UNCLOS-Nền móng trật tự quốc tế trên biển

Ngày 10/12/1982, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) chính thức được ký kết, đánh dấu mốc quan trọng trong tiến trình phát triển luật pháp quốc tế. Được ví như "Hiến pháp của biển và đại dương", UNCLOS ra đời, góp phần giải quyết nhiều mâu thuẫn, tạo nền móng vững chắc cho trật tự quốc tế ở các đại dương và vùng biển thế giới.
Kỷ niệm 40 năm Ngày thông qua UNCLOS tại trụ sở Liên hợp quốc. (Ảnh TTXVN)
Kỷ niệm 40 năm Ngày thông qua UNCLOS tại trụ sở Liên hợp quốc. (Ảnh TTXVN)

Năm 1958, tại Geneve (Thụy Sĩ), Liên hợp quốc triệu tập Hội nghị quốc tế về Luật Biển lần thứ nhất, với 86 nước và tổ chức quốc tế tham dự. Hội nghị đã thông qua bốn Công ước về Luật Biển đầu tiên, tạo cơ sở pháp lý cho việc điều chỉnh các hoạt động liên quan biển và đại dương. Năm 1960, Hội nghị quốc tế về Luật Biển lần thứ 2 được tổ chức nhằm giải quyết các vấn đề tồn tại ở Hội nghị lần thứ nhất, tuy nhiên không đạt được kết quả như mong muốn.

Năm 1973, tại New York (Mỹ), Liên hợp quốc triệu tập Hội nghị quốc tế về Luật Biển lần thứ 3 với sự tham gia của 150 quốc gia và nhiều tổ chức quốc tế, thảo luận về một Công ước toàn diện hơn về Luật Biển. Trải qua 9 năm với 11 vòng đàm phán, ngày 30/4/1982, văn bản cuối cùng của UNCLOS được nhất trí thông qua và chính thức mở ký ngày 10/12/1982, tại Vịnh Montego của Jamaica. Ngày 16/11/1994, UNCLOS chính thức có hiệu lực, đánh dấu mốc quan trọng cho sự phát triển của Luật Biển quốc tế đương đại. Đến nay, UNCLOS có 168 thành viên.

UNCLOS có 17 phần, 320 điều khoản và 9 phụ lục với hơn 100 điều khoản và 4 nghị quyết kèm theo, tạo nên một khuôn khổ toàn diện về quy chế pháp lý các vùng biển, quyền và nghĩa vụ của các quốc gia trong việc sử dụng, khai thác và quản lý biển và đại dương. Những nội dung chính của Công ước gồm phạm vi, quy chế pháp lý các vùng biển, quyền và nghĩa vụ của các quốc gia ở các vùng biển; các cơ chế giải quyết tranh chấp; quy định về bảo tồn tài nguyên, giữ gìn và bảo vệ môi trường biển; quy định về nghiên cứu khoa học biển, chuyển giao công nghệ.

Được đánh giá là một trong những văn kiện pháp lý quốc tế quan trọng chỉ sau Hiến chương Liên hợp quốc, UNCLOS tạo ra khuôn khổ pháp lý toàn diện nhằm điều chỉnh mọi hoạt động trên biển. Tính toàn diện của UNCLOS thể hiện ở sự thỏa hiệp toàn cầu, có tính đến lợi ích của tất cả các quốc gia trên thế giới, dù là có biển hay không có biển. Phát biểu tại sự kiện kỷ niệm 40 năm thông qua UNCLOS, Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc phụ trách các vấn đề pháp lý Miguel de Serpa Soares cho rằng, thành công lâu dài của Công ước có được là nhờ tinh thần thỏa hiệp, trong đó các quốc gia chủ yếu hoạt động dựa trên sự đồng thuận và cân bằng về quyền và nghĩa vụ.

UNCLOS là công cụ quan trọng để các nước giải quyết tranh chấp, khác biệt về biển và đại dương, góp phần bảo vệ trật tự pháp lý trên biển. Trong suốt 40 năm qua, kể cả các nước chưa phê chuẩn UNCLOS, đều viện dẫn Công ước như một căn cứ pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích. Một đặc trưng của UNCLOS đó là tính chất "trọn gói", nghĩa là một khi đã ký Công ước, các nước không thể lựa chọn những phần muốn tham gia, mà phải tuân thủ tất cả quy định trong Công ước. Điều này góp phần bảo đảm tính toàn vẹn của một khuôn khổ pháp lý toàn diện đối với mọi hoạt động trên biển và đại dương.

Theo Ủy ban Biên giới quốc gia, Việt Nam tích cực tham gia vào quá trình xây dựng UNCLOS từ sớm. Ngày 23/6/1994, Việt Nam là quốc gia thứ 63 phê chuẩn UNCLOS. Nghị quyết của Quốc hội Việt Nam khi đó khẳng định rõ, bằng việc phê chuẩn UNCLOS, Việt Nam biểu thị quyết tâm cùng cộng đồng quốc tế xây dựng một trật tự pháp lý công bằng, khuyến khích sự phát triển và hợp tác trên biển.

Quá trình tuân thủ và thực thi Công ước của Việt Nam được thể hiện qua nhiều khía cạnh, như việc Việt Nam đã chuyển hóa các quy định của UNCLOS vào hệ thống văn bản pháp luật quốc gia. Năm 2012, Việt Nam ban hành Luật Biển Việt Nam với hầu hết nội dung tương thích UNCLOS. Các hiệp định phân định biển giữa Việt Nam và các nước láng giềng được thực hiện đúng nguyên tắc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS. Trong đấu tranh chống những hành động xâm phạm quyền và lợi ích chính đáng của Việt Nam trên Biển Đông, Việt Nam luôn khẳng định rõ quan điểm kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc chủ quyền, quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trên Biển Đông; nhấn mạnh việc tuân thủ nghiêm túc các quy định của luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, cũng như các thỏa thuận song phương, đa phương về các vấn đề trên biển; mong muốn cùng các bên giải quyết hòa bình những khác biệt, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS.

