Điểm mới các luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, nhiều luật liên quan đến hoạt động tư pháp bắt đầu có hiệu lực với các điểm mới như: Thay đổi mô hình tòa án còn 3 cấp, bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh, tăng số kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao lên 27 người…

Bổ sung quyền mới cho Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh

Với Luật Thanh tra (sửa đổi), hệ thống các cơ quan thanh tra được tổ chức theo 2 cấp gồm: Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh, thành phố (gọi chung là Thanh tra tỉnh).

Bên cạnh đó, có các cơ quan thanh tra đặc thù gồm: Cơ quan thanh tra trong công an, quân đội, Ngân hàng Nhà nước (Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan thanh tra khác trong quân đội, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo quy định của Chính phủ); Thanh tra Cơ yếu; cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế.

ttcp-7789.jpg
Trụ sở Thanh tra Chính phủ. (Ảnh: TL)

Chức năng của cơ quan thanh tra cũng có điểm mới khi bổ sung nhiệm vụ “phòng, chống lãng phí”.

Luật quy định thống nhất một khái niệm thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.

Đáng chú ý, Luật Thanh tra (sửa đổi) đã bổ sung quy định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thanh tra nhằm tăng cường mối quan hệ giữa cơ quan thanh tra và các bộ, ngành, các sở và bảo đảm hiệu quả của công tác quản lý nhà nước.

Mô hình tòa án 3 cấp

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân tối cao vừa được Quốc hội thông qua có một số điểm mới như:

Sắp xếp lại mô hình tổ chức Tòa án nhân dân thành 3 cấp: Tòa án nhân dân Tối cao, Tòa án nhân dân cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương), và Tòa án nhân dân khu vực thay thế cho Tòa án nhân dân cấp huyện hiện nay; bỏ Tòa án nhân dân cấp cao.

Tăng thẩm quyền xét xử sơ thẩm cho Tòa án nhân dân khu vực, bao gồm các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính và các vụ việc khác đang do Tòa án nhân dân cấp huyện giải quyết. Tòa án nhân dân khu vực sẽ tiếp nhận nhiệm vụ này từ ngày 1/7/2025.

Bổ sung quy định về Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế, giao Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến áp dụng thông luật tại Tòa án chuyên biệt.

Ngoài ra, luật mới cũng sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ nhiều điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân hiện hành và các luật liên quan để bảo đảm tính đồng bộ trong tổ chức thi hành.

Tăng số kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao lên 27 người

Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, tổ chức của Viện Kiểm sát nhân dân gồm: Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố (Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh); Viện Kiểm sát nhân dân khu vực.

Luật cũng sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm các ngạch kiểm sát viên, nhiệm kỳ của kiểm sát viên theo hướng không thi nâng ngạch, chỉ thi một lần vào ngạch kiểm sát viên sơ cấp hoặc kiểm sát viên trung cấp, kiểm sát viên cao cấp, sau đó nếu đủ điều kiện sẽ được xét để bổ nhiệm vào ngạch cao hơn.

Luật đã quy định số lượng kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao có không quá 27 người (tăng 8 người so với hiện hành). Nhiệm kỳ của kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao được tính từ khi được bổ nhiệm đến khi nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khác.

Bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự đã bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội phá hoại cơ sở vật chất-kỹ thuật của Việt Nam; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội vận chuyển trái phép chất ma túy; tội tham ô tài sản; tội nhận hối lộ; tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.

qh-thong-qua-luat-hinh-su-1-5476.jpg
Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Về điều khoản chuyển tiếp, luật quy định hình phạt tử hình đã tuyên trước ngày 1/7/2025 đối với người phạm 8 tội danh nêu trên của Bộ luật Hình sự mà chưa thi hành án thì không thi hành và Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân.

Đáng chú ý, đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án, luật đã sửa đổi, bổ sung theo hướng: “Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Trưởng, Phó Công an cấp xã được khởi tố, điều tra vụ án hình sự

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự quy định rõ về nhiệm vụ quyền hạn của Điều tra viên làm Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó trưởng Công an cấp xã và bổ sung tại 4 điều gồm: Điều 36, Điều 110, Điều 113 và Điều 485 để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tiễn.

