Ê Đê

Ê Đê
  • Tên gọi khác: Anăk Ea Ðê, Ra Ðê (hay Rhađê), ê Ðê, êgar, Ðê.

  • Ngôn ngữ: Tiếng nói của người Ê-đê thuộc nhóm ngôn ngữ Malayô-Pôlinêxia (ngữ hệ Nam Ðảo).

  • Cư trú: Địa bàn cư trú chủ yếu hiện nay là tỉnh Ðắk Lắk, phía nam tỉnh Gia Lai và miền tây Phú Yên, Khánh Hòa.

  • Lịch sử: Người Ê-đê là cư dân có mặt lâu đời ở miền trung-Tây Nguyên. Dấu vết về nguồn gốc hải đảo của dân tộc Ê-đê đã được phản ánh từ các sử thi và nghệ thuật kiến trúc, tạo hình dân gian. Cho đến nay, cộng đồng Ê-đê vẫn tồn tại những truyền thống đậm nét mẫu hệ ở nước ta.

Hội tụ và giao thoa

Tây Nguyên, nơi quê hương ngàn đời của các tộc người bản địa, nay thêm rộn ràng hương sắc bởi cuộc tụ hội văn hóa nhiều miền. Từ những đợt di dân và chọn miền thượng du này làm quê hương mới, đồng bào từ nhiều vùng trong nước đã mang đến đây hồn cốt cố xứ và bản sắc văn hóa các tộc người. Những giá trị đó góp phần tô điểm đại ngàn hùng vĩ phía tây Tổ quốc thành tấm thổ cẩm hoa văn đa sắc. Giao lưu, tiếp biến và hòa điệu văn hóa là những điều dễ dàng cảm nhận về hình ảnh xứ sở này hôm nay.
Lễ cúng và đeo vòng đồng cho bà mẹ mang thai của người Ê Đê. (Ảnh BẢO TÀNG ĐẮK LẮK)

Ý nghĩa của vòng đồng trong nghi lễ của người Ê Đê

Đối với người Ê Đê ở Tây Nguyên, việc sử dụng vòng đồng vừa là trang sức, vừa là vật chứng trong các lễ cúng, lễ kết nghĩa, lễ cưới… Thông qua các nghi lễ, có thể thấy ý nghĩa quan trọng của chiếc vòng đồng vừa mang yếu tố văn hóa, vừa mang yếu tố tâm linh gắn với các nghi lễ vòng đời của con người.
Đồng bào dân tộc thiểu số chế biến các món ăn truyền thống phục vụ du khách.

Bài 2: Lời giải nào cho sinh kế?

Trao cho họ chiếc “cần câu” hay trao “xâu cá”? Câu hỏi này được đặt ra trong nhiều năm qua trên các văn bản, các diễn đàn nghị sự khi bàn về vấn đề tìm con đường sinh kế, cải thiện và nâng cao đời sống cho một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên còn gặp khó khăn. Nhưng đến nay, vấn đề quan trọng này vẫn đang là câu chuyện cần quan tâm nghiên cứu và giải quyết thấu đáo.
Nhà dài truyền thống người Ê Đê được tỉnh Đắk Lắk đầu tư xây dựng nhằm bảo tồn văn hóa truyền thống dân tộc trong khuôn viên di tích Biệt điện Bảo Đại, phường Tân Tiến, thành phố Buôn Ma Thuột.

Kiến trúc độc đáo nhà dài truyền thống của người Ê Đê

Đồng bào Ê Đê sinh sống tập trung chủ yếu trên cao nguyên Đắk Lắk, ngoài ra còn có một số nhóm người Ê Đê định cư ở các địa bàn thuộc tỉnh Đắk Nông, Gia Lai, Phú Yên, Khánh Hòa… Từ thời xa xưa, người Ê Đê đã làm những ngôi nhà sàn dài để ở và tránh thú dữ. Nhà dài truyền thống Ê Đê đã đi vào sử thi, truyện cổ, âm nhạc, hội họa như những trang huyền thoại.
Lãnh đạo Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk và Trường Đại học Tây Nguyên trao chứng nhận hoàn thành lớp học cho các học viên.

Truyền dạy đánh chiêng Ê Đê cho sinh viên dân tộc thiểu số

NDO - Ngày 20/12, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Trường Đại học Tây Nguyên tổ chức bế giảng lớp truyền dạy đánh chiêng Ê Đê và trao chứng nhận hoàn thành lớp học cho 30 học viên là sinh viên của nhà trường tham gia lớp học.
Hai nghệ nhân Hyum Niê và Y Vâng Brông tái hiện lễ kết nghĩa Mẹ-Con. (Ảnh: PHẠM TIỆP)

Độc đáo Lễ kết nghĩa Mẹ-Con của dân tộc Ê-đê

Khi người con trai lập gia đình ở một nơi xa nhà, anh sẽ tìm thấy ở đó một gia đình mới, với những người thân mới, mà không phải gia đình nhà vợ. Đó là gia đình kết nghĩa, với Mẹ kết nghĩa và những anh chị em coi anh như người thân. Tục kết nghĩa Mẹ-Con của người Ê-đê không chỉ có ý nghĩa trong gia đình mà còn cả trong cộng đồng.
Thầy cúng và đoàn trai gái đi ra bến nước chuẩn bị làm lễ cúng. (Ảnh: Nhật Quang/Báo Nhân Dân)

Dân tộc Ê-đê

Dân tộc Ê-đê gồm có nhiều nhóm địa phương: Kpạ, A-đham, Krung, Mđhur, Ktul, Đliê, Ruê, Krung, Bih... sinh sống từ lâu đời tại khu vực Tây Nguyên.