Đại học Monash phát triển công cụ AI đối phó khủng hoảng vi nhựa toàn cầu

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Monash (Australia) đã phát triển một chương trình trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến giúp phân tích vi nhựa một cách nhanh chóng và chính xác hơn, tạo ra bước ngoặt trong cuộc chiến chống ô nhiễm vi nhựa ở các tuyến đường thủy trọng yếu.
Vi nhựa (những mảnh nhựa siêu nhỏ) đã xâm nhập vào các hệ sinh thái môi trường, thậm chí là cơ thể con người.
Vi nhựa (những mảnh nhựa siêu nhỏ) đã xâm nhập vào các hệ sinh thái môi trường, thậm chí là cơ thể con người.

Theo các chuyên gia, hiện nay, ô nhiễm nhựa đang lan rộng trên toàn cầu; trong đó, vi nhựa (những mảnh nhựa siêu nhỏ) đã xâm nhập vào các hệ sinh thái môi trường, thậm chí là cơ thể con người. Thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa ra môi trường (0,28-0,73 triệu tấn thải ra biển), nhưng chỉ 27% trong số này được các cơ sở, doanh nghiệp tái chế, tận dụng.

Hệ quả là hệ sinh thái biển bị đe dọa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của hàng triệu người dân ven biển. Tuy mối quan ngại về vi nhựa ngày càng gia tăng, nhưng việc xác định quy mô và tác động thật sự của vấn đề này vẫn là một thách thức lớn đối với các nhà khoa học và nhà hoạch định chính sách.

Để giải quyết vấn đề này, các nhà nghiên cứu tại Đại học Monash đã phát triển một chương trình trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến giúp phân tích vi nhựa một cách nhanh chóng và chính xác hơn. Dù nhận thức về vi nhựa ngày càng tăng, các nhà khoa học vẫn thiếu dữ liệu chi tiết về chủng loại cũng như con đường di chuyển của chúng trong môi trường. Công cụ AI mới này sử dụng thuật toán máy học tiên tiến để phân tích hàng nghìn mẫu vi nhựa chỉ trong vài giây - một công việc mà nếu thực hiện thủ công có thể mất nhiều tháng.

Việc xác định vi nhựa không đơn giản chỉ là quan sát qua kính hiển vi. Nhiều vật liệu tự nhiên như mảnh vỏ sò hoặc tảo có hình dạng tương tự vi nhựa, khiến việc phân loại trở nên khó khăn. Chương trình AI của Monash giải quyết vấn đề này bằng cách phân tích thành phần hóa học của mẫu vật thông qua phương pháp quang phổ hồng ngoại biến đổi Fourier (FTIR). Nhờ đó, các nhà khoa học có thể tìm ra điểm đặc trưng cho từng loại nhựa, từ đó xây dựng cơ sở dữ liệu vi nhựa toàn diện đầu tiên trên thế giới.

Tiến sĩ Frithjof Herb nghiên cứu về vi nhựa.

Tiến sĩ Frithjof Herb nghiên cứu về vi nhựa.

Dự án đột phá này do nghiên cứu sinh tiến sĩ Frithjof Herb dẫn đầu, dưới sự hướng dẫn của tiến sĩ Khay Fong từ Khoa Hóa học, Đại học Monash.

“Chúng tôi đang giải quyết một rào cản lớn trong cuộc chiến chống vi nhựa. Công cụ này giúp phân tích dữ liệu trên quy mô lớn, vẽ nên bức tranh rõ ràng hơn về nguồn gốc và điểm đến của vi nhựa”, Frithjof Herb chia sẻ.

Một ưu điểm quan trọng khác của công cụ AI này là khả năng thích ứng với sự thay đổi liên tục của nhựa. Herb giải thích: “Nhựa không ngừng biến đổi, cả về quy trình sản xuất lẫn cách phân hủy trong môi trường. Các phương pháp truyền thống khó theo kịp, nhưng AI của chúng tôi có thể nhanh chóng cập nhật dữ liệu mới”. Đặc biệt, chương trình này có thể chạy mượt mà trên các máy tính xách tay thông thường, giúp các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới dễ dàng tiếp cận và sử dụng.

Đối với Việt Nam và nhiều quốc gia đang phát triển khác, công nghệ này có thể tạo ra bước ngoặt trong cuộc chiến chống ô nhiễm vi nhựa ở các tuyến đường thủy trọng yếu. Khi tốc độ đô thị hóa ngày càng nhanh và nhận thức về ô nhiễm nhựa gia tăng, những nghiên cứu tiên tiến tương tự đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ hệ sinh thái. Việc ứng dụng AI vào giám sát môi trường sẽ giúp các nhà khoa học và nhà quản lý đưa ra những giải pháp hiệu quả hơn để ngăn chặn ô nhiễm vi nhựa ngay từ đầu.

Có thể bạn quan tâm

Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô thi công rà phá bom mìn, vật nổ trên tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc.

Hồi sinh những vùng đất ô nhiễm bom mìn

Nửa thế kỷ sau chiến tranh, bom mìn và vật nổ vẫn nằm lại trong lòng đất là mối đe dọa thường trực cho hàng triệu người dân. Với nỗ lực của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cùng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, công cuộc làm sạch đất ô nhiễm đang từng bước mang lại những đổi thay rõ rệt.

“Màn sương” bụi mịn độc hại bao phủ Hà Nội những ngày qua. (Ảnh MAI MAI)

Xử lý nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội

Những tháng cuối năm, Thủ đô Hà Nội luôn ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Tại các thời điểm đo, chỉ số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức báo động đỏ. Theo thống kê hằng năm của Cổng thông tin quan trắc môi trường (CEM.ORG.VN), không khí Hà Nội nằm trong top 10 thành phố trên thế giới về mức độ ô nhiễm.

Nhân viên lấy dữ liệu tại Trạm Khí tượng thủy văn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. (Ảnh TRỌNG TÙNG)

Ứng dụng công nghệ trong dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

Năm 2025 được đánh giá là một năm hứng chịu nhiều đợt thiên tai kỷ lục của nước ta từ trước đến nay. Chính vì vậy, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng cụ thể các mô phỏng cảnh báo từ sớm, từ xa đang là vấn đề được quan tâm nhằm nâng cao năng lực dự báo thiên tai.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam

Lũ lụt tháng 11/2025 chỉ là một phần của các nguy cơ từ biến đổi khí hậu cực đoan ở Việt Nam. Câu chuyện về hành trình chống chọi với lũ lụt của Hà Lan, từ những thảm họa lịch sử đến các giải pháp kỹ thuật cụ thể, đang trở thành mô hình tham khảo thiết thực cho Việt Nam trong việc quản lý rủi ro dài hạn.

Trụ sở Tập đoàn Viettel là một trong số ít toà nhà ở Việt Nam đăng ký để nhận được chứng chỉ xanh.

Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 328/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Kế hoạch tập trung tích hợp phát triển năng lượng vào quy hoạch đô thị-nông thôn, khuyến khích điện mặt trời, chuyển đổi năng lượng xanh.

(Ảnh minh họa)

Cảnh báo lũ quét, sạt lở tại các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng do mưa lớn diện rộng

Dự báo, trưa và chiều nay (4/12), khu vực các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng tiếp tục có mưa to đến rất to. Cơ quan khí tượng cảnh báo, người dân và chính quyền các địa phương trên cần chuẩn bị các phương án ứng phó nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tại nhiều xã, phường do mưa lớn diện rộng.