Cụ thể, quy định Điều tra viên trung cấp, Điều tra viên cao cấp là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã được Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh phân công tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra vụ án về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã có nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại khoản 1 Điều này, các điểm a, c khoản 1 và khoản 2 Điều 36 của Bộ luật này, trừ quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt.

Để bảo đảm gần dân, Viện Công tố và Kiểm sát xét xử phúc thẩm sẽ được bố trí ở 3 khu vực (Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh). Do đó, để bảo đảm việc kháng nghị phúc thẩm được nhanh chóng, kịp thời, đồng thời cũng bảo đảm đúng với vai trò, nhiệm vụ của các Viện Công tố và Kiểm sát xét xử phúc thẩm (xem xét bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh), luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định Viện trưởng Kiểm sát nhân dân tối cao được ủy quyền cho Viện trưởng Công tố và Kiểm sát xét xử phúc thẩm thực hiện quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm bản án, quyết định của tòa án theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Luật bổ sung một điều quy định có tính nguyên tắc về biện pháp giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ của cơ quan có thẩm quyền nước ngoài (Điều 506a).

Có thể bạn quan tâm

Quốc hội thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) với đa số đại biểu tán thành (92,81%). (Ảnh: DUY LINH)

Mở rộng phạm vi xã hội hoá một số lĩnh vực giám định tư pháp

Luật quy định theo hướng mở rộng thêm phạm vi thành lập Văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành, trong đó riêng chuyên ngành giám định ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân chỉ được thực hiện đối với tố tụng dân sự, hành chính.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2. Với Phiếu lý lịch tư pháp số 1, chỉ được yêu cầu cung cấp trong trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc nghị định, nghị quyết của Chính phủ quy định.

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

Bộ Công an vừa tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đặc xá và tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá năm 2025, khẳng định đây là chủ trương lớn thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng. (Ảnh: DUY LINH)

Tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế

Việc xây dựng Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế nhằm tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia, thu hút đầu tư nước ngoài vào Trung tâm tài chính quốc tế.

Toàn cảnh buổi họp báo.

Bước chuyển quan trọng góp phần tạo thuận lợi thương mại và tăng cường hiệu lực quản lý

Ngày 4/12, Cục Hải quan tổ chức họp báo chuyên đề nhằm giới thiệu, giải thích những điểm mới của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Các văn bản này được đánh giá là bước chuyển quan trọng nhằm chuẩn hóa, minh bạch hóa các chính sách thuế, góp phần tạo thuận lợi thương mại, tăng cường hiệu lực quản lý.

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép tại sông Vàng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép

Ngày 4/12, Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an thành phố Đà Nẵng) cho biết, đơn vị vừa tống đạt Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn từ cấm đi khỏi nơi cư trú sang bắt bị can để tạm giam và thực hiện Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Văn Đức Quý, vì hành vi khai thác khoáng sản (cát) trái phép.

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Đại biểu Quốc hội kiến nghị, tại Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội bổ sung nội dung liên quan đến việc giao các ngành tố tụng tiếp tục rà soát định kỳ đối với các trường hợp vụ án đang tạm đình chỉ và có những đợt cao điểm tiến hành rà soát để khẩn trương phục hồi những vụ án sắp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày báo cáo. (Ảnh: DUY LINH)

Gần 97% số vụ việc liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai đã được giải quyết

Báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn cho thấy, các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 96,71% về số vụ và 92,82% về số bị cáo phạm các tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, vượt 8,71% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Cơ quan Cảnh sát điều tra đọc Lệnh bắt bị can để tạm giam với Nguyễn Thị Hoa (áo đen ở giữa).

Bắc Ninh: Khởi tố, bắt tạm giam hai cán bộ cơ quan thuế

Mở rộng điều tra vụ án “Tham ô tài sản” xảy ra tại Công ty H. có địa chỉ tại xã Hợp Thịnh, tỉnh Bắc Ninh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố bổ sung vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với bà Nguyễn Thị Hoa và bà Nguyễn Thị Phương - cán bộ Cục thuế Bắc Ninh về tội "Nhận hối lộ".

