Nâng cao chất lượng đánh giá tại kỳ thi tốt nghiệp THPT
Thời điểm này đã có khoảng 70 cơ sở giáo dục ĐH trong cả nước công bố phương án tuyển sinh năm 2025 trên cổng thông tin điện tử của trường. So với năm 2024, hầu hết đều giữ nguyên phương thức tuyển sinh, trong đó duy trì sử dụng điểm thi THPT. Theo Quy chế thi tốt nghiệp THPT năm 2025 do Bộ GD&ĐT công bố, kỳ thi này đã có những thay đổi đáng kể về phương án thi với mục tiêu nâng cao chất lượng phân loại, đánh giá năng lực học sinh được chính xác hơn.
Thay đổi lớn nhất của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 là thí sinh sẽ thi 4 môn, gồm 2 môn bắt buộc là Toán, Ngữ văn và hai môn tự chọn trong số các môn: Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ. Các trường THPT trên cả nước đã xây dựng kế hoạch và tổ chức ôn tập cho học sinh lớp 12 để chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp và xét tuyển ĐH năm 2025.
Các học sinh lớp 12 năm nay là lứa học sinh đầu tiên thi tốt nghiệp THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới, ngay từ đầu năm học, nhiều học sinh đã chủ động xác định những môn tự chọn theo năng lực, sở thích của bản thân để lên phương án ôn luyện thật tốt. Em Nguyễn Thúy Hằng (học sinh lớp 12 Trường THPT Phạm Hồng Thái, Hà Nội) chia sẻ: “Đề tham khảo kỳ thi tốt nghiệp THPT đã công bố cho thấy, theo chương trình giáo dục phổ thông mới, những nội dung sách giáo khoa không phải là nguồn kiến thức duy nhất. Bởi vậy, chúng em phải học thêm các kiến thức sâu hơn. Điều này bắt buộc chúng em phải chủ động ôn luyện, mở rộng kiến thức trong thực tiễn”.
Thầy Nguyễn Tuấn Phương, giáo viên Toán Trường THPT Xuân Đỉnh (quận Tây Hồ, Hà Nội) cho biết: “Cấu trúc đề thi của các môn thi tại Đề tham khảo kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 đã được thay đổi khác so các năm trước. Khác với dạng câu hỏi trắc nghiệm của các đề thi hiện nay, đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 sẽ xuất hiện thêm một số dạng thức câu hỏi mới nhằm tăng cường tính phân hóa của đề thi. Theo tôi, việc lấy kết quả thi tốt nghiệp THPT năm nay để xét tuyển ĐH dự kiến sẽ khó hơn, trong khi nhiều trường lại giảm chỉ tiêu cho phương án này”.
Với tâm lý lo ngại sự cạnh tranh trong phương án lấy kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển ĐH sẽ tăng lên, em Trần Cẩm Tú (học sinh lớp 12 Trường THPT Việt Đức, Hà Nội) vừa tập trung ôn tập cho kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa đăng ký tham dự kỳ thi đánh giá tư duy của ĐH Bách khoa Hà Nội và cả kỳ thi đánh giá năng lực của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội để có thể đăng ký nhiều phương án xét tuyển, tăng cơ hội trúng tuyển ĐH. Em cho rằng: “Việc tham gia hai kỳ thi này sẽ giúp giảm áp lực hơn so việc chỉ dựa vào mỗi kết quả tốt nghiệp”.
 |
| Kỳ thi năm 2025 có nhiều thay đổi về phương án thi với mục tiêu nâng cao chất lượng phân loại, đánh giá năng lực học sinh. Ảnh: SONG ANH |
Bỏ xét tuyển sớm
Thời gian qua, có nhiều đợt xét tuyển sớm trong tuyển sinh ĐH bao gồm: Xét học bạ, thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, xét chứng chỉ quốc tế hoặc là kết hợp giữa các yếu tố trên. Theo Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD&ĐT), sẽ công bố Quy chế tuyển sinh ĐH năm 2025 trong tháng này và so dự thảo ban đầu, sẽ không còn xét tuyển sớm, tất cả tuân theo quy trình xét tuyển chung trên hệ thống của Bộ.
Theo Dự thảo, các trường vẫn có thể dùng các phương thức này nhưng phải xét chung đợt với điểm thi tốt nghiệp THPT, trừ tuyển thẳng theo quy định của Bộ... Trước đây, điểm khuyến khích của các trường không bị giới hạn. Nhưng giờ điểm ưu tiên theo quy định riêng của trường không vượt quá 10% mức tối đa của tổng điểm xét tuyển. Điểm ưu tiên, khu vực vẫn thực hiện theo quy định cũ. Sau khi cộng, điểm của thí sinh không vượt quá mức tối đa. Thí dụ, không vượt quá 30 điểm nếu điểm xét theo thang 30. Các trường ĐH phải dùng kết quả cả năm lớp 12 nếu xét học bạ thay vì dùng điểm 3-5 học kỳ như những năm trước.
