Sự dịch chuyển bản chất của thị trường vốn

Làn sóng IPO hiện tại đánh dấu bước trưởng thành của khu vực tư nhân khi chủ động tiếp cận thị trường vốn, minh bạch hóa hoạt động và nâng tầm chuẩn quản trị, vượt xa chu kỳ IPO vốn gắn với cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước của thập kỷ trước.

Công ty CP Phát triển nông nghiệp Hòa Phát (HPA) đã nộp hồ sơ IPO vào tháng 9/2025.
Công ty CP Phát triển nông nghiệp Hòa Phát (HPA) đã nộp hồ sơ IPO vào tháng 9/2025.

Theo nhiều chuyên gia và nhóm phân tích, bức tranh kinh tế vĩ mô ổn định cùng chính sách tiền tệ nới lỏng đang tạo nền tảng thuận lợi hiếm có cho thị trường IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng). Động lực càng rõ nét hơn khi FTSE Russell quyết định nâng hạng chứng khoán Việt Nam lên nhóm “thị trường mới nổi thứ cấp”, mở ra kỳ vọng thu hút dòng vốn ngoại lên tới hàng tỷ USD.

Sự khác biệt của xu hướng IPO

Song song với môi trường vĩ mô thuận lợi, việc cơ quan quản lý từng bước tháo gỡ các vướng mắc về hạn mức vốn nước ngoài, tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển đổi, thoái vốn hay rút ngắn thời gian đưa cổ phiếu lên sàn đã tạo động lực mạnh mẽ để nhiều doanh nghiệp khởi động lại các kế hoạch IPO còn dang dở. Những cải thiện này giúp quá trình lên sàn trở nên thông suốt hơn, từ đó khuyến khích doanh nghiệp chủ động tham gia thị trường vốn.

Điều này khác biệt rõ rệt so với gần một thập kỷ trước, khi phần lớn các thương vụ IPO gắn chặt với lộ trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Những cái tên như Vinamilk, Sabeco, Idico hay VEAM từng tạo dấu ấn mạnh mẽ, nhưng mục tiêu chủ đạo thời điểm đó là tái cơ cấu khu vực công và thu hút vốn nước ngoài. Sau IPO, tỷ trọng sở hữu nhà nước vẫn còn lớn tại nhiều doanh nghiệp, khiến sức hấp dẫn và thanh khoản chưa đạt kỳ vọng.

Thế nhưng, trong giai đoạn hiện nay những thương vụ đã và đang chuẩn bị triển khai đều đến từ các doanh nghiệp tư nhân quy mô lớn hoặc thành viên trong các tập đoàn hàng đầu. Trong đó phải kể đến “con mã” ấn tượng Công ty CP Phát triển nông nghiệp Hòa Phát (HPA) - công ty con của “ông trùm” thép Hòa Phát đã nộp hồ sơ IPO vào tháng 9/2025.

Doanh nghiệp dự kiến chào bán 30 triệu cổ phiếu với mức giá 41.900 đồng/CP. Nguồn vốn thu về sẽ được sử dụng để tái cơ cấu tài chính, giảm áp lực nợ vay, tăng cường vốn lưu động và tạo nền tảng cho kế hoạch mở rộng hệ thống trang trại cũng như nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi. Ngay sau đợt phát hành, công ty đặt mục tiêu đưa cổ phiếu HPA niêm yết trên HoSE, qua đó nâng cao tính minh bạch và mở rộng khả năng tiếp cận nhà đầu tư.

Ngoài ra, dữ liệu của Công ty Chứng khoán VNDirect còn cho thấy, cuối năm nay và đầu năm sau còn có nhiều thương vụ “bom tấn” đến từ các doanh nghiệp tư nhân như Công ty Chứng khoán Kafi và Công ty Hạ tầng Gelex… Từ năm 2027 trở về sau, danh sách này có thể xuất hiện thêm nhiều tên tuổi ngành bán lẻ, F&B, công nghệ tài chính như Điện Máy Xanh, Bách Hóa Xanh, Golden Gate, Highland, Long Châu, Pharmacity, Momo…

Theo ông Tyler Nguyễn Mạnh Dũng, Giám đốc cấp cao Nghiên cứu chiến lược thị trường Công ty Chứng khoán HSC, làn sóng IPO hiện nay đang phản ánh sự trưởng thành rõ rệt của khu vực tư nhân khi họ chủ động tiếp cận nhà đầu tư, theo đuổi minh bạch và xem thị trường vốn là bệ phóng cho tăng trưởng, thay vì phụ thuộc vào động lực cổ phần hóa như trước đây.