Tổ công tác của Phòng Nghiệp vụ, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La chủ trì phối hợp bắt giữ 3 đối tượng về hành vi vận chuyển trái phép 100.000 viên ma túy tổng hợp.

Vững vàng nơi “tuyến lửa” cuộc chiến chống ma túy

Biên giới Sơn La dài hơn 274km, tiếp giáp với nước bạn Lào, là địa bàn trọng điểm mà các đường dây tội phạm ma túy quốc tế thường xuyên lợi dụng để trung chuyển ma túy. Trong bối cảnh đó, Bộ đội Biên phòng Sơn La đã thể hiện rõ vai trò tuyến đầu, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo đảm cuộc sống bình yên của người dân.

Các cơ quan chức năng triển khai công tác cưỡng chế tại hộ bà Phạm Thị Hiền, thôn Quán Thẻ 2, xã Thuận Nam (Khánh Hòa). (Ảnh: NGUYỄN TRUNG)

Cưỡng chế thu hồi đất thực hiện Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná

Ngày 2/12, các cơ quan chức năng xã Thuận Nam (Khánh Hòa) đã tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ bà Phạm Thị Hiền ở thôn Quán Thẻ 2 để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công bảo đảm tiến độ Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná.

Công an tỉnh Hưng Yên hướng dẫn học sinh tự bảo vệ mình trên không gian mạng.

Để trẻ em thực sự an toàn trên nền tảng thương mại điện tử

Hiện nay, có hơn 90% số trẻ em Việt Nam sử dụng internet, tương đương với khoảng 15 triệu “công dân số” lớn lên cùng smartphone, mạng xã hội và các thuật toán AI (trí tuệ nhân tạo). Đây vừa là nhóm khách hàng tiềm năng lớn, vừa tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật trên mạng xã hội nếu không được bảo vệ và định hướng phù hợp.

Một nạn nhân chất độc da cam đang điều trị bệnh dài hạn. Nhiều trường hợp phát sinh thêm bệnh thuộc Danh mục 17 bệnh của Bộ Y tế nhưng chưa được giám định lại theo quy định hiện hành. (Ảnh: Báo Nhân Dân/Minh Châu)

Đề nghị bổ sung quy định giám định lại cho nạn nhân chất độc da cam khi phát sinh thêm bệnh

Báo Nhân Dân nhận được nhiều ý kiến của bạn đọc, cựu chiến binh và nạn nhân chất độc da cam/dioxin về dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 131/2021/NĐ-CP. Nhiều ý kiến đề nghị dự thảo bổ sung quy định cho phép giám định lại khi người phơi nhiễm chất độc hóa học phát sinh thêm bệnh mới thuộc Danh mục 17 bệnh do Bộ Y tế ban hành.

Ảnh minh họa. Nguồn: CP

Chính sách mới có hiệu lực từ tháng 12

Trong tháng 12, hàng loạt chính sách mới có hiệu lực như: Tiêu chí xác định thôn, xã, tỉnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số; giúp người bị tai nạn giao thông đi cấp cứu được hỗ trợ đến 5 triệu đồng; phạt tối đa 500 triệu đồng với vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên nước; kỳ thị người cai nghiện ma túy có thể bị phạt 2 triệu đồng…

Công an xã Pa Ủ xuống bản tuyên truyền về tệ nạn ma túy và vận động bà con phòng chống ma túy.

Kiểm soát, kéo giảm tệ nạn ma túy ở xã biên giới Pa Ủ

Pa Ủ là xã biên giới khó khăn nhất của tỉnh Lai Châu. Tình hình an ninh trật tự, đặc biệt là tệ nạn ma túy, diễn biến phức tạp; trước thực trạng đó, địa phương đang đẩy mạnh công tác phòng, chống ma túy từ cơ sở, từ gia đình, dòng họ, bản; ưu tiên mọi nguồn lực, biện pháp để đấu tranh và “làm sạch ma túy ngay tại bản”.