Nhiều phụ huynh và học sinh không khỏi băn khoăn về những xáo trộn sẽ nảy sinh trong công tác tuyển sinh sắp tới. Ông Trần Bá Trình, Trưởng phòng Đào tạo, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội cho biết: “Với quy chế sửa đổi, Bộ yêu cầu sẽ không xét tuyển sớm, công bố kết quả xét tuyển sớm. Tôi cho rằng đây là một trong những điểm nhấn của văn bản này. Theo đó, các trường vẫn có thể thực hiện các phương thức xét tuyển sớm theo các tiêu chí đánh giá của mình. Tuy nhiên, sẽ không được công bố thí sinh trúng tuyển sớm nữa mà sẽ để gộp chung vào đợt xét tuyển chung của toàn quốc. Điều này có nghĩa, thí sinh sẽ không được biết sớm là mình sẽ đỗ ĐH như các năm trước đây”.
Theo PGS, TS Vũ Duy Hải, Trưởng ban Tuyển sinh-Hướng nghiệp, ĐH Bách khoa Hà Nội, đối với các trường ĐH tốp trên thì với những điều chỉnh của quy chế sửa đổi này sẽ không ảnh hưởng nhiều. Các phương thức xét tuyển của các trường này về cơ bản vẫn không ảnh hưởng và các thí sinh cũng hoàn toàn yên tâm không có sự tác động gì tới quyền lợi cũng như sự công bằng với thí sinh. Tuy nhiên, với các trường đang sử dụng các phương thức xét tuyển sớm bằng học bạ hay các điểm theo các chứng chỉ khác thì nhà trường sẽ phải tính toán lại các phương thức xét tuyển của mình, đối tượng tuyển sinh và đặc biệt là các trường cũng sẽ phải theo dõi, phân tích được các tỷ lệ thí sinh trúng tuyển vào trường của mình như thế nào để đưa ra được các phương thức tuyển sinh phù hợp.
“Lúc này, tất cả đều thực hiện trên một hệ thống lọc cuối cùng. Sau khi kết thúc hệ thống xét tuyển, các trường mới nhận được chỉ tiêu tuyển sinh, trúng tuyển của mình trong năm học đó. Điều đó sẽ làm cho các trường bị động hơn. Trước đây, các trường hoàn toàn có thể tính toán được tỷ lệ ảo là bao nhiêu, tỷ lệ thí sinh trúng tuyển là bao nhiêu, từ đó vẫn bảo đảm được chỉ tiêu tuyển sinh cho mình. Nhưng nay, sau khi lọc ảo xong mới có kết quả thì nhiều khả năng có rất nhiều trường, sau đợt tuyển sinh đợt 1 sẽ thiếu chỉ tiêu và sẽ phải tính toán các phương án trong các đợt tuyển sinh tiếp theo”, PGS Vũ Duy Hải phân tích.
Tới đây, các cơ sở đào tạo bắt buộc phải có cách thức quy đổi tương đương giữa các phương thức và tổ hợp xét tuyển để từ đó lấy ra một đầu điểm để xét tuyển cho thí sinh. Về vấn đề này, khi được hỏi, nhiều cơ sở giáo dục ĐH đều cho là một nội dung khó, đặc biệt đối với những trường đưa ra quá nhiều phương thức tuyển sinh. “Khi Bộ GD&ĐT đã yêu cầu tất cả các phương thức xét tuyển dù đã dùng đầu điểm nào, chứng chỉ nào, cách nào thì vẫn phải lượng hóa ra một đầu điểm tương đương, sau đó dành xét tuyển cho thí sinh nhưng phải bảo đảm tính công bằng. Bản thân tôi đánh giá đây là một vấn đề kỹ thuật rất khó, các trường phải hết sức cẩn trọng, hết sức cân nhắc trước khi đưa ra phương pháp quy đổi điểm và công bố cho thí sinh cũng như toàn xã hội”, PGS Vũ Duy Hải nêu quan điểm.
Bỏ xét tuyển sớm cùng với nhiều quy định bảo đảm chặt chẽ hơn đối với việc xét tuyển ĐH từ năm 2025 được kỳ vọng mang tính công bằng hơn cho thí sinh. Mong rằng chính sách cần ổn định và mang tính lâu dài hơn nữa để tạo sự yên tâm, ổn định cho học sinh và phụ huynh trong suốt quá trình học tập.
GS, TS Nguyễn Hoàng Việt, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Thương mại Hà Nội đánh giá: “Một điểm mới nữa là yêu cầu điểm khuyến khích hay điểm ưu tiên, điểm thưởng cho tất cả các phương thức không được vượt quá 10% so tổng điểm môn học đó. Điều này cũng là một trong những quy định chặt chẽ hơn để cho các trường không đưa ra các mức điểm thưởng quá cao, ảnh hưởng tới các thí sinh khác, gây ra sự mất công bằng giữa các thí sinh”.