Điều này thể hiện rõ ở việc các doanh nghiệp chủ động chuẩn hóa báo cáo tài chính theo chuẩn mực quốc tế (IFRS), đồng thời xây dựng được thông điệp và câu chuyện tăng trưởng đủ sức thuyết phục nhà đầu tư. Cách tiếp cận vốn cũng trở nên linh hoạt hơn khi họ tổ chức các buổi gặp gỡ trực tiếp, kết nối trực tuyến và hợp tác với các tổ chức tư vấn quốc tế, thay vì chỉ dựa vào hình thức đấu giá như trước đây.

Các dòng vốn đang dần được khơi mở

Nêu quan điểm về IPO, ông Huỳnh Minh Tuấn - nhà sáng lập FIDT cho rằng, những thương vụ thật chất trong giai đoạn hiện nay và năm 2026 sẽ tạo ra làn gió mới, đủ sức thu hút dòng vốn chất lượng cao. Nhà đầu tư quốc tế đang nhìn nhận lại thị trường chứng khoán Việt Nam một cách nghiêm túc trong các cuộc họp chiến lược cuối năm, và nhiều khả năng sẽ giải ngân mạnh trở lại trong giai đoạn 2026-2030, cả về quy mô lẫn chất lượng.

Ông Tuấn cho biết, tính đến giữa tháng 11/2025, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng khoảng 270.000 tỷ đồng, tương đương 11 tỷ USD. Riêng giai đoạn từ đầu tháng 9 đến giữa tháng 11, dòng vốn rút khỏi thị trường chứng khoán Việt Nam đã ghi nhận khoảng 2 tỷ USD. Diễn biến này là kết quả của sự cộng hưởng nhiều yếu tố quan trọng, từ kỳ vọng thị trường đến bối cảnh vĩ mô trong và ngoài nước như biến động tỷ giá, chênh lệch lãi suất, thuế quan hay căng thẳng địa chính trị.

Thực tế cho thấy khối nước ngoài đang bám sát chiến lược tái cơ cấu danh mục và phân bổ lại dòng vốn theo xu hướng toàn cầu. Dữ liệu ghi nhận Mỹ là thị trường hút dòng tiền mạnh nhất với hơn 600 tỷ USD từ đầu năm, tiếp theo là Nhật Bản và Trung Quốc. Trong khi đó, các thị trường Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, lại chứng kiến xu hướng bán ròng trong cùng kỳ.

“Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, giai đoạn dòng vốn ngoại mang tính hỗ trợ đơn thuần đã khép lại, nhường chỗ cho những dòng vốn mới bản chất hơn, với tư duy góp vốn và đồng hành dài hạn một cách thực chất”, ông Tuấn nhận định.

Do đó, câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán, cùng với làn sóng IPO chất lượng đang được đánh giá là bước ngoặt tạo ra sự chú ý của giới đầu tư quốc tế với Việt Nam và là tín hiệu tốt về trung và dài hạn.

Tại họp báo thường kỳ của Chính phủ, Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, Nghị định 245/2025 vừa được ban hành đã mở ra cơ chế thuận lợi hơn cho doanh nghiệp IPO gắn liền với niêm yết. Trước đây, sau khi hoàn tất IPO, doanh nghiệp phải mất 3-6 tháng để soát xét báo cáo tài chính. Với quy định mới, thời gian này được rút xuống còn khoảng 30 ngày, giúp quá trình lên sàn diễn ra nhanh hơn và giảm đáng kể thủ tục hành chính.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, bước cải cách này tạo điều kiện để doanh nghiệp chủ động huy động vốn, đẩy nhanh tiến độ niêm yết và gia tăng khả năng thu hút nhà đầu tư. Bộ Tài chính kỳ vọng môi trường thông thoáng hơn sẽ thúc đẩy dòng vốn đổ vào các thương vụ IPO, qua đó tăng nguồn lực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và góp phần củng cố niềm tin trên thị trường chứng khoán.

Ngoài chứng khoán, thị trường trái phiếu cũng có nhiều thuận lợi trong giai đoạn này. Năm nay, Chính phủ dự kiến phát hành khoảng 500.000 tỷ đồng trái phiếu. Doanh nghiệp cũng phát hành một lượng tương tự, khoảng 500.000 tỷ đồng, bao gồm cả trái phiếu chào bán rộng rãi và phát hành riêng lẻ. Như vậy, tổng quy mô thị trường trái phiếu có thể lớn tới 1 triệu tỷ đồng.

Nhìn chung, những chuyển động này cho thấy, thị trường vốn Việt Nam đang bước vào chu kỳ phát triển chất lượng hơn, với nền tảng vĩ mô vững vàng và sự chủ động ngày càng rõ của doanh nghiệp.

