày 27/4 Âm lịch tại miếu Bà Chúa Xứ núi Sam (Châu Đốc, An Giang), Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ là tín ngưỡng độc đáo từ cổ xưa của vùng Tây Nam Bộ, với các nghi thức tâm linh và diễn xướng nghệ thuật. Lễ hội đã chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại ngày 4/12/2024 vừa qua.
Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam. (Ảnh: Cục Di sản văn hóa)
Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam. (Ảnh: Cục Di sản văn hóa)

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam diễn ra từ ngày 22 đến ngày 27/4 Âm lịch, trong miếu Bà Chúa Xứ núi Sam và khu vực bệ đá thờ Bà trên núi Sam, là các nghi thức tâm linh và diễn xướng nghệ thuật, biểu hiện niềm tin, sự biết ơn Mẹ Đất - Mẹ Xứ sở của cộng đồng các dân tộc Việt, Chăm, Khmer và Hoa ở Châu Đốc, An Giang.

Bà Chúa Xứ là vị thánh Mẫu trong tín ngưỡng thờ nữ thần, luôn che chở, phù trợ cho dân chúng. Tục lễ Bà, tham gia lễ hội để thỏa mãn niềm tin và sự mong cầu về sức khỏe, bình an và tài lộc của cộng đồng Khmer, Chăm, Hoa, Việt ở Châu Đốc, An Giang cũng như cư dân vùng Tây Nam Bộ.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam là sự kế thừa, tiếp thu, tích hợp và sáng tạo của cư dân Việt trong quá trình khẩn hoang và là sự tổng hòa của tín ngưỡng thờ Mẫu của các dân tộc Việt, Chăm, Khmer và Hoa.

Lễ hội nhằm tôn vinh Nữ thần bảo trợ, ban tài, lộc, sức khỏe, bình an cho người dân địa phương, đồng thời là môi trường giáo dục truyền thống đạo đức “uống nước nhớ nguồn”, nhắc nhở công lao dựng nước, giữ nước của cha ông, đề cao vai trò của người phụ nữ và thể hiện sự giao thoa trong sáng tạo, thực hành văn hóa và sự hòa hợp của các dân tộc cùng chung đức tin trong cùng một phạm vi lãnh thổ.

Diễn xướng trong Lễ hội.

Diễn xướng trong Lễ hội.

Việc UNESCO ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại sẽ nâng cao ý thức của cộng đồng trong việc cùng tổ chức, quản lý và gìn giữ di sản chung, gắn kết cộng đồng các dân tộc ở Việt Nam; từ đó, nâng cao sự tôn trọng văn hóa trong việc thể hiện niềm khát vọng chung về cuộc sống an lành, mưa thuận gió hòa, nhân khang, vật thịnh.

Việc ghi danh này của UNESCO cũng góp phần chia sẻ hình thức thực hành Lễ hội, khẳng định vai trò của các nghi lễ mang tính chất dung hợp văn hóa các cộng đồng nên phản ánh sự đa dạng văn hóa.

Lễ hội được UNESCO ghi danh sẽ thúc đẩy sự hiểu biết, đối thoại giữa cộng đồng các dân tộc có tín ngưỡng thờ Nữ thần ở Việt Nam, tại khu vực Đông Nam Á và trên thế giới, đề cao những sáng tạo văn hóa tâm linh của các dân tộc và góp phần nhận diện sự tương đồng về văn hóa giữa các dân tộc.

Lễ hội thu hút sự tham gia của đông đảo người dân.

Lễ hội thu hút sự tham gia của đông đảo người dân.

Theo Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam đáp ứng 5 tiêu chí để được ghi danh tại Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Thứ nhất, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam được cộng đồng người Kinh, Khmer, Chăm và Hoa tại thành phố Châu Đốc tổ chức. Di sản này bao gồm việc thực hiện các nghi lễ tôn giáo và nghệ thuật diễn xướng dân gian để bày tỏ lòng biết ơn đối với Nữ thần Xứ sở. Các nghi lễ, phong tục và kỹ năng thực hành nghi lễ liên quan đến di sản này được trao truyền trong gia đình và cộng đồng thông qua truyền miệng, thực hành trực tiếp và tham gia vào lễ hội.

Lễ hội thúc đẩy giao lưu văn hóa, gắn kết cộng đồng và hòa hợp dân tộc, đồng thời là phương tiện để khẳng định vai trò quan trọng của phụ nữ trong xã hội và những đóng góp của cha ông trong việc xây dựng đất nước.

Thứ hai, Di sản góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, bình đẳng giới, phát triển kinh tế toàn diện, cũng như thúc đẩy hành động bảo vệ bền vững môi trường và khí hậu, bảo vệ hòa bình và gắn kết xã hội.

