Định vị ngành lúa gạo Việt Nam thông qua bản đồ công nghệ

Nhiều năm qua, nhờ ứng dụng và đổi mới công nghệ, lúa gạo không những bảo đảm an ninh lương thực trong nước mà còn đưa Việt Nam lọt vào tốp 3 nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.

Khu nông nghiệp công nghệ cao - Trung tâm nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao công nghệ Giống cây trồng T.Ư (huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên).
Khu nông nghiệp công nghệ cao - Trung tâm nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao công nghệ Giống cây trồng T.Ư (huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên).

Nhưng với bối cảnh hội nhập sâu rộng, cạnh tranh ngày càng cao, biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, lĩnh vực sản xuất nông nghiệp cần có những điều chỉnh về chiến lược nghiên cứu. Do vậy, việc xây dựng và hoàn thiện bản đồ công nghệ được kỳ vọng sẽ giúp ngành lúa gạo Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trong tương lai.

Đề tài “Đánh giá hiện trạng, năng lực công nghệ và nhu cầu đổi mới công nghệ trong lĩnh vực chọn tạo giống lúa và sản xuất lúa, gạo tại miền bắc và duyên hải miền trung” do Công ty cổ phần Giống cây trồng Trung ương (Vinaseed) chủ trì đã được Bộ Khoa học và Công nghệ (KH và CN) và các chuyên gia ngành chọn tạo giống đánh giá cao. Đây cũng là lần đầu một doanh nghiệp KH và CN Việt Nam đề cập khái niệm bản đồ công nghệ, nhằm đưa ngành lúa gạo Việt Nam phát triển bền vững. Đây là đề tài thuộc “Chương trình Đổi mới công nghệ quốc gia đến năm 2020” do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2010.

Năm 2016, thị phần gạo của Việt Nam trên thế giới chỉ chiếm 18,3%; cùng mặt hàng gạo trắng nhưng giá xuất khẩu của Việt Nam lại thấp hơn gạo Thái-lan cùng phẩm chất tới 33 USD/tấn. Theo đánh giá của các chuyên gia, nguyên nhân chính là chúng ta chưa nhận thức đầy đủ vai trò của KH và CN trong nghiên cứu chọn tạo giống lúa, chưa đầu tư đúng, đủ tầm cho lĩnh vực này phát triển như Thái-lan, Trung Quốc hay Ấn Độ... Chính vì vậy, Chương trình Đổi mới công nghệ quốc gia đến năm 2020 đã chủ động lựa chọn và giao cho các đơn vị xây dựng một chuỗi nhiệm vụ liên quan từ hoàn thiện quy trình, phương pháp xây dựng bản đồ công nghệ, lộ trình đổi mới công nghệ; tổ chức triển khai xây dựng cho một số ngành, lĩnh vực sản xuất quan trọng, trong đó có lĩnh vực chọn tạo giống lúa và sản xuất lúa gạo; nghiên cứu chọn tạo giống lúa thuần chống chịu mặn - hạn thích nghi với điều kiện canh tác lúa vùng nhiễm mặn thuộc đồng bằng sông Cửu Long.

Theo Phó Tổng Giám đốc Vinaseed Phạm Ngọc Lý, ngành chọn tạo giống lúa hiện nay vẫn dựa trên công nghệ truyền thống (lai tạo), vai trò của các công nghệ mới chỉ đạt được một số kết quả bước đầu; chưa có sự liên kết, hợp tác chặt chẽ và kế thừa trong các khâu, nhánh công nghệ mới, cho nên chưa tạo được giống lúa đạt chuẩn quốc gia tương đương giống lúa của một số nước trong khu vực và trên thế giới; chưa xây dựng được chế độ báo cáo và đánh giá chính xác từng giống lúa hằng năm hiện có bao gồm: diện tích, năng suất, chất lượng và thị phần xuất khẩu... Bản đồ công nghệ, lộ trình đổi mới công nghệ ngành chọn tạo giống lúa đã được xây dựng có sức thuyết phục và tính khả thi cao trong việc giúp trả lời câu hỏi cần tập trung phát triển sản phẩm nào, phân khúc thị trường nào trong tương lai, trong thị trường đó cần tập trung phát triển sản phẩm gì với đặc tính kỹ thuật như thế nào, cần phát triển những công nghệ gì để sản xuất ra sản phẩm đó... Cuối cùng, trong điều kiện nguồn lực hạn chế, cần tập trung triển khai những hoạt động cụ thể nào như các nhiệm vụ nghiên cứu các cấp, chuyển giao công nghệ hay đầu tư, mua bán sáp nhập... Cụ thể, Bản đồ đã chỉ ra, Việt Nam có khả năng đáp ứng 100% nhu cầu giống lúa thuần, còn với giống lúa lai chỉ đáp ứng được 33%, còn lại phải nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ với giá trị nhập khẩu xấp xỉ 35 triệu USD. Trong đó tỷ trọng xuất khẩu các giống lúa chất lượng cao còn thấp, chưa có giống xuất khẩu mang thương hiệu Việt Nam.

Với vai trò chủ trì xây dựng bản đồ công nghệ trong ngành chọn tạo và sản xuất lúa gạo, sau hai năm làm việc tích cực, tới đầu năm 2016 Vinaseed đã hoàn thành đề tài và chính thức được nghiệm thu vào tháng 10-2016. Kết quả được kỳ vọng sẽ góp phần cung cấp những đánh giá, phân tích, ý kiến đề xuất giải pháp trong định hướng phát triển KH, CN ngành lúa gạo Việt Nam trong thời gian tới; cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp.

Thứ trưởng KH và CN Trần Văn Tùng cho rằng: “Chúng ta cần có những chiến lược đổi mới phù hợp hướng đến nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa có giá trị gia tăng cao. Vì vậy cần đổi mới công nghệ, lập bản đồ công nghệ để nghiên cứu chọn tạo những giống lúa thuần chịu hạn mặn. Bản đồ công nghệ về chọn giống lúa, sản xuất lúa gạo sẽ cho biết công nghệ tạo giống lúa đang ở viện nào, nơi nào có thế mạnh lớn nhất, những doanh nghiệp nào đang ứng dụng để phân bổ nguồn lực hợp lý. Mặt khác, để hoàn thiện và áp dụng kết quả xây dựng bản đồ công nghệ, Bộ KH và CN sẽ xây dựng chiến lược chính sách, nghị quyết cấp quốc gia có gắn kết với phát triển KH và CN; thực hiện việc quản lý các đề tài, dự án, chương trình KH và CN; hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng lộ trình đổi mới công nghệ và thực hiện hoạt động đầu tư nghiên cứu phát triển, đổi mới công nghệ rõ ràng, hiệu quả.

Nhằm phát triển công nghệ để tạo nguồn cung dồi dào cho thị trường lúa gạo trong tương lai, Vinaseed mong muốn Bộ KH và CN và các cơ quan quản lý Nhà nước có cơ chế để doanh nghiệp được hợp tác cùng các cơ sở nghiên cứu công lập trong việc khai thác nguồn gien, hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật, gắn hoạt động của các chuyên gia tạo giống với các doanh nghiệp và doanh nghiệp cùng góp vốn để nghiên cứu; đồng thời, tăng cường hiệu quả hoạt động bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ. Đây là một yêu cầu rất quan trọng để khuyến khích doanh nghiệp tăng cường đầu tư vào hoạt động nghiên cứu và phát triển khi các sản phẩm nghiên cứu của họ được bảo vệ.

Có thể bạn quan tâm

Vận hành nhà máy điện rác ở Gia Bình, Bắc Ninh. (Ảnh NAM PHONG)

Thúc đẩy các dự án đầu tư xanh

Trong hành trình hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050, bên cạnh các chính sách chung, những chính sách cụ thể thúc đẩy đầu tư xanh giữ vai trò then chốt. Thách thức lớn nhất hiện nay là ngoài yêu cầu về kỹ thuật, hạ tầng, cơ chế phối hợp và nhân lực, các dự án xanh luôn cần nguồn vốn rất lớn.

ESG đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp muốn duy trì tính cạnh tranh, thu hút nhà đầu tư và phát triển bền vững. (Ảnh: Đỗ Bảo)

Thực hành ESG cần sự đột phá

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước liên tục ban hành các chủ trương, chính sách, định hướng quan trọng thúc đẩy kinh tế xanh và thực hành ESG (Môi trường-Xã hội-Quản trị); trong đó, nổi bật là Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.

[Video] Tuyến Cát Linh – Hà Đông vận hành hệ thống soát vé tự động không dùng tiền mặt

[Video] Tuyến Cát Linh – Hà Đông vận hành hệ thống soát vé tự động không dùng tiền mặt

Sáng 5/12, tại ga Cát Linh, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông chính thức vận hành hệ thống kiểm soát vé tự động. Hệ thống được lắp đặt đồng bộ tại các nhà ga, cho phép hành khách thanh toán bằng căn cước công dân gắn chip, mã QR, thẻ ngân hàng quốc tế cùng nhiều phương thức điện tử khác.

