Cảm nhận sâu sắc sự vô giá của hòa bình
- Từ Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối đến Mưa đỏ, phim về đề tài chiến tranh đang tạo nên “cơn sốt” chưa từng thấy. Anh có cho rằng, làm phim về đề tài này đang có nhiều thuận lợi hơn nếu so trước đây?
- Làm phim về đề tài chiến tranh chưa bao giờ hết khó, nhưng bối cảnh hiện nay đúng là nhiều thuận lợi hơn, khi dòng phim này được đông đảo khán giả đón nhận.
Phải thấy rằng, những bộ phim được đầu tư hoành tráng, công phu, nghiêm túc sẽ mang đến tác phẩm chỉn chu, cái nhìn về chiến trận đầy bi tráng nhưng cũng rất hào hùng. Câu chuyện đầy đau đớn về chiến tranh được chuyển tải qua điện ảnh sẽ góp phần giúp khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu được sự vô giá của hòa bình.
Hướng đến khán giả là mục tiêu số một đối với nhà làm phim. Để có được một số phim, như Địa đạo hay Mưa đỏ, “làm mưa làm gió” trên thị trường như hiện tại, đội ngũ những người theo dòng phim này đã trải qua nhiều thử thách. Nếu với một bộ phim thông thường, nhà làm phim phải nỗ lực một thì với phim chiến tranh, sự nỗ lực đó phải gấp 10 lần. Dù khó khăn nhưng đội ngũ làm phim vẫn luôn mong rằng sẽ tiếp tục có nhiều bộ phim chất lượng, “bom tấn” ở đề tài này, để không chỉ có Quảng Trị, Củ Chi… mà còn rất nhiều câu chuyện về con người, vùng đất đã đi qua khói lửa chiến tranh được kể lại cho thế hệ hôm nay một cách lay động.
Tôi cũng hy vọng, những thành công đã có sẽ giúp hình thành nên một dòng phim khiến chúng ta không hổ thẹn với nhiều bộ phim cách mạng trước đây, những Cánh đồng hoang, Mùa gió chướng… đã được các bậc tiền bối đầy tâm huyết tạo nên. Đó thật sự là một điều vui mừng, để dòng phim chiến tranh có thể cạnh tranh một cách sòng phẳng về doanh thu với phim thuần túy giải trí, trở thành phần quan trọng trong đời sống điện ảnh.
Trên thực tế, nhà làm phim Việt còn gặp nhiều khó khăn để có thể so sánh đẳng cấp với các bộ phim về chiến tranh của nước ngoài. Chúng ta còn phải nỗ lực nhiều, tuy nhiên, phải nói rằng, sự đầu tư cũng như quan điểm về làm phim điện ảnh, phim lịch sử hiện nay đang có rất nhiều chuyển biến tích cực.
- Những khó khăn mà anh vừa nhắc đến có phải chỉ ở công nghệ, kinh phí hay còn nhiều yếu tố khác nữa?
- Còn tùy mục tiêu đặt ra cho bộ phim. Những phim chứa đựng tham vọng lớn thì có thể sẽ đi xa hơn nhưng khó khăn nhiều hơn. Thêm nữa, sau mọi nỗ lực của ê-kíp, khán giả sẽ là người quyết định mọi sự thành bại của bộ phim.
Phim chiến tranh thường tốn kém vì phải đầu tư lớn, và phần đầu tư đắt nhất chính là cho diễn viên và nghiên cứu lịch sử. Hiện nay, phần lớn các phim chiến tranh đều gặp khó khăn trong việc có được khoản đầu tư đó.
Để có một kịch bản tốt, người làm phim không thể bắt tay vào làm luôn mà phải nghiên cứu, chuẩn bị nghiêm túc trong vòng một, hai năm. Lịch sử trong phim không phải là để kể chuyện hay miêu tả đơn thuần, mà còn là câu chuyện về hình ảnh, âm thanh, nhân học, phong tục, lời thoại. Tất cả đòi hỏi sự đầu tư từ rất sớm và kỹ lưỡng.
Thứ hai là đầu tư cho diễn viên. Trong Địa đạo, tôi may mắn có ba tháng đầu tư cho diễn viên. Tinh thần bộ phim nằm ở họ. Họ phải gầy đi, phải có những chuyển động thật trong môi trường tự nhiên. Họ có hai tháng đi lại, chạy, tập luyện trong hầm địa đạo dài 180m. Họ quen dần, để đến lúc quay, không còn nghĩ mình là diễn viên nữa, mà như chính những con người đang sống trong bối cảnh ấy. Đó là một sự đầu tư rất đáng giá.
- Dù mọi góc nhìn về Mưa đỏ đều đã được phân tích kỹ lưỡng trong những ngày qua, thế nhưng tôi vẫn muốn hỏi cảm nhận, ấn tượng của anh về bộ phim?
- Tôi thấy rằng cả ê-kíp, đặc biệt là các bạn trẻ, đều đã xả thân vì nghệ thuật trong phim này. Điều này có những nét tương đồng với Địa đạo. Chúng ta cảm nhận dàn diễn viên trong phim đã bước vào từng cảnh quay với nỗ lực gấp nhiều lần so thông thường. Kết quả là có rất nhiều phân cảnh cảm động, ấn tượng.
Bên cạnh đó, do đạo diễn là nữ chăng, việc thể hiện diễn biến tâm lý người lính trong cuộc chiến có phần mềm mại hơn. Nhưng như thế cũng đã đủ để tạo nên sự bùng nổ về độ khốc liệt và cảm động rồi.
Phim chiến tranh luôn là “mỏ vàng” quý giá
- Nếu khái quát ba yếu tố quan trọng nhất để tạo nên thành công của một bộ phim chiến tranh, theo anh đó là những yếu tố nào?
- Thứ nhất, đối tượng hướng đến của hầu hết các bộ phim là khán giả trẻ. Nhưng người trẻ bây giờ sẽ không dừng ở việc đến xem và chấp nhận tất cả những gì nhà làm phim đưa ra. Khán giả trẻ hiện nay có cách nhìn, cách cảm và tiếp cận lịch sử riêng. Do đó, nhà làm phim cần thể hiện quan điểm về lịch sử mang tính gốc rễ, căn bản, đáp ứng nhu cầu của người xem.
Thứ hai là quan điểm tiếp cận của người làm phim đối với lịch sử rất cần yếu tố hiện đại, khách quan và không mang tính tuyên truyền đơn thuần.
Thứ ba, cố gắng tạo ra được bài học lịch sử nào đó đối với giới trẻ. Để khi xem phim, họ sẽ cảm nhận những thông điệp, năng lượng tích cực của lòng yêu nước, từ những gì cha ông đã hy sinh, và những câu chuyện ẩn sâu trong từng thước phim, hình ảnh.
- Anh có thể chia sẻ thêm suy ngẫm sau hành trình trải nghiệm làm phim về đề tài chiến tranh của mình?
- Có thể nói, phim chiến tranh là một “mỏ vàng” về con người, về kịch tính, về câu chuyện, và cả về việc đẩy giới hạn của con người đến tận cùng. Chỉ cần chạm đến một câu chuyện chiến tranh là đã động đến một “mỏ vàng” quý giá.
Nhưng đó cũng là một “mỏ sâu”, khó khai thác, đòi hỏi rất nhiều điều kiện khác nhau, đặc biệt là một nền công nghiệp điện ảnh đủ mạnh. Phim chiến tranh có tính kích thích rất dữ dội, và khiến người ta rất muốn làm.
Trải nghiệm tuyệt vời của tôi là qua những buổi chiếu phim chiến tranh cùng các bạn trẻ, tôi nhận thấy có sự soi sáng vào căn tính của mỗi người. Mình nhìn ra bản thân rõ hơn, nhìn thấy dân tộc, đất nước mình, với những con người đã trải qua hành trình đau thương nhưng cũng là hành trình phát triển. Các nhà điện ảnh cũng nhận thấy được nhiều điều ở phía sau bộ phim tác động ngược trở lại chính mình.
- Anh thấy mình “lãi” nhất điều gì khi làm phim đề tài này?
- Giá trị trải nghiệm của tôi khi làm Địa đạo là sự thấm thía, thấy được tầm vóc vĩ đại của lãnh tụ. Bác Hồ hiểu rất rõ con người Việt Nam, hiểu cả những hạn chế, thiếu thốn, yếu điểm, nhưng trên hết là hiểu bản chất người Việt. Từ đó, Bác tìm cách đưa dân tộc vượt qua những kẻ thù mạnh hơn gấp nhiều lần.
Đó là một bài học tuyệt vời. Làm phim chiến tranh giúp tôi không chỉ hiểu lịch sử hơn, mà còn hiểu rõ hơn về chính mình.
- Chân thành cảm ơn anh!