Có thể bạn quan tâm

Black Friday không còn ở vị trí độc tôn

Black Friday (thứ sáu đen tối) được xem là sự kiện mua sắm lớn bậc nhất hằng năm, diễn ra vào tuần thứ 4 của tháng 11, với những mức giảm giá “sập sàn” từ 50-70%, thậm chí hơn. Nhưng sự trỗi dậy mạnh mẽ của thương mại điện tử (TMĐT) những năm gần đây đã tác động đáng kể đến Black Friday.

Nâng tầm logistics qua cảng biển

Nâng tầm logistics qua cảng biển

Ngày 24/11, Cảng Quốc tế Tân Cảng - Cái Mép (TCIT) ghi nhận sản lượng vượt 2 triệu TEU trong năm 2025, đánh dấu năm thứ ba liên tiếp và cũng là thời điểm sớm nhất cảng đạt mốc sản lượng quan trọng này.

Việt Nam đã và đang có nhiều điều kiện thuận lợi để thúc đẩy thu hút dòng vốn chất lượng cao FDI. Ảnh: NAM NGUYỄN

Nâng cấp để bắt nhịp FDI thế hệ mới

Những tiêu chuẩn khắt khe đi kèm dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thế hệ mới đặt ra những thách thức không nhỏ. Các khu công nghiệp Việt Nam chỉ còn lối đi duy nhất, tự nâng cấp chính mình.

Di cư không chỉ là sự thay đổi sinh kế, văn hóa và chiến lược thích ứng của cộng đồng. Ảnh: NAM ANH

Gánh nặng di cư

Người dân tộc thiểu số (DTTS) ngày càng hiện diện nhiều hơn trong các không gian công nghiệp, đô thị và vùng kinh tế mới. Việc di cư của họ mở ra những lợi ích về kinh tế nhưng không chuyển hóa thành dịch chuyển vị thế xã hội dài hạn.

Đề xuất cấp quota nhập khẩu vàng đang thu hút nhiều kỳ vọng lẫn băn khoăn.

Băn khoăn với “quota” nhập khẩu vàng

Giữa bối cảnh thị trường vàng liên tục biến động và chênh lệch giá trong nước, quốc tế đang cao kỷ lục, đề xuất cấp quota nhập khẩu vàng đang thu hút nhiều kỳ vọng lẫn băn khoăn. Giải pháp này liệu có đủ sức giải quyết tận gốc sự méo mó kéo dài của thị trường vàng hay chỉ mang tính “giảm đau” ngắn hạn.

Phim trường địa phương

Một bộ phim lấy bối cảnh ở một địa phương có thể giúp doanh số du lịch nơi đó tăng lên vài chục %. Không chỉ có vậy mà tư duy, năng lực về điện ảnh tại địa phương cũng có thể cải thiện mạnh mẽ sau khi có các đoàn làm phim lớn đến sản xuất...

Các sản phẩm thiết bị thông minh của Tập đoàn VNPT được giới thiệu trên thị trường. Ảnh: NAM NGUYỄN

Để doanh nghiệp Nhà nước bứt phá

Vai trò của khu vực kinh tế nhà nước có thể tiếp tục thu hẹp về tỷ trọng, nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực chiến lược như cơ sở hạ tầng, năng lượng và tài chính công. Việc cải cách và nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực này là yếu tố quan trọng để bảo đảm sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.

Môi trường đầu tư của Việt Nam vẫn giữ được sức hấp dẫn mạnh mẽ với các nhà đầu tư. Đồ họa: K.MINH

Tận dụng sức hút FDI

Dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục chảy mạnh vào Việt Nam khi số vốn FDI thực hiện 10 tháng đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm. Cùng với sự gia tăng về quy mô, chất lượng dòng vốn cũng cải thiện rõ rệt, củng cố vị thế của Việt Nam như một điểm đến hấp dẫn trong bối cảnh dòng vốn toàn cầu dịch chuyển mạnh mẽ.

Tính đến ngày 18/11, đã có 14 ngân hàng điều chỉnh biểu lãi suất. Ảnh: NGUYỆT ANH

Chỉ báo phía sau động thái tăng lãi suất tiết kiệm

Việc hàng loạt ngân hàng bất ngờ từ bỏ mức neo lãi suất thấp đang thu hút sự chú ý của thị trường. Một số chuyên gia nhìn nhận, đây là diễn biến mang tính chu kỳ khi bước vào giai đoạn cao điểm cuối năm, song cũng không ít cảnh báo cho rằng đợt điều chỉnh này có thể kéo theo những hệ lụy nhất định.

Sản phẩm giày thể thao được nhiều người tiêu dùng quan tâm. Ảnh: NAM ANH

Chiến lược mới của doanh nghiệp dệt may, da giày

Trong bối cảnh xuất khẩu dệt may, da giày liên tục chịu sức ép từ kinh tế toàn cầu, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang nhìn nhận lại vai trò của “sân nhà” không chỉ như phao cứu sinh tạm thời mà là thị trường chiến lược phải tập trung chinh phục.

