Tăng trách nhiệm giải trình để giám sát hiệu quả chống lãng phí

Thúc đẩy sự phát triển bền vững của thương mại điện tử

Cho ý kiến về thực tiễn công tác tiết kiệm, chống lãng phí, một số đại biểu nêu rõ, mặc dù chúng ta đã có Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013 nhưng tình trạng lãng phí vẫn còn xảy ra ở nhiều lĩnh vực, từ ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý tài sản công đến tổ chức bộ máy, quản lý, sử dụng lao động.

Nhiều vụ việc lãng phí, gây thiệt hại lớn đến nền kinh tế, làm giảm niềm tin của nhân dân và ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức bộ máy nhà nước. Các nội dung quy định công khai về tiết kiệm, chống lãng phí trong dự thảo luật là hết sức cốt lõi, bởi nếu công khai, minh bạch không đầy đủ thì mọi biện pháp tiết kiệm, chống lãng phí có thể không phát huy hiệu quả, thực chất.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Đoàn Khánh Hòa) nhấn mạnh, đối với nội dung công khai về tiết kiệm, chống lãng phí được quy định tại Điều 12 của dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí đã xác định rõ những nội dung bắt buộc công khai. Đây là quy định mới góp phần tăng cường tính răn đe và trách nhiệm giải trình, cũng là công cụ để nhân dân giám sát.

Tuy nhiên, để quy định này đi vào thực tiễn, đề nghị cơ quan soạn thảo quy định rõ về thời gian công khai. Nếu không có thời gian quy định cụ thể thì việc công khai có thể bị chậm trễ, làm giảm tác dụng của chính sách.

Đồng thời, bổ sung hình thức công khai cho phù hợp đối với từng loại thông tin; bổ sung quy định về chế tài xử lý trong trường hợp không công khai, công khai không đầy đủ hoặc công khai mang tính hình thức.

Một số ý kiến khác đề nghị, nên nghiên cứu, cân nhắc quy định rõ hơn về quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc cung cấp thông tin phát hiện lãng phí.

Hiện tại, nội dung này đang được quy định rải rác và chưa rõ ràng. Đồng thời, cần quy định rõ về bảo mật thông tin cho người đấu tranh chống lãng phí và người thân của họ, cũng như cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin.

Ngoài việc được bảo vệ, người cung cấp thông tin cũng cần có quyền được biết kết quả xử lý của cơ quan chức năng đối với những thông tin họ cung cấp. Chỉ khi có quy định này thì mới có thể khuyến khích người dân, cán bộ tích cực tham gia vào công tác phòng chống lãng phí.

Thảo luận về dự án Luật Thương mại điện tử, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng) nêu rõ, để bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử trước các rủi ro như: hàng giả, hàng nhái và quảng cáo sai sự thật, đề nghị bổ sung quy định các sàn thương mại điện tử và nền tảng livestream phải chịu trách nhiệm chủ động bồi thường thiệt hại trong trường hợp sản phẩm được quảng bá thông qua thuật toán ưu tiên hiển thị của họ bị xác định là giả mạo hoặc gây hại.

Quy định này sẽ tạo động lực tài chính mạnh mẽ, buộc các nền tảng tự sàng lọc nội dung kỹ lưỡng hơn, thay vì để hàng kém chất lượng được bày bán công khai.

“Để xây dựng một môi trường thương mại điện tử công bằng và an toàn, chúng ta cần kết hợp các biện pháp pháp lý chặt chẽ, cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả, trách nhiệm liên đới rõ ràng và ứng dụng công nghệ tiên tiến. Những giải pháp này không chỉ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn củng cố niềm tin vào nền kinh tế số, thúc đẩy sự phát triển bền vững của thương mại điện tử trong tương lai”, đại biểu nhấn mạnh.

Phân định rõ thẩm quyền giám sát, tránh chồng chéo

Góp ý vào dự án Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi), đa số ý kiến đề nghị cần phân định rõ thẩm quyền giám sát giữa Quốc hội và Hội đồng nhân dân, cũng như giữa các cấp chính quyền địa phương, để tránh chồng chéo và bảo đảm hiệu quả.

Đại biểu Nguyễn Minh Đức (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, dự thảo luật cần phải có quy định về quyền giám sát tối cao của Quốc hội cũng như Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngay từ giai đoạn tham vấn chính sách để văn bản được ban hành sát thực tế, hiệu quả, hiệu lực khi thi hành.

Nếu chỉ quy định giám sát sau khi văn bản đã được ban hành rồi thì vướng mắc, tạo ra những điểm nghẽn, thậm chí có những văn bản quy định những điều kiện lớn hơn cả luật.

Hậu quả là doanh nghiệp, cá nhân bị vướng bởi những quy định đó, dẫn đến sự lãng phí rất lớn trong xã hội, thậm chí sẽ có một bộ phận trục lợi, cố tình vi phạm pháp luật.

Về giám sát giải quyết kiến nghị của cử tri thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương, đại biểu Thái Thị An Chung (Đoàn Nghệ An) đồng ý với quan điểm Thường trực Hội đồng nhân dân có vai trò và trách nhiệm quan trọng trong việc giám sát các ý kiến kiến nghị của cử tri trên địa bàn song cho rằng, cần thiết phải có sự tham gia giám sát của đoàn đại biểu Quốc hội.

Đây không phải là sự chồng chéo mà là một cơ chế giám sát, bổ trợ tăng cường và đa tầng lớp tạo nên một hệ thống giám sát hoàn chỉnh và chặt chẽ hơn. Việc đoàn đại biểu Quốc hội vào cuộc giám sát kiến nghị của cử tri cho thấy tiếng nói của họ không chỉ được lắng nghe ở cấp địa phương mà còn được quan tâm ở cả cấp Trung ương.

Về triển khai hoạt động bảo vệ an ninh mạng trong cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị ở Trung ương và địa phương, dự thảo Luật An ninh mạng có quy định là người đứng đầu cơ quan, tổ chức có trách nhiệm triển khai hoạt động bảo vệ an ninh mạng thuộc quyền quản lý.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Đoàn Quảng Ninh), quy định như dự thảo luật chưa cụ thể và khó bảo đảm hiệu quả vì mới giao trách nhiệm chung cho người đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan và tổ chức, chưa rõ cơ chế và thẩm quyền, trách nhiệm cụ thể, nguồn lực, phương tiện hỗ trợ để họ có thể tổ chức thực hiện.

Vì vậy, đại biểu này đề nghị xem xét quy định cụ thể hơn về thẩm quyền và cơ chế bảo đảm cho người đứng đầu nhằm tránh tình trạng người đứng đầu cơ quan được giao trách nhiệm nhưng thiếu công cụ để thực hiện.

Về quy định cứu trợ, hỗ trợ các đối tượng bị ảnh hưởng trong tình trạng khẩn cấp trong dự án Luật Tình trạng khẩn cấp, đại biểu Nguyễn Thị Minh Tâm (Đoàn Quảng Trị) kiến nghị, nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể về vai trò kiểm tra, giám sát của các cơ quan kiểm toán độc lập, các tổ chức xã hội và công khai thông tin về danh sách nhà tài trợ, người nhận cứu trợ để bảo đảm minh bạch, tránh thất thoát do trục lợi tham nhũng.

Tại phiên làm việc hôm nay, các đại biểu cũng cho ý kiến góp ý hoàn thiện các dự án: Luật Phá sản (sửa đổi); Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi); Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi); Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự; Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế.