Bảo tồn văn hóa trong trường học ở Nậm Khao

Trong dòng chảy hội nhập hôm nay, sự giao lưu và tiếp biến văn hóa mở ra nhiều cơ hội, song cũng tiềm ẩn nguy cơ làm mai một bản sắc truyền thống.

Trang phục, các trò chơi dân gian, các điệu dân ca, dân vũ được đưa vào những buổi sinh hoạt ngoại khóa.
Trang phục, các trò chơi dân gian, các điệu dân ca, dân vũ được đưa vào những buổi sinh hoạt ngoại khóa.

Nhận thức rõ trách nhiệm trong việc giữ gìn văn hóa dân tộc, Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở Nậm Khao (xã Mường Tè, tỉnh Lai Châu) đã lồng ghép việc bảo tồn di sản văn hóa của các dân tộc ngay trong từng tiết học, từng hoạt động trải nghiệm của học sinh.

Đường vào xã Mường Tè hôm nay đã được trải nhựa, uốn lượn men theo bờ sông Đà hùng vĩ. Trước kia, nơi đây được coi là “rừng thiêng nước độc”, nay hạ tầng giao thông được đầu tư xây dựng cho nên đường đi đã bớt xa, cuộc sống của bà con cũng dần đổi thay.

Tuy nhiên, đời sống văn hóa truyền thống của địa phương dường như bị thu hẹp. Đơn cử người Cống và người La Hủ ở Nậm Khao (xã Nậm Khao cũ nay thuộc xã Mường Tè) vốn là những dân tộc thiểu số đặc biệt, nền văn hóa của họ khá “nhạy cảm” trước làn sóng hiện đại hóa, phát triển kinh tế. Thực tế dễ thấy, hiện tại lớp trẻ không còn mặc trang phục truyền thống hằng ngày, các làn điệu dân ca dần thưa người hát, câu chuyện cổ chỉ còn trong ký ức của lớp già làng... Chính vì vậy, việc đưa văn hóa truyền thống vào trường học được xem là cách làm nhân văn và bền vững mà Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở Nậm Khao đang triển khai, thực hiện.

Người Cống ở Lai Châu hiện chỉ có khoảng 350 hộ dân với hơn 1.500 nhân khẩu, cư trú chủ yếu tại các xã Nậm Khao, Mường Mô, Bum Tở. Bà con người Cống không có chữ viết riêng, trong khi tri thức, phong tục đều được truyền miệng qua lời ca, điệu múa, lễ hội. Bởi vậy, kho tàng văn hóa dân gian rất phong phú, song cũng dễ bị mai một do dân số ít, đời sống khó khăn và sự giao thoa văn hóa...

Trong khi đó, người La Hủ tuy đông hơn, nhưng do điều kiện kinh tế còn lạc hậu cho nên việc bảo tồn các giá trị truyền thống cũng gặp nhiều hạn chế. Chính vì thế, việc học sinh được tìm hiểu về văn hóa dân tộc mình ngay tại trường học đã giúp các em thêm tự hào, ý thức hơn trong gìn giữ “linh hồn” dân tộc. Hiệu trưởng Vũ Xuân Khoa cho biết: “Học sinh nhà trường chủ yếu là đồng bào Cống và La Hủ, để góp phần giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào, chúng tôi lồng ghép yếu tố văn hóa vào từng tiết học.

Đơn cử, trong giờ Âm nhạc, học sinh không chỉ học về âm điệu, tiết tấu mà còn được ngân nga những bài hát dân ca mà bao đời nay người Cống, La Hủ đã hát. Trong giờ Lịch sử, các em được nghe kể về phong tục cưới hỏi, lễ hội dân tộc mình cùng với kiến thức về thế giới, lịch sử nhân loại, lịch sử đất nước”. Cô giáo Tống Thị Quyển, giáo viên dạy môn Lịch sử cho biết: “Ngoài kiến thức trong sách giáo khoa, chúng tôi hướng các em đến với văn hóa truyền thống của chính dân tộc mình. Vào thứ ba và thứ năm hằng tuần, học sinh đồng loạt mặc trang phục truyền thống.