Cụ thể, di sản góp phần vào sự gắn kết xã hội của các cộng đồng dân tộc ở Việt Nam và thúc đẩy sự tôn trọng văn hóa thông qua việc thể hiện nguyện vọng chung của các cộng đồng tham gia lễ hội về một cuộc sống an khang, thịnh vượng và hòa bình.

Di sản cũng khuyến khích sự tham gia của mọi người thuộc mọi lứa tuổi, giới tính, không phân biệt địa vị xã hội, qua đó thúc đẩy bình đẳng giới.

Thứ ba, Nhà nước đã đề xuất các biện pháp bảo vệ, bao gồm các nỗ lực cùng với đại diện thành viên cộng đồng thực hành và trao truyền di sản, tận tâm truyền đạt kiến thức liên quan về lễ hội cho con cháu trong gia đình và các thành viên trong cộng đồng.

Lễ hội đã được đưa vào tài liệu giảng dạy tại các trường trung học địa phương và những người phụ trách các Hội đoàn tích cực kết nối, vận động các thành viên cộng đồng cùng nghệ nhân tham gia tổ chức, thực hành lễ hội.

Các ấn phẩm, phim ảnh và các dự án nghiên cứu và tư liệu hoá tiếp tục quảng bá di sản này một cách rộng rãi đến công chúng. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh An Giang đã hỗ trợ các cộng đồng trong việc tu bổ và tôn tạo các không gian thực hành di sản.

Thứ tư, hồ sơ đề cử đã thể hiện rõ vai trò của các cơ quan, các nghệ nhân và đại diện cộng đồng để xây dựng hồ sơ đề cử.

Các cuộc họp đã được tổ chức với sự tham gia của đại diện từ các cộng đồng Kinh, Hoa, Khmer và Chăm. Các đại diện cộng đồng đã xây dựng kế hoạch bảo vệ, cung cấp dữ liệu về những đồ vật phục vụ nghi lễ, đề cử di sản và cung cấp các tài liệu bắt buộc khác bao gồm video, ảnh và thư đồng thuận. Hồ sơ đề cử đã cung cấp đầy đủ các thư đồng thuận và cam kết bảo vệ từ các cộng đồng liên quan khác nhau.

Và tiêu chí cuối cùng, di sản được đưa vào Danh mục quốc gia Di sản văn hóa phi vật thể và Danh mục kiểm kê Di sản văn hóa phi vật thể của An Giang và của quốc gia trong Hệ thống thông tin quản lý di sản văn hoá phi vật thể do Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quản lý.

Danh mục kiểm kê được cập nhật hằng năm với sự phối hợp của đại diện cộng đồng và nghệ nhân. Thông tin về quy trình kiểm kê dựa trên cộng đồng được đã đưa vào Báo cáo định kỳ quốc gia của Việt Nam.

Có thể bạn quan tâm

Quang cảnh hội nghị.

Bộ đội Biên phòng thành phố Cần Thơ phát động đợt thi đua “tăng tốc, bứt phá hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ”

Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng thành phố Cần Thơ vừa tổ chức Lễ phát động đợt thi đua tăng tốc, bứt phá hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946-6/1/2026) và Đại hội lần thứ XIV của Đảng.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu kết luận cuộc họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Xây dựng giải pháp tổng thể phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Chiều 5/12, tại Trụ sở Chính phủ, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chủ trì cuộc họp của Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ và Thường trực Chính phủ cho ý kiến về Đề án phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Đoạn bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long đã bị nước biển cuốn trôi hoàn toàn.

Sớm gia cố bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải

Những ngày này, triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn đã gây sạt lở hơn 500m bờ bao ngăn triều cường khu vực Cồn Nhàn thuộc 2 ấp Đông Thành, Hồ Thùng, xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Nước biển tràn vào đất liền gây thiệt hại thủy sản, hoa màu, ảnh hưởng khoảng 50ha đất sản xuất của hàng chục hộ dân.

Đồng chí Ngô Đông Hải, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu ý kiến tại Tọa đàm.

Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục lý luận chính trị trong trường học

Ngày 5/12, tại Trường đại học Y Dược Cần Thơ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp Thành ủy Cần Thơ tổ chức Tọa đàm khoa học với chủ đề “Đổi mới căn bản, toàn diện chương trình, giáo trình lý luận chính trị, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác giáo dục trong tình hình mới”.

Một góc phường Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp.

