Vốn ngoại cần minh bạch để phát triển bền vững
Việc thị trường Việt Nam được công nhận “thị trường mới nổi” sẽ giúp nhiều quỹ đầu tư toàn cầu, đặc biệt quỹ thụ động (ETF) hay quỹ theo chỉ số, cân nhắc gia tăng tỷ trọng cho cổ phiếu Việt Nam. Dòng vốn ngoại có thể đổ vào quy mô lớn, nâng cao thanh khoản thị trường và tạo động lực cho doanh nghiệp niêm yết huy động vốn dài hạn, từ đó thúc đẩy sản xuất, mở rộng đầu tư và phát triển kinh tế.
Song song với đó, nâng hạng đặt ra yêu cầu minh bạch, công khai thông tin, quản trị tốt hơn. Khi thị trường được vận hành theo tiêu chuẩn quốc tế về thanh toán, lưu ký, bù trừ, công bố thông tin, nhà đầu tư cá nhân trong nước cũng được hưởng lợi từ một môi trường đầu tư an toàn, đáng tin cậy hơn. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp điều chỉnh hoạt động quản trị, công bố minh bạch, hướng tới phát triển bền vững, nâng cao uy tín trên thị trường vốn quốc tế.
Hơn nữa, việc nâng hạng tạo đòn bẩy cho sự phát triển của hệ thống tài chính, từ công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, dịch vụ lưu ký, thanh toán… đến hạ tầng giao dịch. Sự hoàn thiện hệ sinh thái này giúp thị trường chứng khoán Việt Nam trở nên chuyên nghiệp, hấp dẫn hơn với cả nhà đầu tư trong nước và quốc tế.
Bà Trần Thị Thanh An, Phụ trách Chi nhánh Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Đào tạo chứng khoán tại Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: Trong bối cảnh nhà đầu tư tổ chức chiếm vai trò ngày càng lớn, minh bạch trở thành “ngôn ngữ chung” giúp doanh nghiệp tiếp cận và duy trì sự tin tưởng từ thị trường toàn cầu. Vấn đề minh bạch thông tin, quản trị công ty theo tiêu chuẩn OECD và thực hành ESG là ba nhóm giải pháp trọng tâm mà các công ty đại chúng cần ưu tiên cải thiện và triển khai nhằm đáp ứng kỳ vọng của dòng vốn quốc tế trong giai đoạn thị trường nâng hạng.
Dù đã đạt được tiêu chí để được nâng hạng, môi trường mới yêu cầu Việt Nam phải duy trì tiêu chuẩn quốc tế nếu không, nguy cơ “tuột hạng” vẫn hiện hữu. Việc này đòi hỏi hệ thống giám sát, quy định pháp lý, cơ chế bảo vệ nhà đầu tư, xử lý vi phạm, công bố thông tin chặt chẽ và minh bạch.
Một thách thức lớn khác là hạ tầng giao dịch, thanh toán và lưu ký cần được hiện đại hóa, bảo đảm hoạt động ổn định khi lượng giao dịch và dòng vốn ngoại tăng mạnh. Nếu hệ thống này không đáp ứng kịp, có thể xảy ra tình trạng chậm thanh toán, rủi ro kỹ thuật, ảnh hưởng tới niềm tin nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, việc dòng vốn ngoại ồ ạt đổ vào có thể dẫn đến tăng mạnh giá cổ phiếu, thổi giá vượt giá trị thực có nguy cơ tạo “bong bóng”, gây biến động mạnh trên thị trường. Nhà đầu tư cá nhân nếu chạy theo “hiệu ứng đám đông” dễ chịu thiệt hại. Do đó, cần cảnh báo và nâng cao nhận thức đầu tư dài hạn, bền vững hơn là đầu cơ.
Cuối cùng, doanh nghiệp niêm yết cần nỗ lực cải thiện quản trị, minh bạch thông tin, nếu không, sẽ khó cạnh tranh với doanh nghiệp ở các thị trường mới nổi khác; đồng thời khó tiếp cận dòng vốn ngoại lâu dài.
Hành động đồng bộ, dài hạn
Để biến “nâng hạng” thành nền tảng vững chắc cho phát triển, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều bên đó là cơ quan quản lý cần hoàn thiện hệ thống pháp lý, quy định minh bạch, giám sát chặt chẽ, bảo vệ nhà đầu tư, xử lý vi phạm để xây dựng thị trường ổn định, đáng tin cậy. Hạ tầng thị trường thiết lập, vận hành hệ thống thanh toán, lưu ký, bù trừ, giao dịch theo tiêu chuẩn quốc tế; bảo đảm vận hành trơn tru, minh bạch khi khối lượng giao dịch tăng mạnh.
Đồng thời doanh nghiệp niêm yết cần nâng cao chuẩn mực quản trị, công bố thông tin minh bạch, tuân thủ quy định; đồng thời cải thiện chất lượng quản lý, minh bạch tài chính để trở nên hấp dẫn với nhà đầu tư ngoại. Cùng với đó, nhà đầu tư cần đổi mới tư duy: từ đầu cơ ngắn hạn chuyển sang đầu tư dài hạn, phân tích kỹ doanh nghiệp, hiểu rõ rủi ro, tránh bị cuốn theo sóng “vốn ngoại” mà mất cảnh giác.
Việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam không chỉ là dấu mốc mang tính kỹ thuật hay hình thức, đó là cơ hội thật sự để tái cấu trúc thị trường vốn, huy động hiệu quả nguồn lực, phát triển doanh nghiệp, và hội nhập sâu với nền tài chính toàn cầu. Nhưng để cơ hội được tận dụng, Việt Nam cần hành động đồng bộ, kiên trì, minh bạch và có trách nhiệm.
Nếu làm tốt, thị trường chứng khoán sẽ trở thành bộ khung tài chính mạnh mẽ, thúc đẩy phát triển kinh tế, doanh nghiệp và mở rộng cánh cửa đầu tư, tăng trưởng bền vững cho toàn xã hội.
