Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước

Đổi mới tư duy, quan điểm, quy trình xây dựng luật là một trong những yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách thời gian tới nhằm tạo đột phá mạnh mẽ hơn về thể chế phát triển, tháo gỡ điểm nghẽn, huy động và khơi thông mọi nguồn lực để đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
Quang cảnh tọa đàm. (Ảnh: TRUNG HƯNG)
Quang cảnh tọa đàm. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Tư duy đổi mới trong xây dựng pháp luật: Khung pháp lý tinh gọn và linh hoạt

Sáng 1/11, tại Hà Nội, Báo Pháp luật Việt Nam (Bộ Tư pháp) phối hợp với một số đơn vị thuộc Bộ Tư pháp tổ chức tọa đàm “Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật trong kỷ nguyên mới”.

TS Nguyễn Thanh Tịnh, Ủy viên Ban Cán sự đảng, Thứ trưởng Tư pháp chủ trì tọa đàm. Đồng chủ trì có TS Vũ Hoài Nam, Tổng Biên tập Báo Pháp luật Việt Nam; ông Trần Anh Đức, Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật, Bộ Tư pháp.

Tọa đàm có sự tham dự của đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương, các chuyên gia, luật sư, doanh nghiệp...

Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh phát biểu khai mạc tọa đàm. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh phát biểu khai mạc tọa đàm. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cho biết, thời gian vừa qua, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã có các bài viết, bài phát biểu quan trọng về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và công tác xây dựng pháp luật, trong đó có những thông điệp, tư duy, tư tưởng mới cần nghiên cứu và vận dụng vào thực tiễn.

Thứ trưởng cho biết, tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: Luật chỉ quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc, không cần quá dài. Những vấn đề thực tiễn biến động thường xuyên thì giao cho Chính phủ, địa phương quy định để bảo đảm linh hoạt trong điều hành. Tuyệt đối không hành chính hóa hoạt động của Quốc hội, luật hóa các quy định của nghị định và thông tư. Đổi mới quy trình xây dựng tổ chức thực hiện pháp luật, bám sát thực tiễn, đứng trên mảnh đất thực tiễn Việt Nam để xây dựng các quy định pháp luật phù hợp, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không nóng vội nhưng không cầu toàn để mất thời cơ; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể.

Điều này đặt ra yêu cầu cho các cơ quan, đơn vị pháp luật, pháp chế phải nghiên cứu cách làm mới trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật.

Các đại biểu tham dự tọa đàm. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Các đại biểu tham dự tọa đàm. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Về cách làm, trong bài viết "Phát huy tính Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam", Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ: Phải có quy trình xây dựng pháp luật chặt chẽ, khoa học, dân chủ để chính sách, pháp luật thể hiện được đầy đủ ý chí, nguyện vọng của nhân dân, bảo vệ lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thu hút mọi nguồn lực cho sự phát triển; nhưng cũng phải linh hoạt để kịp thời phản ứng chính sách, có giải pháp xử lý kịp thời các vấn đề thực tiễn phát sinh làm chậm sự phát triển theo nguyên tắc bảo vệ, bảo đảm lợi ích của quốc gia, dân tộc là trước hết và trên hết.

Như vậy, quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật cần phải được đổi mới để vừa đáp ứng yêu cầu "chặt chẽ, khoa học, dân chủ" nhưng vừa phải "linh hoạt".

Thứ trưởng Tư pháp khẳng định, đổi mới tư duy xây dựng pháp luật là một vấn đề lớn, phức tạp, vừa mang tính chính trị, pháp lý, vừa mang tính chuyên môn phức tạp và là phương thức để thực hiện thành công đột phá chiến lược về thể chế để đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đổi mới hoạt động lập pháp phải bảo đảm quyền của nhân dân

Tại tọa đàm, các ý kiến đại biểu chia sẻ đã góp phần nhận diện những thuận lợi, khó khăn vướng mắc trong công tác xây dựng pháp luật, đặc biệt vai trò của đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

GS, TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn dân chủ và pháp luật (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam), nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

GS, TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn dân chủ và pháp luật (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam), nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Nhấn mạnh vai trò của đổi mới tư duy xây dựng pháp luật trong quá trình hoàn thiện thể chế, các chuyên gia cho rằng, đổi mới hoạt động lập pháp không chỉ cần bảo đảm quyền của người dân mà còn phải đáp ứng kịp thời các yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

GS, TS Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ và Pháp luật thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhấn mạnh rằng, việc bảo đảm quyền của nhân dân trong công tác xây dựng pháp luật là yếu tố then chốt của một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Theo GS, TS Trần Ngọc Đường, Quốc hội phải là cơ quan thực thi quyền lập pháp, song cần có sự ủy quyền linh hoạt cho Chính phủ trong một số trường hợp nhằm kịp thời đáp ứng nhu cầu của thực tiễn.

