Lâm Đồng đang có phương án di dời người dân sống giáp ranh nhà máy nhiệt điện để tạo khoảng cách ly vệ sinh, bảo đảm cuộc sống ổn định cho người dân.
Phương án di dời
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, năm 2025, sở đã tổ chức 3 đợt quan trắc môi trường không khí chung quanh với 18 mẫu không khí và 21 lần đo độ ồn tại khu vực nhà dân gần Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân (xã Vĩnh Hảo). Kết quả cho thấy, tiếng ồn phát sinh cục bộ từ 21 giờ đến 6 giờ vượt giới hạn tối đa cho phép. Đáng chú ý, tình trạng bụi, bụi có mầu đen vẫn phát tán vào nhà dân, đặc biệt vào thời điểm có gió mùa Đông Bắc kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Minh cho biết: Việc xuất hiện bụi than có thể phát sinh từ các kho chứa than bán hở. Đối với tiếng ồn, mùi khét có thể từ hoạt động, vận hành của máy móc, thiết bị sản xuất điện và việc cháy âm ỉ của than đá.
Theo ông Nguyễn Thanh Sang, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Hảo, xã đã lấy ý kiến của 402 hộ với 1.596 nhân khẩu sống giáp ranh nhà máy nhiệt điện với diện tích khoảng 16 ha. Trong đó, 178 hộ có nguyện vọng di dời nếu Nhà nước bồi thường thỏa đáng, hỗ trợ bố trí đất tái định cư nơi ở mới thuận lợi cho việc đi biển; 148 hộ có nguyện vọng ở lại và đề nghị khắc phục triệt để ô nhiễm môi trường và tiếng ồn; 76 hộ chấp hành chủ trương của Nhà nước theo ý kiến số đông.
Theo đó, quỹ đất bố trí tái định cư cho hộ dân gần nhà máy nhiệt điện tại khu vực Động Từ Bi nằm cách nhà máy khoảng 3,2 km, diện tích hơn 9 ha; trong đó, sẽ xây dựng khu dân cư và khu neo đậu cho 183 hộ dân làm nghề biển, tổng kinh phí ước tính 803 tỷ đồng. Cụ thể, phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng là 652 tỷ đồng; bồi thường về đất xây dựng khu dân cư mới 32 tỷ đồng; đầu tư, xây dựng khu dân cư 35 tỷ đồng; xây dựng khu neo đậu và nạo vét luồng cho nghề làm biển 10 tỷ đồng và kinh phí dự phòng là 73 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Hảo Nguyễn Thanh Sang cho biết: Khu vực tái định cư lại là bãi cạn gây khó khăn trong việc đưa thúng ra biển để đi đánh bắt. Do đó, cần phải xây dựng âu tàu hoặc nạo vét để bảo đảm sinh kế cho người dân.
Khoảng cách chưa bảo đảm
Theo Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng, khoảng cách ly vệ sinh Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân với khu dân cư chưa bảo đảm theo QCVN 01:2021/BXD được tham chiếu TCVN 4449:1987 về Quy hoạch xây dựng đô thị- Tiêu chuẩn thiết kế thì khoảng cách ly vệ sinh là 500m. Trước đây, Bộ Công thương đã báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận cũ, Tập đoàn Điện lực Việt Nam kiến nghị rà soát, điều chỉnh quy hoạch theo hướng tạo vùng đệm phù hợp giữa khu dân cư và Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân.
Ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh cho biết: Địa phương chưa có cơ sở pháp lý để đề xuất nguồn vốn, thực hiện phương án di dời dân gần Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân do ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sống. Trước mắt, tỉnh yêu cầu chủ đầu tư nhà máy tập trung nghiên cứu, đề xuất giải pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm, phát tán bụi, bụi than tại các nguồn có khả năng phát sinh và khẩn trương thực hiện mái che kín toàn bộ kho than, không để bụi, bụi than phát tán ra môi trường.
Trước đó, tại cuộc giám sát của Đoàn công tác Quốc hội, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đề nghị đoàn công tác có ý kiến với Chính phủ, các bộ, ngành, tỉnh cho ưu tiên sử dụng nguồn thu phí môi trường và ngân sách từ Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân để đầu tư hạ tầng, công trình cho xã Vĩnh Hảo, góp phần phát triển kinh tế-xã hội và tăng sự đồng thuận của người dân địa phương.
Mới đây, Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị giao Bộ Công thương chủ trì, phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tỉnh Lâm Đồng, các đơn vị liên quan rà soát, đề xuất việc điều chỉnh quy hoạch Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân Tân theo hướng mở rộng khoảng cách ly vệ sinh. Đồng thời, Bộ Công thương chủ trì xây dựng, thực hiện phương án di dời dân đến vị trí đáp ứng quy định và lấy ý kiến Bộ Tài chính về nguồn vốn để thực hiện theo quy định pháp luật.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì thực hiện đánh giá tổng thể, kiểm kê các nguồn có nguy cơ phát tán bụi, khí thải, tiếng ồn tác động đến môi trường chung quanh để xây dựng mô hình lan truyền phát tán bụi, khí thải, tiếng ồn và xác định phạm vi tác động, ảnh hưởng từ Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân đến khu dân cư.
Từ kết quả thực hiện, bộ cần công khai thông tin, đề xuất Chính phủ xem xét ban hành cơ chế, chính sách đặc thù để giải quyết vấn đề bụi, bụi than, tiếng ồn từ Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân và xác định nguồn vốn để thực hiện phương án di dời các hộ dân. Trường hợp xác định các nhà máy nhiệt điện than gây ô nhiễm môi trường, chủ đầu tư có trách nhiệm bố trí nguồn vốn thực hiện di dời cơ sở đến vị trí đáp ứng bảo vệ môi trường theo quy định.
Ngoài ra, Chính phủ cũng yêu cầu các nhà máy nhiệt điện nghiên cứu đầu tư, lắp đặt trạm quan trắc tự động, liên tục đối với môi trường không khí chung quanh tại khu vực nhà dân giáp ranh và kết nối, truyền dữ liệu về Sở Nông Nghiệp và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường để theo dõi, kiểm soát bụi, tiếng ồn và môi trường không khí tại khu vực.
Theo đó, Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng, quy hoạch hệ thống đô thị và quy hoạch sử dụng đất theo hướng di dời dân sống giáp ranh Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân để tạo khoảng cách ly vệ sinh.
