Phiên giao dịch 1/8, giá trị giao dịch (GTGD) khớp lệnh tại sàn HoSE đạt gần 25.000 tỷ đồng, GTGD cả chiều mua và bán của NĐT nước ngoài là hơn 2.500 tỷ đồng, GTGD cả mua và bán của khối tự doanh các công ty chứng khoán (CTCK) là gần 1.200 tỷ đồng. Từ đây tính ra tỷ trọng giao dịch của khối nước ngoài là khoảng 10%, còn tự doanh khoảng 5%. Hai khối này được xem như NĐT tổ chức, phần còn lại được cho là thuộc về NĐT cá nhân (khoảng 85%).
Tính toán này cũng trùng khớp với nhiều nhận định tỷ trọng giao dịch của NĐT cá nhân trên TTCK Việt Nam vào khoảng 90%. Và cũng diễn biến phiên 1/8 cho thấy những rủi ro mà NĐT cá nhân phải đối mặt là lớn như thế nào. Buổi sáng VN Index còn tăng lên đến 1.222 điểm, nhưng sang buổi chiều đã quay đầu giảm và kết thúc phiên chỉ còn hơn 1.213 điểm. Nhiều cổ phiếu (CP) giảm từ 3-5%, có cả giảm sàn. Chỉ một phiên như vậy, cũng có thể thổi bay lợi nhuận của NĐT cá nhân tìm kiếm trong một tuần, thậm chí là một tháng. Có thể thấy, NĐT cá nhân sẽ rất khó có công cụ để tránh được thiệt hại như phiên 1/8, hoặc nếu có thì cũng chưa chắc đủ kỷ luật để thực hiện.
Một NĐT kỳ cựu chia sẻ, tuần trước nhận định sẽ có một phiên giống như 1/8 khi VN Index tăng mạnh và vượt qua ngưỡng 1.200 điểm, anh quyết định bán sạch tài khoản của mình. Nhưng cầm tiền chưa được lâu, cộng thêm với việc khá xông xênh nhờ có lãi trước đó, anh quyết định mua trở lại và “dính” ngay phiên 1/8. Một trong những giải pháp để giảm rủi ro là xây dựng danh mục khoa học, cùng với những công cụ dự báo, “đọc vị” thị trường phù hợp, mà về mảng này thì NĐT tổ chức tất nhiên có lợi thế hơn.
Vài tháng qua, những chuyện tếu táo kiểu như “sếp không dám mắng vì nhân viên sẵn sàng nghỉ việc đi đánh chứng khoán” bắt đầu xuất hiện khá nhiều trên mạng. Ở một khía cạnh nào đó, những câu chuyện này cũng chỉ ra một khía cạnh rằng, kiếm tiền trên TTCK vẫn… dễ và NĐT cá nhân hoàn toàn có thể thực hiện được. Cần phải khẳng định sự may mắn và cả xuất sắc vẫn xuất hiện ở nhiều NĐT cá nhân, nhưng không phải là tất cả. Câu chuyện lãi lớn vốn thuộc về số ít, vẫn xuất hiện nhiều hơn các bài học về thua lỗ, nên kỳ vọng của nhiều NĐT tham gia TTCK dường như vượt quá thực tế.
Một vấn đề cũng phải nói thêm là kể tên các công ty quản lý quỹ nội địa có tên tuổi, nơi có thể được NĐT cá nhân gửi gắm vẫn chưa nhiều, cũng chỉ đâu đó quanh một bàn tay chẳng hạn như Baoviet Fund, VFM, SSI AM, Eastspring… Các công ty này đã chứng tỏ được hiệu quả hoạt động trong nhiều năm, dòng tiền quản lý vẫn tiếp tục tăng lên, nhưng chưa đủ nhiều để tạo ra một làn sóng cộng hưởng. Dường như cần phải có một chuỗi các công ty quản lý quỹ nội địa dồi dào hơn nữa để tiếp cận các NĐT, qua đó định hình rõ ràng các sự lựa chọn: Nếu thích mạo hiểm NĐT cá nhân có thể tự thực hiện giao dịch, còn muốn an toàn sẽ gửi gắm các công ty quản lý quỹ.