Sản xuất phân bón tại Công ty cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc.

Tái cấu trúc công nghệ sản xuất hóa chất

Giám đốc Công ty cổ phần DAP số 2 - Vinachem Vũ Việt Tiến cho biết, những tháng đầu năm, đơn vị đối diện nhiều khó khăn như giá nguyên liệu phục vụ sản xuất tăng cao, quặng tuyển apatit thiếu, chất lượng suy giảm so với thiết kế.

Người dân tỉnh Quảng Ninh nuôi trồng thủy sản trên biển.

Nâng sức cạnh tranh cho nghề nuôi trồng thủy sản biển

Việt Nam có đường bờ biển dài, nhiều đảo, vịnh, đầm, phá… tạo điều kiện thuận lợi để phát triển đa dạng các loại hình nuôi trồng thủy sản. Hiện nay, nhiều hợp tác xã, nhân dân tại các địa phương ven biển đang ứng dụng công nghệ mới vào nuôi trồng thủy sản giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và thu nhập.

Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) tiếp tục được điều chỉnh để phù hợp hơn với mức độ sống của người dân hiện nay. (Ảnh: minh họa)

Đề xuất những điểm đột phá về ngưỡng chịu thuế và biểu thuế tại Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi)

Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, Bộ Tài chính đã phối hợp với các cơ quan có liên quan hoàn thiện quy định về thuế thu nhập cá nhân, theo đó đề xuất sửa đổi về ngưỡng chịu thuế, biểu thuế suất tại Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Đại diện lãnh đạo các đơn vị ký kết biên bản hợp tác giai đoạn 2026-2030.

Phát triển mô hình kinh tế nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn liên kết chuỗi giá trị tại Hà Tĩnh

Sáng 5/12, Hội Người cao tuổi Việt Nam phối hợp Hội Nông nghiệp tuần hoàn Việt Nam, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh và Tập đoàn Quế Lâm tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả giai đoạn I và triển khai hợp tác giai đoạn II về phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn tại Hà Tĩnh giai đoạn 2026–2030.

Ảnh minh họa.

Bất động sản dẫn nhịp kéo thị trường, VN-Index giữ được sắc xanh dù áp lực bán lan rộng

Phiên giao dịch ngày 5/12, thị trường chứng khoán Việt Nam giao dịch trong sắc đỏ, thanh khoản toàn thị trường giảm, nhưng VN‑Index vẫn duy trì đà tăng với 1.741,32 điểm. Bất động sản là tâm điểm kéo thị trường, tuy nhiên sắc đỏ lan rộng tại các ngành khác, cho thấy áp lực điều chỉnh ở các nhóm vốn hóa lớn vẫn hiện hữu.

Bà Nghiêm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội phát biểu khai mạc. (Ảnh: ANH MINH).

Thuế doanh nghiệp trong giai đoạn mới: Gỡ nút thắt, tạo dư địa phát triển bền vững cho doanh nghiệp Hà Nội

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với những biến động trong cải cách thuế và môi trường đầu tư, ngày 5/12/2025 Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội phối hợp Sở Tài chính Hà Nội tổ chức tọa đàm “Thuế doanh nghiệp trong giai đoạn mới: Tìm nút thắt và thúc đẩy phát triển bền vững cho doanh nghiệp Hà Nội”.

Sẽ tiếp tục rà soát, cân đối để xác định mức vốn đối ứng địa phương cho phù hợp nhất

Sẽ tiếp tục rà soát, cân đối để xác định mức vốn đối ứng địa phương cho phù hợp nhất

Sáng 5/12, sau phần thảo luận về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã có phát biểu giải trình, làm rõ các nội dung đại biểu Quốc hội nêu.

Từ ngày 4 đến 6/12/2025, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài tổ chức chạy thử các chuyến bay giả định, có sự tham gia của 80 cán bộ, công nhân viên các bộ phận liên quan.

Diện mạo, vị thế “công nghệ xanh, thông minh” của Nhà ga T2 Nội Bài mở rộng

Dự án trọng điểm mở rộng Nhà ga hành khách T2 (Cảng hàng không quốc tế Nội Bài) được khởi công ngày 19/5/2024, tổng mức đầu tư gần 5.000 tỷ đồng, thực hiện hoàn toàn bằng nguồn vốn của chủ đầu tư Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV); trong đó, gói thầu chính thi công xây lắp có giá trị 4.600 tỷ đồng.