Dịch giả Gunter Giesenfeld:

Tâm huyết quảng bá văn học Việt

GS, TS Gunter Giesenfeld (Chủ tịch Hội Hữu nghị Đức - Việt) là nhà văn, dịch giả nổi tiếng của Đức. Ông từng sang Việt Nam tới 21 lần, kể từ lần đầu vào năm 1976, và dịch nhiều tác phẩm văn học Việt Nam sang tiếng Đức để xuất bản ở Đức. Trong đó có nhiều tác phẩm nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà văn Nguyễn Đình Thi, nhà thơ Chế Lan Viên...

Gunter Giesenfeld và bạn hữu văn chương quốc tế trong một quán cà-phê tại Hà Nội.
Gunter Giesenfeld và bạn hữu văn chương quốc tế trong một quán cà-phê tại Hà Nội.

Nhiều ấn tượng khó quên

Ông từng nhận ba Huy chương do Chính phủ Việt Nam trao tặng vì đóng góp vào sự nghiệp thúc đẩy tình đoàn kết hữu nghị giữa nhân dân hai nước Việt Nam và Đức. Ông có đóng góp lớn cho việc quảng bá, giới thiệu văn học Việt Nam với người Đức và những người biết tiếng Đức trên toàn thế giới.

Gần đây nhất, tháng 2-2019, Gunter Giesenfeld trở lại Việt Nam với mối quan tâm đặc biệt về sự thay đổi nhanh chóng trong lối sống, văn hóa Việt Nam hiện nay. Bản thân ông, khi sang Việt Nam, ngoài công việc tiếp xúc, gặp gỡ văn sĩ trí thức, dự hội thảo văn học, còn thích đi dạo loanh quanh trên các con đường, phố cổ, thích “la cà” hàng quán thưởng thức thức ăn bình dân như phở, bún, cơm rang, cà-phê sữa, thích trò chuyện tự nhiên với người lao động; thích xem những cửa hàng đồng hồ để tìm kiếm bổ sung vào bộ sưu tập đồng hồ đeo tay của mình…

Không chỉ tổ chức dịch thuật tác phẩm văn học Việt Nam, GS, TS Gunter Giesenfeld còn làm ba bộ phim tài liệu về Việt Nam cho đài truyền hình Đức về các đề tài giáo dục Việt Nam sau chiến tranh, về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, về hành trình trên chuyến tàu bắc - nam. Kể về kỷ niệm làm phim, ông cực kỳ ấn tượng với việc mình từng xin tiếp xúc Đại tướng Võ Nguyên Giáp có nửa tiếng, mà cuối cùng, được Đại tướng tiếp và trò chuyện tới hai tiếng đồng hồ.

Chuyến làm phim trên chuyến tàu bắc - nam cũng vô cùng ấn tượng. Hồi năm 1984, Gunter Giesenfeld và nhà quay phim Lương Đức đã dựng một bộ phim trên chuyến tàu, họ mời những hành khách tới toa của mình để phỏng vấn. Rất nhiều ý kiến thú vị và vô cùng nhiều ngạc nhiên dành cho cả hành khách và nhóm làm phim. Khi tàu qua đèo Hải Vân, Gunter Giesenfeld đã đứng giữ chặt Lương Đức để nhà quay phim nhoài người ra cửa tàu, đưa máy quay ra ngoài ghi hình được cảnh đoàn tàu trong khúc quanh lên đèo ngoạn mục.

Bắc nhịp cầu hữu nghị

Những cuộc gặp gỡ lịch sử với các giới văn sĩ, trí thức Việt Nam của ông như mối tương tác đem lại cái nhìn về lịch sử Việt Nam, trở thành kho tư liệu quý, để đem đến mối nhân duyên lạ khi ông phối hợp thực hiện công trình lớn, cuốn sách về lịch sử văn học Việt Nam có tựa đề “Việt Nam - lịch sử dài”. Bên cạnh đó, năm 2000, ông với cương vị Chủ tịch Hội Hữu nghị Đức - Việt, đã mời đoàn các nhà văn nổi tiếng của Việt Nam sang Đức thuyết trình về các tác phẩm của mình. Đoàn đã có 20 cuộc gặp gỡ và tiếp xúc với bạn đọc tại 15 tỉnh, thành phố tại Đức. Ông cũng trực tiếp kết nối thường xuyên với các nhà văn, nhà thơ Việt Nam để chọn dịch và đăng tác phẩm của họ lên tạp chí Vietnam Kurier xuất bản tại Đức. Nhờ đó, bạn đọc Đức được đọc tác phẩm, biết đến nền văn học Việt Nam đương đại, các nhà văn Việt Nam, và hơn hết là văn hóa, lối sống Việt Nam.

Có thể nhận thấy rằng, trong hơn 40 năm qua, kể từ lần đầu tiên GS, TS Gunter Giesenfeld đến Việt Nam và thương mến con người, đất nước này, ông đã có một cách tuyệt vời để thể hiện tình cảm của mình: đó là thúc đẩy việc quảng bá, giới thiệu văn học Việt Nam với bạn đọc Đức nói riêng và bạn đọc biết tiếng Đức nói chung trên toàn thế giới. Hiện nay, cuộc thi sáng tác văn học mang tên “Một nửa làm đầy thế giới” chỉ dành cho tác giả nữ đang thu hút sự tham gia của nhiều cây bút nữ Việt Nam. Cuộc thi do NXB Văn hóa - Văn nghệ TP Hồ Chí Minh tổ chức (với sự tài trợ của một dự án thuộc Giải Liberatupreis - Frankfurt (Đức). Gunter Giesenfeld cùng nhóm dịch thuật của mình tham gia hỗ trợ cuộc thi này bằng việc chọn tác phẩm xuất sắc dự thi để chuyển ngữ tiếng Đức.

Trong năm 2019, GS, TS Gunter Giesenfeld sẽ cùng nhóm dịch thuật của mình tiến hành dịch tác phẩm của nhà văn Dương Hướng. Ông dự định trở lại Việt Nam một lần nữa, thực địa tới ngôi làng nơi nhà văn sinh ra và sống suốt thời thơ ấu, cũng chính là bối cảnh để Dương Hướng sáng tác tiểu thuyết “Bến không chồng”. Gunter Giesenfeld cho rằng ngôi làng đó đã in đậm trong tâm hồn nhà văn, trở thành một nét biểu tượng của làng quê cùng lối sống hầu hết người dân Việt Nam.