1. Theo lực lượng chức năng, chủ số hàng hóa vi phạm được xác định là P.T.H, sinh năm 1988, trú tại phường Trung Hòa, TP Hà Nội. H khai nhận, toàn bộ số hàng này được thu mua trôi nổi trên thị trường từ nhiều nguồn khác nhau, sau đó phân phối ra thị trường, chủ yếu là các quán ăn vỉa hè và cổng trường học. Với tên gọi “lạp xưởng hà khẩu nướng đá”, món ăn từ nguồn thực phẩm độc hại có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là học sinh.
Chiều cuối tuần 13/9, sau giờ tan học, học sinh Trường THCS Nguyễn Tri Phương (phường Ba Đình, Hà Nội) túm tụm vào hai xe chở đồ ăn vặt trên vỉa hè phố Cửa Bắc. Em Nguyễn Hoàng H., học sinh lớp 8 cho biết: “Em thích nhất món lạp xưởng nướng đá rắc muối ớt. Mỗi chiếc có giá 12 nghìn đồng. Sau giờ học, em thường ăn ba chiếc, kèm một cốc trà chanh đá là yên tâm đi học thêm!”. Dĩ nhiên, cậu học sinh này chẳng hề quan tâm chuyện những chiếc lạp xưởng kia có nguồn gốc từ đâu.
Chị Mai Thị Th., phụ huynh đến đón con học tại trường cho biết, chị chứng kiến rất đông học sinh mua đồ ăn tại hai xe lưu động trên vỉa hè. Các món được mua nhiều nhất là thịt xiên nướng, cá xiên và cơm cuộn. “Xiên nướng thì làm sao biết được chất lượng thịt vì đã qua tẩm ướp, chỉ thấy mùi thơm. Cá xiên họ tẩm đủ phẩm mầu, bên trong cơm cuộn có đủ củ quả, xúc xích… gặp thời tiết oi nóng tại Hà Nội rất dễ ôi thiu”. Chị Th. chia sẻ.
Đề cập thực phẩm bẩn “bủa vây” tại các cổng trường học, cô Nguyễn Thị Hồng Vân, Phó hiệu trưởng Trường THCS Thư Lâm, Hà Nội cho biết, nhà trường nhận thức rất rõ nguy cơ mất an toàn thực phẩm, nên luôn nhắc nhở học sinh của mình. “Tuy nhiên, chúng tôi chỉ có thể nhắc nhở, quản lý học sinh trong phạm vi trường học. Còn các quán lưu động bán quanh cổng trường vẫn tồn tại lâu nay, nhà trường rất cần sự vào cuộc của chính quyền địa phương để kiểm soát an toàn thực phẩm cho các em”, cô Vân cho biết.
Năm học mới 2025-2026, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua nghị quyết quy định cơ chế hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học tại Thủ đô. Thành phố đang triển khai thí điểm tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh theo hướng tập trung, chế biến tại một trung tâm, kiểm soát toàn bộ nguyên liệu đầu vào, quá trình sơ chế - chế biến - vận chuyển - bảo quản và tổ chức ăn uống.
2. Dưới góc độ chuyên môn công nghệ và kỹ thuật thực phẩm, PGS, TS Nguyễn Minh Tân, giảng viên Khoa Kỹ thuật Hóa học, Trường Hóa và Khoa học sự sống, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết: Vấn đề an toàn thực phẩm của học sinh hiện rất đáng lo ngại, đặc biệt với nguồn thức ăn đường phố bày bán trước cổng trường. Những món ăn thường bắt mắt, giá rẻ, mùi thơm hấp dẫn nên thu hút nhiều học sinh, nhưng tiềm ẩn rủi ro vì không rõ nguồn gốc và không được kiểm định chất lượng.
Theo PGS, TS Nguyễn Minh Tân, đồ ăn không rõ nguồn gốc dễ chứa hóa chất độc hại để bảo quản, phụ gia vượt ngưỡng, phẩm mầu công nghiệp. Chúng có thể bị nhiễm vi sinh vật gây ngộ độc thực phẩm, dẫn đến các bệnh đau bụng, tiêu chảy cấp tính, hay nặng hơn là rối loạn nội tiết, tổn thương gan, thận, thậm chí gây ung thư. Thực tế đã ghi nhận nhiều vụ ngộ độc thực phẩm ở học sinh sau khi sử dụng kẹo, nước uống, đồ ăn vặt mua ngoài cổng trường. Trước nguy cơ này, PGS, TS Nguyễn Minh Tân đề xuất: Giải pháp của các cơ quan quản lý cần đồng bộ, từ thanh kiểm tra, xử lý nghiêm hàng hóa không rõ nguồn gốc đến giáo dục ý thức cho học sinh, phụ huynh về lựa chọn thực phẩm an toàn.
Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc đã áp dụng mô hình cung cấp suất ăn phụ tiêu chuẩn, nguồn gốc rõ ràng, quy trình kiểm soát chặt chẽ ngay tại trường, giúp học sinh vừa bảo đảm dinh dưỡng, vừa phòng tránh nguy cơ an toàn thực phẩm. Việc xây dựng hệ thống cung ứng thực phẩm học đường an toàn, khuyến khích doanh nghiệp tham gia và tăng cường giám sát là hướng đi phù hợp giúp bảo vệ sức khỏe thế hệ trẻ Việt Nam.