GS, TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

GS, TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Đổi mới lập pháp cũng cần đề cao vai trò và ý chí của người dân. Theo GS, TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, hoạt động lập pháp phải thể hiện đầy đủ quyền và nguyện vọng của nhân dân.

Các quy định pháp luật không chỉ cần rõ ràng mà còn cần tập trung vào các vấn đề trọng tâm, tránh quy định pháp luật quá chi tiết, dài dòng mà không thiết thực.

GS, TS Phan Trung Lý cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc làm rõ phạm vi và thẩm quyền lập pháp trong điều kiện mới, bảo đảm tính đồng bộ và liên kết trong hệ thống pháp luật.

TS Nhị Lê, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản cho rằng, thể chế pháp luật là chìa khóa cho sự phát triển của quốc gia. Để xây dựng một hệ thống pháp luật vững chắc, cần kết hợp hài hòa giữa pháp trị và đức trị, bảo đảm pháp luật vừa dựa trên nguyên tắc khoa học, vừa phù hợp với truyền thống xã hội và các quy chuẩn quốc tế.

TS Nhị Lê - nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

TS Nhị Lê - nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản phát biểu. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

"Để đạt được mục tiêu trở thành nước phát triển, vấn đề thể chế là then chốt. Vì sự phát triển đất nước vươn tới hùng cường, cần lựa chọn và nắm lấy khâu đột phá nhằm phát triển, đó chính là thể chế", TS Nhị Lê khẳng định.

TS Nhị Lê cũng nhấn mạnh rằng, đổi mới thể chế pháp luật không chỉ là yêu cầu của thực tiễn mà còn là một nhiệm vụ chính trị quan trọng nhằm phát huy toàn diện tiềm năng của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản cho rằng, Đảng cần nắm chắc và lãnh đạo công tác đổi mới thể chế bằng cách sử dụng hệ thống pháp luật như một công cụ hữu hiệu, dựa trên nền tảng đạo đức xã hội.

Bên cạnh góp phần làm rõ vai trò của pháp luật trong việc đáp ứng các yêu cầu của thực tiễn và bảo đảm quyền của nhân dân, các đại biểu cũng nhất trí rằng, công tác lập pháp cần bám sát thực tế, coi người dân và doanh nghiệp là trung tâm trong mọi hoạt động xây dựng và hoàn thiện pháp luật.

Bên cạnh đó, cần có sự linh hoạt và kịp thời trong phản ứng chính sách để không bỏ lỡ cơ hội phát triển.

Có thể bạn quan tâm

Quốc hội thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) với đa số đại biểu tán thành (92,81%). (Ảnh: DUY LINH)

Mở rộng phạm vi xã hội hoá một số lĩnh vực giám định tư pháp

Luật quy định theo hướng mở rộng thêm phạm vi thành lập Văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành, trong đó riêng chuyên ngành giám định ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân chỉ được thực hiện đối với tố tụng dân sự, hành chính.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2. Với Phiếu lý lịch tư pháp số 1, chỉ được yêu cầu cung cấp trong trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc nghị định, nghị quyết của Chính phủ quy định.

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

Bộ Công an vừa tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đặc xá và tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá năm 2025, khẳng định đây là chủ trương lớn thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng. (Ảnh: DUY LINH)

Tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế

Việc xây dựng Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế nhằm tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia, thu hút đầu tư nước ngoài vào Trung tâm tài chính quốc tế.

Toàn cảnh buổi họp báo.

Bước chuyển quan trọng góp phần tạo thuận lợi thương mại và tăng cường hiệu lực quản lý

Ngày 4/12, Cục Hải quan tổ chức họp báo chuyên đề nhằm giới thiệu, giải thích những điểm mới của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Các văn bản này được đánh giá là bước chuyển quan trọng nhằm chuẩn hóa, minh bạch hóa các chính sách thuế, góp phần tạo thuận lợi thương mại, tăng cường hiệu lực quản lý.

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép tại sông Vàng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép

Ngày 4/12, Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an thành phố Đà Nẵng) cho biết, đơn vị vừa tống đạt Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn từ cấm đi khỏi nơi cư trú sang bắt bị can để tạm giam và thực hiện Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Văn Đức Quý, vì hành vi khai thác khoáng sản (cát) trái phép.

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Đại biểu Quốc hội kiến nghị, tại Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội bổ sung nội dung liên quan đến việc giao các ngành tố tụng tiếp tục rà soát định kỳ đối với các trường hợp vụ án đang tạm đình chỉ và có những đợt cao điểm tiến hành rà soát để khẩn trương phục hồi những vụ án sắp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày báo cáo. (Ảnh: DUY LINH)

Gần 97% số vụ việc liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai đã được giải quyết

Báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn cho thấy, các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 96,71% về số vụ và 92,82% về số bị cáo phạm các tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, vượt 8,71% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Cơ quan Cảnh sát điều tra đọc Lệnh bắt bị can để tạm giam với Nguyễn Thị Hoa (áo đen ở giữa).

Bắc Ninh: Khởi tố, bắt tạm giam hai cán bộ cơ quan thuế

Mở rộng điều tra vụ án “Tham ô tài sản” xảy ra tại Công ty H. có địa chỉ tại xã Hợp Thịnh, tỉnh Bắc Ninh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố bổ sung vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với bà Nguyễn Thị Hoa và bà Nguyễn Thị Phương - cán bộ Cục thuế Bắc Ninh về tội "Nhận hối lộ".

Tổ công tác của Phòng Nghiệp vụ, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La chủ trì phối hợp bắt giữ 3 đối tượng về hành vi vận chuyển trái phép 100.000 viên ma túy tổng hợp.

Vững vàng nơi “tuyến lửa” cuộc chiến chống ma túy

Biên giới Sơn La dài hơn 274km, tiếp giáp với nước bạn Lào, là địa bàn trọng điểm mà các đường dây tội phạm ma túy quốc tế thường xuyên lợi dụng để trung chuyển ma túy. Trong bối cảnh đó, Bộ đội Biên phòng Sơn La đã thể hiện rõ vai trò tuyến đầu, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo đảm cuộc sống bình yên của người dân.

Các cơ quan chức năng triển khai công tác cưỡng chế tại hộ bà Phạm Thị Hiền, thôn Quán Thẻ 2, xã Thuận Nam (Khánh Hòa). (Ảnh: NGUYỄN TRUNG)

Cưỡng chế thu hồi đất thực hiện Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná

Ngày 2/12, các cơ quan chức năng xã Thuận Nam (Khánh Hòa) đã tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ bà Phạm Thị Hiền ở thôn Quán Thẻ 2 để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công bảo đảm tiến độ Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná.

Công an tỉnh Hưng Yên hướng dẫn học sinh tự bảo vệ mình trên không gian mạng.

Để trẻ em thực sự an toàn trên nền tảng thương mại điện tử

Hiện nay, có hơn 90% số trẻ em Việt Nam sử dụng internet, tương đương với khoảng 15 triệu “công dân số” lớn lên cùng smartphone, mạng xã hội và các thuật toán AI (trí tuệ nhân tạo). Đây vừa là nhóm khách hàng tiềm năng lớn, vừa tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật trên mạng xã hội nếu không được bảo vệ và định hướng phù hợp.

Một nạn nhân chất độc da cam đang điều trị bệnh dài hạn. Nhiều trường hợp phát sinh thêm bệnh thuộc Danh mục 17 bệnh của Bộ Y tế nhưng chưa được giám định lại theo quy định hiện hành. (Ảnh: Báo Nhân Dân/Minh Châu)

Đề nghị bổ sung quy định giám định lại cho nạn nhân chất độc da cam khi phát sinh thêm bệnh

Báo Nhân Dân nhận được nhiều ý kiến của bạn đọc, cựu chiến binh và nạn nhân chất độc da cam/dioxin về dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 131/2021/NĐ-CP. Nhiều ý kiến đề nghị dự thảo bổ sung quy định cho phép giám định lại khi người phơi nhiễm chất độc hóa học phát sinh thêm bệnh mới thuộc Danh mục 17 bệnh do Bộ Y tế ban hành.

Ảnh minh họa. Nguồn: CP

Chính sách mới có hiệu lực từ tháng 12

Trong tháng 12, hàng loạt chính sách mới có hiệu lực như: Tiêu chí xác định thôn, xã, tỉnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số; giúp người bị tai nạn giao thông đi cấp cứu được hỗ trợ đến 5 triệu đồng; phạt tối đa 500 triệu đồng với vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên nước; kỳ thị người cai nghiện ma túy có thể bị phạt 2 triệu đồng…

Công an xã Pa Ủ xuống bản tuyên truyền về tệ nạn ma túy và vận động bà con phòng chống ma túy.

Kiểm soát, kéo giảm tệ nạn ma túy ở xã biên giới Pa Ủ

Pa Ủ là xã biên giới khó khăn nhất của tỉnh Lai Châu. Tình hình an ninh trật tự, đặc biệt là tệ nạn ma túy, diễn biến phức tạp; trước thực trạng đó, địa phương đang đẩy mạnh công tác phòng, chống ma túy từ cơ sở, từ gia đình, dòng họ, bản; ưu tiên mọi nguồn lực, biện pháp để đấu tranh và “làm sạch ma túy ngay tại bản”.