Hơn 100 học sinh trong sắc áo dân tộc trên sân trường tạo nên bức tranh đầy màu sắc. Chúng tôi hiểu rằng, trang phục không chỉ để mặc, mà mỗi đường chỉ, hoa văn đều kể một câu chuyện về thế giới quan, là ký ức, hồn cốt dân tộc. Khi học sinh tự hào khoác lên mình bộ trang phục ấy, nghĩa là văn hóa truyền thống vẫn đang được trao truyền, di sản vẫn “sống”, chứ không “ngủ yên” trong bảo tàng”. Không dừng lại ở đó, nhà trường còn xây dựng phòng truyền thống - nơi trưng bày và lưu giữ hiện vật do chính bà con, nghệ nhân trao tặng.

Từ khung cửi dệt vải, bộ trang sức bạc, chiếc gùi tre, váy áo, đến nhạc cụ, vật dụng sinh hoạt hằng ngày, tất cả đã trở thành bài học trực quan sinh động. Những hiện vật ấy không chỉ là giáo cụ mà như những “lời kể” của quá khứ, là sợi dây kết nối giữa thế hệ hôm nay với cội nguồn dân tộc. Em Lò Thị Trang, học sinh lớp 9, dân tộc Cống cho biết: “Được học về văn hóa truyền thống của dân tộc mình ngay tại chương trình học của trường, em rất tự hào. Ở đây không chỉ có văn hóa của người Cống mà còn của người La Hủ, giúp chúng em hiểu hơn về nhau, về bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc.

Em mong rằng sau này, những tiết học như thế vẫn được duy trì để thế hệ sau không quên truyền thống, lịch sử của dân tộc mình”. Nhận thấy tâm huyết của nhà trường, các bậc phụ huynh không chỉ gửi con đến lớp mà còn cùng thầy cô truyền dạy điệu múa, trò chơi dân gian, làn điệu dân ca, dân vũ. Nhờ vậy, văn hóa truyền thống hòa vào hoạt động giáo dục, trở thành một phần của đời sống học đường. Việc làm ấy tuy không thể làm giảm sự mai một do quá trình giao lưu, hội nhập, nhưng nhà trường đã từng bước góp phần gìn giữ, bồi đắp bản sắc, góp phần giúp văn hóa truyền thống được bảo tồn và phát huy trong đời sống hiện đại.

Có thể bạn quan tâm

Nữ chiến sĩ Công an tỉnh Lạng Sơn chia sẻ niềm vui cùng bà con đồng bào Dao.

Những “bông hoa thép” nơi vùng biên

Những năm qua, các cấp Hội Phụ nữ Công an tỉnh Lạng Sơn đã triển khai hiệu quả nhiều phong trào thi đua và nhiệm vụ trọng tâm. Hình ảnh nữ chiến sĩ nơi biên cương ngày càng tỏa sáng, xứng đáng với danh hiệu “những bông hoa thép” trên tuyến đầu bảo vệ Tổ quốc.

Lễ hội nhảy lửa của dân tộc Pà Thẻn, xã Tân Trịnh, tỉnh Tuyên Quang.

Nâng tầm Lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn

Như được thần linh che chở, những chàng trai với đôi chân trần nhảy vào than hồng tạo nên vũ điệu huyền bí của lửa. Đó là hình ảnh đặc sắc và ấn tượng nhất trong Lễ hội nhảy lửa của dân tộc Pà Thẻn ở tỉnh vùng cao Tuyên Quang.

Người dân xã Cao Phong thu hoạch cam.

“Mùa vàng” Cao Phong

Cam Cao Phong (tỉnh Phú Thọ) đang vào vụ thu hoạch mới, chính quyền và bà con tất bật chuẩn bị Lễ hội cam Cao Phong năm 2025. Thương hiệu cam Cao Phong nhiều năm qua đã khẳng định được chất lượng, phân phối rộng rãi trong nước và lần đầu xuất khẩu sang Anh năm 2023.

Hạ tầng Khu Công nghiệp Sông Công II, giai đoạn 2 đang được khẩn trương thi công để đầu năm 2026 giao đất cho nhà đầu tư thứ cấp.

