Đắk Lắk hướng tới nền kinh tế xanh, tuần hoàn, minh bạch và bền vững

Đây không chỉ là định hướng chiến lược để khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh mà còn là xu hướng tất yếu hướng để đưa nông sản Việt Nam vươn ra thế giới.

Nông nghiệp - điểm sáng của nền kinh tế

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk nhiệm kỳ 2020-2025, mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn như: Tình hình thế giới và khu vực có nhiều biến động nhanh, phức tạp, khó lường, tác động của đại dịch covid-19, sự điều chỉnh chính sách thuế, tài chính của các nước lớn; giá cả vật tư, nguyên liệu đầu vào tăng cao, trong khi giá một số nông sản chủ lực của tỉnh chưa đạt như kỳ vọng; thời tiết diễn biến bất thường đã ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển của tỉnh…

Tuy nhiên, với sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Trung ương, sự quan tâm hỗ trợ của các bộ, ngành, đặc biệt toàn Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã phát huy truyền thống cách mạng, thời cơ, thuận lợi, vượt qua khó khăn, thách thức, đoàn kết, quyết tâm, nỗ lực phấn đấu thực hiện và đạt được những kết quả quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực kinh tế.

Nền kinh tế của hai tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên (trước sáp nhập) duy trì được tốc độ tăng trưởng khá, quy mô kinh tế ngày càng mở rộng. Tốc độ tăng GRDP (theo giá so sánh) giai đoạn 2021-2025 bình quân đạt khoảng 6,24%/năm, trong đó Đắk Lắk đạt 6,31%/năm; Phú Yên đạt 6,1%/năm, cao hơn mức trung bình chung cả nước.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Minh Huấn, điểm sáng của khu vực nông, lâm nghiệp, thủy sản là phát triển khá nhanh theo hướng chất lượng cao, bền vững, đóng vai trò “trụ đỡ”, duy trì tốc độ tăng trưởng và mở rộng quy mô kinh tế của tỉnh. Tăng trưởng ngành nông nghiệp bình quân giai đoạn 2021-2025 đạt 5,24%/năm, cao gấp 1,5 lần bình quân cả nước. Trong cơ cấu ngành nông nghiệp, trồng trọt tiếp tục chiếm ưu thế, đóng góp 70% giá trị toàn ngành.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thiên Văn cho biết, Đắk Lắk là “thủ phủ” cà-phê của cả nước với diện tích khoảng 213.000ha, sản lượng hàng năm đạt trên dưới 545.000 tấn, chiếm 30-35% sản lượng cà-phê cả nước. Trong suốt nhiều năm qua, Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk luôn tiên phong triển khai các chương trình phát triển cà-phê chất lượng cao, tái canh bền vững và nâng cao giá trị chuỗi cung ứng.

Từ năm 2008 đến nay, tỉnh đã thực hiện nhiều dự án quan trọng; đặc biệt, vùng trồng của Đắk Lắk đã đạt chứng nhận sản phẩm không gây mất rừng 4C-EUDR của Liên minh châu Âu đầu tiên của thế giới, và hiện đã số hóa 35% diện tích cà-phê toàn tỉnh. Chỉ dẫn địa lý cà-phê Buôn Ma Thuột đã được bảo hộ tại 32 quốc gia và vùng lãnh thổ, trở thành biểu tượng toàn cầu cho chất lượng và uy tín cà-phê Việt Nam.

Bên cạnh đó, Đắk Lắk cũng tập trung khai thác tiềm năng, thế mạnh về điều kiện tự nhiên, khí hậu, thổ nhưỡng và thị trường để phát triển mạnh các loại cây công nghiệp, cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, vừa thúc đẩy ngành nông nghiệp phát triển nhanh, bền vững, vừa nâng cao đời sống của nhân dân. Trong đó, nổi lên là cây sầu riêng, đến nay toàn tỉnh có trên 40.000ha, sản lượng niên vụ 2024-2025 đạt trên 420.000 tấn, trở thành một trong những tỉnh dẫn đầu về diện tích và sản lượng sầu riêng cả nước.

Với năng suất và chất lượng cao, bình quân năng suất đạt từ 20-25 tấn/ha, giá xuất khẩu 60-70 triệu đồng/tấn tùy thời điểm, cây sầu riêng đã giúp cho hàng nghìn hộ nông dân ở Đắk Lắk đã trở thành triệu phú, tỷ phú.

Với sự đóng góp quan trọng của ngành nông nghiệp, góp phần nâng tổng sản phẩm GRDP theo giá hiện hành trong 5 năm đạt khoảng 913.014 tỷ đồng, mức tăng bình quân 11,8%/năm; năm 2025 dự kiến đạt 230.662 tỷ đồng, cao gấp 1,75 lần so với năm 2020. Đời sống người dân ngày càng được cải thiện, GRDP bình quân đầu người tăng cao so với giai đoạn trước.

Đến cuối năm 2025, GRDP bình quân đầu người tỉnh Đắk Lắk (cũ) đạt 81,76 triệu đồng/năm, tỉnh Phú Yên (cũ) đạt 78,60%/năm; tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn tỉnh giảm còn khoảng 2,08%, tỷ lệ hộ nghèo trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm còn khoảng 10,06%...

Hướng đến nền kinh tế xanh, tuần hoàn, minh bạch

Sau khi sáp nhập tỉnh, Đắk Lắk mở ra không gian phát triển rộng lớn từ Đông sang Tây, hội tụ cả rừng và biển, hai yếu tố nền tảng tạo nên hệ sinh thái đa dạng và bền vững. Từ lợi thế này, tỉnh định hình lại cấu trúc kinh tế, trong đó nông nghiệp được xác định là lĩnh vực chủ lực, đóng vai trò hạt nhân trong chiến lược tăng trưởng xanh.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk nhiệm kỳ 2025-2030 xác định phát triển nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao gắn với chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm. Đây không chỉ là định hướng chiến lược để khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh mà còn là xu hướng tất yếu để đưa nông sản Việt Nam vươn ra thế giới.