Không “sale” thì “bỏ”

Những ngày gần đây, một hệ thống bán lẻ hàng thực phẩm tươi sống lớn thường xuyên bày bán giảm giá (sale) rất mạnh các loại rau, củ, quả. Chẳng hạn bốn quả chanh được đóng thành một vỉ và bán với giá chỉ… 3.000 đồng. Cam giảm giá đến 50%, từ 15.000 đồng/kg còn khoảng 7.500 đồng/kg.

Đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại nhằm kích cầu tiêu dùng trong nước. Ảnh: NAM NGUYỄN

Mục tiêu tăng trưởng chịu nhiều sức ép

Với mức tăng trưởng vượt kỳ vọng, nhiều tổ chức quốc tế nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam. Dù vậy, mục tiêu cả năm vẫn chịu áp lực từ xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư, yêu cầu Chính phủ tập trung ổn định kinh tế vĩ mô và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Đơn giản hóa thủ tục cấp phép để các doanh nghiệp trong lĩnh vực sáng tạo số phát triển trong môi trường cạnh tranh toàn cầu. Ảnh: NGUYỆT ANH

Thúc đẩy môi trường kinh doanh xanh và số hóa

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh cải cách thể chế, chuyển đổi số và tăng trưởng xanh, doanh nghiệp nước ngoài tích cực đồng hành và kiến nghị chính sách để nâng cao môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển bền vững và hội nhập sâu hơn với kinh tế toàn cầu.

Doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ phối hợp với Thuế Hải Phòng trực tiếp xuống chợ hỗ trợ tiểu thương. Ảnh KỲ DUYÊN

Tuân thủ tốt không lo bị kiểm tra thuế

Băn khoăn lớn nhất của các hộ kinh doanh trong cuộc chuyển đổi bỏ thuế khoán là vấn đề xử lý hàng tồn kho, nguy cơ bị truy thu thuế và các vấn đề liên quan đến kỹ thuật khi thay đổi phương pháp tính thuế.

Diễn đàn kết nối doanh nghiệp tư nhân

Ngày 8/11/2025, tại Nhà khách Bộ Quốc phòng (Hà Nội), Diễn đàn Kinh tế tư nhân 2025 do các doanh nhân dòng họ Phan, họ Vũ-Võ Việt Nam phối hợp tổ chức đã thu hút hơn 50 tham luận sâu sắc, đến từ các chuyên gia, luật sư, nhà nghiên cứu và trí thức đầu ngành trong nhiều lĩnh vực.

Bánh mì và ngôn ngữ ẩm thực

Mới đây, ông lớn thức ăn nhanh (fast food) KFC tại Australia đã ra mắt món “Zinger bánh mì” trên thực đơn của mình. “Zinger bánh mì” là món ăn mang hương vị cơ bản bánh mì truyền thống của Việt Nam phối hợp với một số nguyên liệu đặc trưng của KFC như miếng phi-lê gà cay chiên giòn Zinger và các loại nước sốt của hãng này.

Ngân hàng Agribank quản lý chặt chẽ rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng cho các dự án năng lượng tái tạo như điện gió. Ảnh: NAM ANH

Thể chế hóa tương lai năng lượng xanh

Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị đánh dấu bước chuyển mạnh trong thể chế hóa chuyển đổi năng lượng xanh. Đây không chỉ là định hướng phát triển ngành năng lượng, mà còn là cam kết của Việt Nam với mục tiêu Net Zero 2050.

 Mọi khoản vay phải đáp ứng các điều kiện chặt chẽ nhằm bảo đảm chất lượng tín dụng và kiểm soát rủi ro nợ xấu. Ảnh: NGUYỆT ANH

Dấu hỏi về áp lực kép của ngành ngân hàng

Các ngân hàng cho rằng họ phải cân đối giữa mục tiêu lợi nhuận và an toàn tín dụng, khiến việc vay vốn của người dân ngày càng khó khăn. Thế nhưng, vẫn có những trường hợp dễ dàng vay được tiền ngân hàng để đặt cọc mua nhà, khiến dư luận đặt câu hỏi về sự nhất quán trong chính sách cho vay hiện nay.

Các diễn giả trao đổi ý kiến về kênh đầu tư tại Diễn đàn Kinh doanh 2026.

Tiến gần hơn tới thị trường tài sản số minh bạch

Thị trường tài sản mã hóa dự kiến sẽ có doanh nghiệp đầu tiên được cấp phép trước năm 2026. Tuy vậy, những diễn biến gần đây cho thấy đây không phải "sân chơi" của số đông mà là phép thử nghiêm ngặt về tiềm lực tài chính, năng lực công nghệ và khả năng thích ứng trong một lĩnh vực hoàn toàn mới.