Từ tháng 10 tới tháng 11/2021, một số hộ dân ở xã Nguyên Phúc, huyện Bạch Thông đã mua phải gạch kém chất lượng từ nhà máy gạch tuynel công nghệ cao Hà Vị, đặt tại xã Quân Hà (Bạch Thông). Tình trạng chung của số gạch này là sau khi mua về đều tự bở vụn như bánh khảo.
Gạch kém chất lượng
Ông Lưu Văn Mạnh, thôn Pác Thiên cho biết, ông mua 18 nghìn viên về thì sau 2 ngày đều tự bở vụn ra. Lấy tay bửa nhẹ hoặc xoa vào thì gạch dễ dàng nát vụn, rơi xuống đất, bốc lên mùi vôi. Ông đã phản ánh tới nhà máy và đã được nhà máy đền bù toàn bộ số gạch đã hư hỏng bằng gạch mới.
Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, còn rất nhiều hộ đã mua gạch từ nhà máy trong thời gian này. Gạch kém chất lượng thường bở vụn sau 2 ngày mua về. Vì vậy có những hộ đã đưa vào xây dựng, gây lo lắng, hoang mang.
Theo thông tin từ Thanh tra Sở Xây dựng Bắc Kạn, sau khi tiếp nhận phản ánh, đơn vị đã kiểm tra tại nhà máy. Kết quả cho thấy, công ty Cổ phần Gốm và khai thác xây dựng Bắc Kạn đã thực hiện công bố hợp quy sản phẩm gạch đất sét nung theo quy định.
Tuy nhiên, tại thời điểm kiểm tra, công ty không có các tài liệu liên quan chứng minh việc duy trì liên tục, chịu trách nhiệm về sự phù hợp của các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, quy trình, môi trường đã công bố hợp quy và duy trì việc kiểm soát chất lượng, thử nghiệm, giám sát định kỳ.
Khi nhận được thông tin phản ánh, công ty đã thống kê số lượng sản phẩm kém chất lượng cung cấp ra thị trường từ ngày 14/10 đến 26/10 là 115 nghìn viên gạch. Công ty đã bồi thường hơn 173 triệu đồng tiền mặt cho 11 hộ dân; bồi thường tiền hơn 48 triệu đồng và 31 nghìn viên gạch cho 3 hộ dân; bồi thường 8 nghìn viên gạch cho 2 hộ dân.
Công ty đã ngừng việc cung cấp ra thị trường số lượng sản phẩm gạch kém chất lượng còn lại cùng lô sản xuất. Thời điểm kiểm tra, công ty chưa thực hiện thông báo bằng văn bản về sự không phù hợp của sản phẩm với cơ quan chuyên ngành theo quy định. Thanh tra Sở Xây dựng đã lấy 1 mẫu gạch kém chất lượng công ty đã thu hồi và 1 mẫu gạch mới sản xuất để thực hiện công tác thử nghiệm chất lượng theo quy định.
Những bất thường
Dự án nhà máy sản xuất gạch tuynel công nghệ cao Hà Vị được UBND tỉnh Bắc Kạn quyết định chủ trương đầu tư từ ngày 2/8/2017 cho Công ty Cổ phần Gốm và khai thác xây dựng Bắc Kạn (công ty). Nhà máy có công suất thiết kế 25 triệu viên/năm. Tại quyết định, UBND tỉnh Bắc Kạn yêu cầu công ty không được đầu tư các loại lò thủ công, lò đứng liên tục, lò vòng (lò Hoffman) sử dụng nhiên liệu hóa thạch (than, dầu khí) để sản xuất gạch tuynel.
Nhà máy sử dụng tro xỉ được hình thành trong quá trình vận hành các nhà máy nhiệt điện làm nhiên liệu vận hành. Tro xỉ ngoài phối trộn với đất để sản xuất gạch mộc được cấp vào lò nung qua cửa tra tro xỉ trên nóc lò. Lượng tro xỉ dùng cho sản xuất của nhà máy khoảng 8 nghìn tấn/năm.