Đô thị văn minh ven sông Tiền

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ phường Cao Lãnh nhiệm kỳ 2025-2030 đề ra mục tiêu xây dựng phường trở thành đô thị hiện đại, văn minh, đáng sống. Trong đó, phát triển hạ tầng giao thông nội ô và kết nối liên vùng, hình thành không gian thương mại-dịch vụ-du lịch ven sông hiện đại, được xác định là một trong bốn đột phá của nhiệm kỳ.

Đồng chí Huỳnh Hữu Trí, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Cà Mau, Trưởng Đoàn công tác số 40 của Tỉnh ủy Cà Mau phát biểu ý kiến tại buổi làm việc với Đảng ủy xã Phước Long.

Tỉnh ủy Cà Mau tổ chức nhiều Đoàn công tác kiểm tra tại các cơ sở

Tỉnh ủy Cà Mau tổ chức nhiều Đoàn công tác đến tận các xã, phường, nhất là những xã vùng sâu, vùng xa, vùng có nhiều đồng bào dân tộc, nhằm kiểm tra, chỉ đạo sâu sát các cơ sở triển khai thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh và các xã, phường nhiệm kỳ 2025-2030, quyết tâm sớm tạo chuyển biến mới.

Đại biểu tham dự hội thảo.

Vĩnh Long: Phối hợp chuyển giao ứng dụng khoa học-công nghệ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội

Chiều 4/12, Văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ tại miền nam phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ Vĩnh Long tổ chức Hội thảo với chủ đề “Phối hợp giữa Bộ Chủ trì Chương trình Khoa học-công nghệ cấp quốc gia với các địa phương trong chuyển giao ứng dụng kết quả nghiên cứu phục vụ phát triển kinh tế- xã hội khu vực phía nam”.

Tái hiện cảnh mua bán giữa thương lái và khách du lịch tại chợ nổi Cái Bè sáng 4/12/2025.

Đồng Tháp: Lên phương án bảo tồn chợ nổi Cái Bè để phục vụ du lịch

Chợ nổi Cái Bè nằm ở ngã 3 sông Tiền thuộc xã Cái Bè, tỉnh Đồng Tháp. Nơi đây là một khu vực buôn bán sầm uất. Tất cả hàng hóa đều được nhân dân chở bè xuôi ngược trên sông. Hàng hóa rất đa dạng và họp chợ suốt ngày đêm. Đây là nơi tham quan du lịch đặc sắc, là nét văn hóa đặc trưng của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Một góc thành phố Cần Thơ nhìn từ trên cao.

Cần Thơ khởi động phát triển đô thị thông minh

Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ vừa ban hành Quyết định phê duyệt Chiến lược phát triển đô thị thông minh gắn với hạ tầng hiện đại, xây dựng nền tảng chính quyền đô thị số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong điều hành, quản lý, phục vụ người dân, doanh nghiệp với định hướng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đến năm 2030.

Làng du lịch sinh thái Ông Đề, thành phố Cần Thơ là nơi trải nghiệm không gian sông nước miệt vườn.

Cần Thơ tăng tốc số hóa ngành công nghiệp không khói

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ đang lan tỏa mạnh mẽ, ngành du lịch Cần Thơ đang chuyển mình bằng việc đẩy mạnh số hóa toàn diện. Những nỗ lực này không chỉ giúp quảng bá hình ảnh thành phố trung tâm vùng hiệu quả hơn, mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng tới sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp không khói.

Rác thải tràn ngập hai bên bờ nhiều con rạch ở ngay giữa trung tâm thành phố.

Nỗ lực làm sạch các con rạch

Hiện nay, nhiều con rạch tại trung tâm thành phố Cần Thơ đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đời sống người dân và mỹ quan đô thị.

Các bạn trẻ phường Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp tiếp nhận, bốc xếp nhu yếu phẩm lên xe.

Lan tỏa những nghĩa cử ân tình

Thời gian vừa qua, trước những thiệt hại nặng nề do bão lũ tại miền trung, với tinh thần tương thân tương ái, tuổi trẻ tỉnh Đồng Tháp đã tổ chức các hoạt động quyên góp, hỗ trợ khẩn cấp, chung tay góp phần giúp bà con sớm trở lại cuộc sống bình thường.

Đồng chí Nguyễn Thái Học, Phó Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể Trung ương (sơ-mi trắng) tặng lẵng hoa mừng Đại hội.

Khơi dậy niềm tự hào, ý chí vươn lên của miền đất Mũi

Những ngày cuối tháng 11, khi gió chướng bắt đầu lao xao gọi mùa về trên những cánh rừng xanh bạt ngàn, cũng là lúc lòng người Cà Mau rộn ràng đón chào thành công của Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.