Theo định hướng của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk nhiệm kỳ 2025-2030, tỉnh sẽ tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng phát triển xanh, phát thải thấp, ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong mọi khâu sản xuất. Đồng thời quy hoạch lại các vùng sản xuất tập trung, chuyên canh những sản phẩm chủ lực như cà-phê, hồ tiêu, cao su, cây ăn quả và thủy sản.

Khuyến khích và đẩy mạnh phát triển các mô hình sản xuất theo hướng chuỗi giá trị khép kín giữa nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp để tăng năng suất, chất lượng, giảm tác động môi trường và nâng cao hiệu quả kinh tế. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, tăng cường cơ giới hóa và tự động hóa trong thu hoạch, chế biến.

Kêu gọi đầu tư các trung tâm chế biến sâu cho cà-phê, nông sản và thủy sản, hướng đến giảm xuất khẩu thô, gia tăng giá trị và giảm phát thải nhằm nâng tầm thương hiệu, đóng góp vào nền kinh tế tuần hoàn và tiết kiệm tài nguyên.

Cùng với đó, tỉnh sẽ chú trọng phát triển công nghiệp chế biến nông sản, hệ thống logistic, kho bãi bảo quản và vận chuyển đạt chuẩn quốc tế, tạo điều kiện để nông sản Đắk Lắk khẳng định vị thế và vươn xa trên thị trường thế giới.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế trong nhiều năm qua mà ngành nông nghiệp tỉnh gặp phải như: sản xuất manh mún, năng suất thấp, ứng dụng công nghệ chưa đồng bộ, Đắk Lắk đặt trọng tâm vào đổi mới công nghệ và phát triển chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị nông sản. Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Phú Yên hiện thu hút 9 dự án đầu tư với tổng vốn đăng ký hơn 524 tỷ đồng, tập trung vào trồng trọt, chế biến sản nông sản-thực phẩm và sản xuất giống công nghệ cao.

Tại khu vực phía tây của tỉnh, ngoài Khu Công nghiệp Hòa Phú và các cụm công nghiệp, vào tháng 3/2025, Tập đoàn KDI (KDI Holdings) đã khởi công xây dựng kết cấu hạ tầng Khu Công nghiệp Phú Xuân nằm trên địa bàn xã Cuôr Đăng với diện tích 313 ha.

Trưởng Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Đắk Lắk Đinh Xuân Diệu kỳ vọng: Khi đi vào hoạt động khu công nghiệp này không chỉ trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước mà còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc chuyển dịch mạnh mẽ từ xuất khẩu nông sản thô sang xuất khẩu tinh, ứng dụng công nghệ cao và thu hút đầu tư vào chế biến thực phẩm, có giá trị gia tăng cao, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh…

Cùng với sự nỗ lực của địa phương, nhiều doanh nghiệp đã tiên phong định hình mô hình sản xuất xanh, hữu cơ, minh bạch để phát triển bền vững. Tiêu biểu là Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên xuất khẩu 2/9 Đắk Lắk (Simexco).

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Tổng giám đốc Simexco Đắk Lắk cho biết: Đến nay, công ty đã xây dựng mạng lưới liên kết với 50.000 hộ nông dân, hình thành vùng nguyên liệu đạt chuẩn EUDR (canh tác không gây mất rừng theo quy định của EU). Đồng thời, công ty còn ứng dụng chuyển đổi số toàn diện từ quản lý chuỗi cung ứng, truy xuất nguồn gốc đến thương mại điện tử, giúp nông dân nâng cao cạnh tranh và mở rộng thị trường khó tính.

Chủ tịch Hiệp hội Cà-phê Buôn Ma Thuột Trịnh Đức Minh cho biết: Trên cơ sở định hướng của tỉnh về phát triển ngành cà-phê giai đoạn 2025-2030, Hiệp hội sẽ chủ động đề xuất, góp ý hoàn thiện cơ chế, chính sách về nông nghiệp tái sinh, giảm phát thải, đáp ứng quy định EUDR; thúc đẩy sản xuất, kinh doanh cà-phê có chứng nhận chỉ dẫn địa lý Buôn Ma Thuột, cà-phê bền vững, cà-phê đặc sản và cà-phê chế biến sâu.

Đồng thời, Hiệp hội sẽ áp dụng công nghệ 4.0, tăng cường truy xuất nguồn gốc, giám sát chất lượng từ vườn đến ly; khuyến khích hội viên áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, góp phần hiện thực hóa Đề án phát triển cà-phê bền vững tầm nhìn đến 2030 của tỉnh Đắk Lắk và Đề án phát triển cà-phê đặc sản Việt Nam giai đoạn 2021-2030…

Bước vào nhiệm kỳ mới với nhiều thuận lợi, cơ hội, không gian, nguồn lực phát triển mới cũng như những khó khăn, thách thức, nhất là sự biến đổi khí hậu, thiên tai diễn biến ngày càng phức tạp, nghiêm trọng, ảnh hướng lớn đến sự phát phát triển bền vững của tỉnh, đặc biệt là nền nông nghiệp.

Lường trước những khó khăn đó, với tầm nhìn chiến lược, chính sách đồng bộ và sự đồng hành, chung sức của doanh nghiệp cùng nhân dân, tỉnh Đắk Lắk đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu đề ra hướng tới phát triển nền nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn, minh bạch và bền vững.