Khẩn trương đầu tư các khu công nghiệp mới ở Thái Nguyên

Với mục tiêu xây dựng Thái Nguyên trở thành trung tâm công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao trước năm 2030, hiện tỉnh đang khẩn trương triển khai các khu công nghiệp mới có hạ tầng đồng bộ để tạo không gian, dư địa mới nhằm thu hút đầu tư công nghệ cao, thân thiện môi trường.

Với hơn 700 ha, Mường Khương là vùng trồng quýt lớn nhất tỉnh Lào Cai.

Mùa quýt no ấm đất Mường Khương

Mường Khương là vùng đất biên cương còn nhiều gian khó của tỉnh Lào Cai, nơi phần lớn dân cư là đồng bào dân tộc thiểu số quanh năm gắn bó với những triền núi đá, những thửa ruộng manh mún bị chia cắt bởi địa hình hiểm trở.

Lãnh đạo Hội Nông dân tỉnh thăm gian hàng trưng bày sản phẩm nông nghiệp.

Gắn kết để hiện đại hóa nông nghiệp

Sau khi thành lập tỉnh Bắc Ninh (mới), bức tranh nông nghiệp địa phương thay đổi mạnh mẽ. Người nông dân không chỉ gắn bó với ruộng đồng truyền thống mà còn chủ động áp dụng khoa học-kỹ thuật, hội nhập quốc tế.

Các em học sinh Trường mầm non Hoa Phượng hào hứng với tiết học qua phần mềm Kidmart.

Chuyển đổi số, động lực đổi mới giáo dục

Trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục trong kỷ nguyên số, ngành giáo dục tỉnh Tuyên Quang đang đẩy mạnh chuyển đổi số, coi đây là bước đột phá nhằm nâng cao hiệu lực quản lý và chất lượng dạy học.

Đường từ trung tâm xã biên giới Lóng Phiêng vào bản Đin Chí đã được bê-tông hóa, giúp người dân đi lại thuận tiện cả bốn mùa.

Bước chuyển mạnh trong giảm nghèo bền vững

Những ngày cuối năm trở lại nhiều bản vùng cao của tỉnh Sơn La, dễ nhận thấy sự đổi thay qua từng con đường bê-tông mới đổ, những ngôi nhà khang trang hơn, những nương cây ăn quả, cà-phê trổ búp xanh. 

Mô hình nuôi bò lai 3B tại xã Chiềng Mai, tỉnh Sơn La đang mở ra hướng sản xuất mới.

Tái cấu trúc chăn nuôi đại gia súc

Trong bức tranh tăng trưởng của nông nghiệp tỉnh Sơn La gần đây, chăn nuôi đại gia súc nổi lên như một điểm sáng. Từ nền sản xuất nhỏ lẻ, phân tán ở vùng núi cao, tỉnh đã từng bước hình thành hệ thống trang trại, gia trại tập trung, ứng dụng công nghệ mới gắn với thị trường tiêu thụ ổn định.

Các nghệ nhân trình diễn hát Xoan phục vụ du khách tại các điểm du lịch cộng đồng.

Giữ lửa làn điệu Xoan

Những năm qua, tỉnh Phú Thọ đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy giá trị hát Xoan, tạo bước phát triển mới trong gìn giữ “câu hát cội nguồn” của dân tộc.

Các đồng chí lãnh đạo Tỉnh ủy Điện Biên chủ trì hội nghị lần thứ 6, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Điện Biên.

Xây dựng kịch bản tăng trưởng cần dựa trên phương châm "nghĩ thật, nói thật, làm thật"

Tại Hội nghị lần thứ 6 (ngày 4/12) của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Điện Biên khóa 15, nhiệm kỳ 2025-2030, Bí thư Tỉnh ủy Điện Biên Trần Tiến Dũng đề nghị, mỗi đại biểu tham gia cuộc họp cần tham gia ý kiến xây dựng kịch bản tăng trưởng năm 2026 cho Điện Biên theo phương châm "nghĩ thật, nói thật, làm thật".