Năm 2021, Việt Nam tham gia khởi xướng Nhóm bạn bè UNCLOS tại Liên hợp quốc. Chủ tịch Hội nghị lần thứ 32 các quốc gia thành viên UNCLOS, Đại sứ Vanessa Frazier khẳng định: Với 115 thành viên đến từ tất cả các nhóm khu vực, Nhóm sẽ tạo ra một diễn đàn cởi mở, thân thiện để các nước cùng trao đổi các vấn đề về biển và đại dương. Là một trong những thành viên sáng lập, Việt Nam tiếp tục thể hiện tinh thần chủ động, có trách nhiệm trong công việc chung của cộng đồng quốc tế, trong đó có các vấn đề về biển và đại dương.

Có thể bạn quan tâm

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Cảnh ngập lụt sau những trận mưa lớn tại tỉnh Songkhla, Thái Lan. (Ảnh: THX/TTXVN)

Liên hợp quốc hỗ trợ các nước Nam Á ứng phó lũ lụt nghiêm trọng

Liên hợp quốc tiếp tục hỗ trợ chính phủ một số quốc gia Nam ÁĐông Nam Á ứng phó với tình trạng lũ lụt và sạt lở đất ở mức thảm khốc, khiến hơn 1.500 người thiệt mạng và ảnh hưởng gần 11 triệu người. Đây là thông điệp mà người phát ngôn của Tổng Thư ký Liên hợp quốc, ông Stephane Dujarric đưa ra vào ngày 4/12.

Người lao động làm việc tại một siêu thị tại Washington D.C, Mỹ. (Ảnh: Tân Hoa Xã)

Mỹ: Số nhân sự bị cắt giảm cao nhất trong 5 năm

Với các thông báo cắt giảm mạnh nhân sự của các doanh nghiệp Mỹ vào tháng 11, tổng số người mất việc trong cả năm 2025 tiếp tục vượt xa mốc 1 triệu người, trong bối cảnh tái cấu trúc doanh nghiệp, trí tuệ nhân tạo (AI) và thuế quan góp phần làm giảm số lượng việc làm.

Bộ trưởng Nội vụ và An toàn Hàn Quốc Yun Hojung chụp ảnh kỷ niệm với các đại sứ, đại biện các nước tại Hàn Quốc. (Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc)

Đẩy mạnh hợp tác về hành chính giữa Hàn Quốc và Việt Nam

Ngày 4/12, Bộ trưởng Nội vụ và An toàn Hàn Quốc Yun Hojung đã tổ chức gặp gỡ đoàn ngoại giao tại Seoul, giới thiệu về những chính sách mới về Hành chính công của chính quyền Lee Jae Myung. Đại sứ Việt Nam tại Hàn Quốc Vũ Hồ đã tham dự sự kiện này cùng với gần 100 đại sứ, đại biện các nước tại Seoul.

Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Ahn Gyu Back. (Ảnh: Yonhap/ TTXVN)

Hàn Quốc định hướng tái thiết quân đội

Ngày 3/12, Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Ahn Gyu Back đã chủ trì cuộc họp với các chỉ huy cấp cao để thảo luận định hướng củng cố và xây dựng lực lượng quân đội, 1 năm sau động thái thiết quân luật bất thành có sự tham gia của cựu Bộ trưởng Quốc phòng và một loạt quan chức quân đội dưới thời cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Thư ký Hội đồng An ninh Nga Sergei Shoigu. (Ảnh: THX/TTXVN)

Trung Quốc, Nga củng cố tin cậy chiến lược

Trong khuôn khổ vòng tham vấn an ninh chiến lược Trung Quốc-Nga lần thứ 20 diễn ra tại Moskva, Trung Quốc và Nga nhất trí triển khai đầy đủ nhận thức chung quan trọng mà nguyên thủ hai bên đạt được về an ninh chiến lược, qua đó thúc đẩy điều phối chiến lược song phương lên tầm cao chất lượng hơn.

Dù có những trắc trở, song nỗ lực duy trì tiếp xúc, đàm phán, giải quyết bất đồng từ hai nước cho thấy triển vọng quan hệ Mỹ-Brazil vẫn tích cực.

Quan hệ Mỹ-Brazil: Vừa hợp tác, vừa cạnh tranh

Trong bối cảnh trật tự quốc tế bước vào thời kỳ tái cấu trúc mạnh mẽ, quan hệ Mỹ-Brazil nổi lên như một mối quan hệ then chốt và có tầm ảnh hưởng. Dù hợp tác ở nhiều lĩnh vực, quan hệ hai nước vẫn tồn tại nhiều điểm va chạm, phản ánh giai đoạn “vừa hợp tác, vừa cạnh tranh”.

Đông đảo cổ động viên Việt Nam có mặt tại sân vận động Rajamangala. (Ảnh: MINH THẮNG)

Sân vận động Rajamangala đỏ rực màu cờ Việt Nam

Tối 3/12, phát biểu tại cuộc họp báo sau trận thắng Lào 2-1 trên sân vận động quốc gia Rajamangala ở thủ đô Bangkok của Thái Lan, huấn luyện viên Kim Sang Sik nhấn mạnh, giành được 3 điểm là một việc quan trọng và thể hiện sự hài lòng đối với các vận động viên đội tuyển bóng đá nam U22 Việt Nam.