Tuy nhiên, theo thống kê đầu vào qua hóa đơn nhập hàng của công ty mà phóng viên có được, công ty chủ yếu nhập xít nghiền từ Công ty TNHH thương mại và vận tải Lâm Giang có địa chỉ ở Thái Nguyên chứ chưa nhập tro xỉ từ nhà máy nhiệt điện. Từ năm 2018 đến năm 2020, công ty có 46 hóa đơn nhập xít nghiền với tổng giá trị gần 14 tỷ đồng. Với giá bán khoảng 200 nghìn đồng/tấn, thì số lượng xít nghiền công ty nhập về từ năm 2018 đến nay là khoảng 6.500 tấn.
Theo thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Kạn, xít nghiền là đá xít thải được sàng lọc ra từ quá trình khai thác than. Về cơ bản, hàm lượng trong xít là đá thải và có tỷ lệ than khoảng từ 1 đến 10%, nghĩa là vẫn tồn tại một phần nhiên liệu hóa thạch. Việc dùng xít nghiền vào sản xuất sẽ tiềm ẩn rủi ro lẫn đá nhiều. Khi trong gạch mộc có trộn xít nghiền mà tỷ lệ đá quá cao, sau nung ra gạch, đá biến thành vôi, khi có độ ẩm vôi hút ẩm nở ra sẽ làm gạch tự bở vụn như số gạch mà người dân Bắc Kạn đã mua phải thời gian qua.
Dù sử dụng công nghệ hệ lò nung điện cùng với máy móc trong hệ thống tạo hình gạch với công suất sử dụng điện theo thiết kế lên tới 866KW (bằng 866.000W) nhưng từ khi vận hành tới nay, trung bình một tháng nhà máy này tiêu tốn sản lượng điện thấp bất thường.
Nếu nhà máy vận hành 1 tiếng/ngày với giá điện sản xuất giờ bình thường là 1.685 đồng, nhân với công suất 866KV thì nhà máy sẽ phải trả số tiền điện hơn 1,4 triệu đồng/ngày. Nếu một ngày nhà máy vận hành 8 tiếng sẽ phải trả số tiền điện hơn 11 triệu đồng/ngày. Nếu nhà máy hoạt động liên tục 30 ngày, mỗi ngày 1 tiếng, thì một tháng sẽ phải trả số tiền điện hơn 40 triệu đồng. Nếu nhà máy hoạt động liên tục 30 ngày, mỗi ngày 8 tiếng, thì một tháng sẽ phải trả số tiền điện hơn 350 triệu đồng.
Tuy nhiên, theo hóa đơn đầu vào của công ty thì từ năm 2018 tới nay, có những kỳ, tiền điện sản xuất của công ty chỉ hơn 2 triệu đồng. Kỳ cao nhất là hơn 87 triệu đồng. Theo một số cán bộ công tác bên ngành Điện lực, thì sản lượng tiêu dùng điện sản xuất như vậy của nhà máy chỉ tương đương với hoạt động của một xưởng gỗ bóc nhỏ.
Phó Giám đốc phụ trách Sở Khoa học và công nghệ Bắc Kạn, Lê Văn Thế cho biết, khi đóng góp ý kiến vào dự án để UBND tỉnh phê duyệt, Sở đã nghiên cứu kỹ hồ sơ và thấy rằng hồ sơ dự án, công nghệ, thiết kế phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành. Nếu khi đi vào hoạt động, nhà máy không thực hiện đúng như dự án đã được phê duyệt là trái quy định của pháp luật. Việc dùng xít nghiền thay tro xỉ từ nhà máy nhiệt điện còn có thể tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.
Không dùng quá nhiều điện nhưng nhà máy này vẫn sản xuất liên tục được là nhờ cách dùng nguồn năng lượng nào để nung gạch, trong khi cân đối công suất lò nung, sấy được công ty ghi rõ với tần suất hoạt động là 3 ca/ngày liên tục trong 365 ngày? Xít nghiền đi kèm than, vẫn có hàm lượng than (nhiên liệu hóa thạch) nhất định trong đó liệu có đúng với yêu cầu của UBND tỉnh Bắc Kạn đối với công ty là không được sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong quá trình sản xuất?.
![[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025](https://cdn.nhandan.vn/images/96664fff867a18844cf7965e4e1c11786c6aa39a53b124c43ab34a1bd9e0ab6c483bfe3c0ce00ed8f518cbe32b10020f31632cb012f7390b3c8f44a4254a2dc03c7c4f229359aba580a4e2f637103b66/dung00-06-56-18still002.jpg.webp)
