Đô thị biển trên nền ký ức
Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, phường Quy Nhơn Nam hình thành như một dấu mốc quan trọng trong tiến trình phát triển của tỉnh Gia Lai. Với diện tích 36,36 km², 33 khu phố và dân số xấp xỉ 73.300 người, cùng khoảng 25 nghìn sinh viên, học viên và người lao động thuê trọ, Quy Nhơn Nam có được nguồn nhân lực trẻ và năng động, yếu tố quan trọng cho tiến trình hiện đại hóa, chuyển đổi số và ứng dụng khoa học-công nghệ.
Quy Nhơn Nam không mọc lên từ khoảng trắng. Phường được hợp nhất từ những khu vực lâu đời gắn với vùng biển Quy Nhơn, vốn thuộc tỉnh Bình Định. Từ Ghềnh Ráng lãng mạn, phố Quang Trung sầm uất đến những đoạn đường Ngô Mây và Nguyễn Văn Cừ tấp nập, tất cả nay nằm dưới một đơn vị hành chính mới. Nhưng thay vì mất đi bản sắc, phường Quy Nhơn Nam đang tìm cách làm sống dậy ký ức biển trong dáng hình đô thị hiện đại. Từng bãi đá, hàng phi lao và lối mòn ra biển vẫn còn đó như một cách để người dân nhắc nhau rằng: phát triển không có nghĩa là bỏ quên những gì từng là hồn cốt của nơi này.
Trong quy hoạch phát triển ven biển của tỉnh, Quy Nhơn Nam giữ vị trí chiến lược. Địa hình trải dài từ khu dân cư sầm uất đến vùng ven biển thơ mộng với núi Xuân Vân, danh thắng Ghềnh Ráng tạo nên sự giao thoa hài hòa giữa đô thị và thiên nhiên. Ngoài lợi thế về giao thông và hạ tầng, phường còn thừa hưởng nhiều dự án khoa học, giáo dục, trong đó có Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo, một công trình mang ý nghĩa du lịch, đồng thời khẳng định vị thế Quy Nhơn Nam như “điểm hội tụ tri thức” lan tỏa tinh thần học hỏi trong khu vực duyên hải.
Ngay trong những tuần đầu sau sáp nhập, chính quyền phường đã khởi động các đề án chỉnh trang tuyến ven biển. Nhưng khác với nhiều nơi phát triển bằng tốc độ xây dựng, Quy Nhơn Nam chọn tốc độ của sự đồng thuận. Công viên ven vịnh đang được thiết kế với nhiều lối đi bộ, sân chơi mở. Các khu dân cư mới không vượt quá độ cao 7 tầng nhằm giữ chiều rộng tầm nhìn biển. Chính quyền lấy ý kiến người dân về tên phố mới, biển hiệu, cách giữ cây xanh dọc các tuyến cũ. Quy hoạch ở đây mang màu của cuộc sống: vừa có lớp của quá khứ, vừa có hơi thở tương lai.
Kể từ khi trở thành đơn vị hành chính của tỉnh Gia Lai, phường Quy Nhơn Nam trở thành điểm đến của nhà đầu tư. Các dự án khu du lịch ven biển, tổ hợp thương mại, dịch vụ và đô thị sinh thái đã bắt đầu gõ cửa. Nhưng chính quyền chỉ nhận lời đề nghị với tiêu chí: dự án phải giải quyết bài toán dân sinh, không phá vỡ hệ sinh thái biển và phải bảo tồn giá trị bản địa.
Khởi đầu của tư duy mới
Một đô thị muốn bền không thể xây chỉ bằng xi-măng và ngân sách. Quy Nhơn Nam đang tạo lập không gian sống từ chính sự tham gia của người dân. Người dân Ghềnh Ráng đề xuất thành lập “Không gian thơ Hàn Mặc Tử” ven biển, do cộng đồng quản lý. Đồng thời các ngư dân tổ chức chợ cá phiên ven biển mỗi sáng chủ nhật, vừa bán hải sản, vừa giao lưu với du khách, còn những người trẻ mở workshop về ảnh biển, kỹ năng cứu hộ và sáng tác nghệ thuật từ rác tái chế.
Bà Nguyễn Thị Bích Hoa, Chủ tịch UBND phường Quy Nhơn Nam cho biết, mục tiêu phường đặt ra trong thời gian tới là hình thành diện mạo một không gian đô thị vừa hiện đại, vừa đậm tính nhân văn. Chính quyền phường kiên trì duy trì và nâng tầm danh hiệu “Du lịch sạch ASEAN”, coi đây như động lực thúc đẩy hình ảnh địa phương. Trên nền tảng đó, Quy Nhơn Nam ưu tiên phát triển kinh tế-thương mại-dịch vụ và du lịch theo chiều sâu, đa dạng loại hình từ nghỉ dưỡng biển, khám phá văn hóa-lịch sử đến trải nghiệm khoa học và sáng tạo.
Đi cùng tầm nhìn chiến lược là những bước đi cụ thể như chuyển đổi cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ thành các mô hình chuyên nghiệp, thân thiện; xây dựng cộng đồng dân cư kiểu mẫu, nơi từng con phố phản ánh tinh thần văn minh, trật tự và gắn bó. “Khi các nỗ lực này được triển khai đồng bộ, Quy Nhơn Nam vừa trở thành điểm đến hấp dẫn, vừa tạo dựng môi trường sống đáng tin cậy cho những ai muốn gắn bó lâu dài. Phường không khoác lên mình mỹ từ, không gọi mình là “trung tâm” hay “hạt nhân chiến lược” nhưng từng bước đi, từng dự án, từng cuộc họp và từng sự đổi thay đang nói lên rằng Quy Nhơn Nam đang là nơi thử nghiệm mô hình đô thị biển thế hệ mới”, bà Hoa nhấn mạnh.
Không phải ai cũng quen với nhịp sống đô thị mới nhưng có một nơi chính quyền không muốn đông đúc mà muốn có không gian đáng sống cho người dân. Nơi không bê-tông hóa mà sinh thái hóa, không đẩy người dân ra xa mà kéo cộng đồng lại gần. Quy Nhơn Nam, nơi mà mỗi nhịp sóng vỗ không chỉ là tiếng gọi của tự nhiên mà còn là nhịp gọi được lắng nghe, đồng hành và phát triển.
Tốc độ đô thị hóa chậm lại đôi chút nhưng đổi lại, phường giữ được những vùng cát tự nhiên, những thắng cảnh và những hàng quán bản địa vốn là linh hồn du lịch trải nghiệm.
