Ngày 9/12, tại Hà Nội, Tổ chức AIP Foundation và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam đã đồng tổ chức hội thảo về thiết bị an toàn trên xe ô-tô cho trẻ em (CRS) nhằm giảm thiểu chấn thương và tử vong ở trẻ em do va chạm giao thông, với sự tham gia của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, Bộ Y tế, Bộ Công an, Bộ Xây dựng, Cục Đăng kiểm Việt Nam, các cơ quan nghiên cứu, tổ chức xã hội, khu vực tư nhân và đối tác quốc tế để phối hợp triển khai và nâng cao nhận thức cộng đồng trước khi quy định mới có hiệu lực vào ngày 1/1/2026.
Ông Lê Kim Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia nhấn mạnh: “An toàn cho trẻ em trên mọi chuyến đi không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là trách nhiệm đạo đức của mỗi người trưởng thành. Mỗi thiết bị an toàn, mỗi hành động của chúng ta hôm nay có thể trở thành yếu tố quyết định bảo vệ tính mạng của một đứa trẻ vào ngày mai. Tôi tin rằng, với sự tham gia đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và tinh thần hợp tác chặt chẽ của người dân, doanh nghiệp và toàn xã hội, các quy định về CRS cho trẻ em sẽ sớm đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả thiết thực”.
Hội thảo nhận được sự hỗ trợ từ Đối tác toàn cầu về An toàn giao thông đường bộ (GRSP) và Tổ chức vận động chính sách y tế toàn cầu (GHAI), với nguồn tài trợ từ Sáng kiến An toàn giao thông đường bộ toàn cầu của Quỹ Từ thiện Bloomberg (BIGRS), nhằm nâng cao nhận thức của các bậc phụ huynh và toàn xã hội về CRS bằng cách lên kế hoạch giải đáp các quy định mới, củng cố sự phối hợp liên ngành để hỗ trợ triển khai hiệu quả trên toàn quốc. Đồng thời, đây cũng là diễn đàn để các cơ quan chính phủ, chuyên gia, doanh nghiệp và báo chí phối hợp nâng cao nhận thức cộng đồng.
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết: “Quy định này thể hiện sự cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông đường bộ. Thiết bị CRS đã được chứng minh là cứu sống tính mạng. WHO sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đối tác quốc gia để tăng cường nhận thức cộng đồng và hỗ trợ triển khai nhằm bảo đảm các biện pháp này thật sự mang lại lợi ích an toàn cho những người tham gia giao thông nhỏ tuổi và dễ bị tổn thương nhất”.
Theo con số thống kê, mỗi năm tại Việt Nam, khoảng 2.000 trẻ em và thanh thiếu niên tử vong do va chạm giao thông, mỗi ngày khiến 5 trẻ em thiệt mạng do va chạm giao thông. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em và thanh thiếu niên, và CRS đã được chứng minh có thể làm giảm 50-80% nguy cơ chấn thương và 47-60% nguy cơ tử vong ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Tháng 6/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, một dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên quy định bắt buộc sử dụng CRS cho trẻ em dưới 10 tuổi và cao dưới 135cm khi di chuyển bằng ô-tô. Đây là một phần quan trọng trong cam kết của các cơ quan chức năng nhằm giảm chấn thương và tử vong ở trẻ em khi tham gia giao thông. Mặc dù quy định này là bước tiến lớn về an toàn giao thông cho trẻ em, nhưng nhận thức của cộng đồng và tỷ lệ sử dụng CRS vẫn rất thấp. Nhiều bậc phụ huynh chưa biết về CRS cũng như những yêu cầu pháp lý sắp có hiệu lực.
Ông Greig Craft, Chủ tịch Tổ chức AIP Foundation, chia sẻ: “Quy định mới này đánh dấu bước tiến lớn về an toàn giao thông cho trẻ em tại Việt Nam, nhưng các gia đình không những cần phải hiểu vì sao CRS trên xe ô-tô cho trẻ em là cần thiết mà còn phải biết cách sử dụng chúng đúng đắn. Nhiều phụ huynh vẫn tin rằng ôm trẻ trên tay là đủ an toàn, quan niệm này cần được thay đổi. Bằng cách hợp tác với WHO Việt Nam, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia và các đối tác, khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn đang được thu hẹp, bảo đảm sản phẩm CRS sẵn có, giá cả hợp lý và được phụ huynh tin tưởng trên toàn quốc”.
Các chuyên gia tham dự hội thảo đã thảo luận, đưa ra các bằng chứng quốc tế về lợi ích bảo vệ mạng sống của CRS; nêu tổng quan chi tiết về quy định CRS mới và chiến lược thực thi quốc gia; tiêu chuẩn CRS, các loại thiết bị và hướng dẫn sử dụng đúng cách; ý kiến từ nhà sản xuất và nhà nhập khẩu trong nước về sự sẵn sàng của thị trường, bao gồm khả năng cung ứng, giá cả và kênh phân phối,…
Thời điểm hiện tại, nước ta có nhiều điều kiện thuận lợi để triển khai thiết bị CRS trên ô-tô. Hành lang pháp lý đã được hoàn thiện, tạo cơ sở rõ ràng cho quản lý nhà nước, kiểm tra và cưỡng chế; sự hỗ trợ mạnh mẽ của các tổ chức quốc tế và trong nước về bằng chứng khoa học, kinh nghiệm quốc tế, tập huấn kỹ thuật và truyền thông. Mặt khác, nhu cầu sử dụng CRS ngày càng tăng, gắn liền với sự phát triển của thị trường ô-tô (400-500 nghìn xe đăng ký hằng năm); ý thức của người dân đang có chuyển biến tích cực, sẵn sàng tiếp nhận các thiết bị, hướng dẫn an toàn mới.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng dự báo những khó khăn khi triển khai chính sách này, do nhận thức của một bộ phận phụ huynh về thiết bị CRS còn hạn chế, thói quen “ôm trẻ khi ngồi trên ô-tô là an toàn” vẫn khá phổ biến. Bên cạnh đó, quan niệm giá thành của các thiết bị đạt chuẩn còn cao đối với nhiều gia đình (mặc dù chi phí sản phẩm để tuân thủ ở mức dưới 1% của giá thành phương tiện đã qua sử dụng). Nhiều loại xe cũ, đã qua sử dụng thời gian dài, chưa có đầy đủ điểm lắp đặt tiêu chuẩn, cần hướng dẫn kỹ thuật cụ thể. Việc truyền thông cũng cần được triển khai đồng bộ, liên tục và nhất quán để tạo sự lan tỏa mạnh mẽ; khả năng kiểm tra, giám sát và cưỡng chế cần được nghiên cứu kỹ để tránh gây khó khăn cho người dân nhưng vẫn bảo đảm hiệu quả,…
