Nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của đại biểu dân cử

Trung tuần tháng 9 tới, dự kiến diễn đàn về giám sát tối cao của Quốc hội sẽ diễn ra tại Hà Nội với sự tham dự của nhiều thành phần: đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, đối tượng chịu sự giám sát cùng các đối tác, bạn bè quốc tế. Đây là lần đầu một diễn đàn của Quốc hội về lĩnh vực này được tổ chức.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải - Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15, làm việc với Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội chiều 12/3/2024. Nguồn: quochoi.vn
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải - Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15, làm việc với Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội chiều 12/3/2024. Nguồn: quochoi.vn

Ðịnh lượng hiệu quả giám sát

Dù hoạt động giám sát vẫn được Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội tiến hành thường xuyên, liên tục chứ không chỉ "xuân thu nhị kỳ", nhưng việc tổ chức diễn đàn này có ý nghĩa rất lớn trong việc nâng cao chất lượng hoạt động của một trong ba trụ cột công tác của Quốc hội (lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước). Nhiều hoạt động nhằm chuẩn bị cho diễn đàn đang được các cơ quan của Quốc hội khẩn trương tiến hành.

Đúng như Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nêu, diễn đàn nhằm chỉ rõ và phát huy mặt tốt, ưu điểm, rút ra bài học, kinh nghiệm để khắc phục hạn chế; cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội ban hành nghị quyết, giúp Chính phủ, các bộ, ngành quản lý điều hành kinh tế-xã hội tốt hơn.

Những kinh nghiệm ấy chỉ có được khi đánh giá "đúng và trúng" những vấn đề nóng trước mắt và cả những vấn đề có tính then chốt, cơ sở để quản lý kinh tế-xã hội bền vững; tần suất, chất lượng các cuộc tranh luận và câu hỏi đặt ra cho nhánh hành pháp trong các phiên họp Quốc hội.

Cùng với đó là xem xét hiệu quả của các phiên giải trình của Hội đồng Dân tộc và các ủy ban, các báo cáo và khuyến nghị giám sát; đánh giá tính minh bạch và khả năng tiếp cận thông tin trong quá trình giám sát,…

Cũng sẽ không thể thiếu cơ chế phản hồi về mức độ hiệu quả giám sát của Quốc hội. Bằng cách đánh giá có hệ thống các yếu tố kể trên, có thể định lượng được hiệu quả của hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội, xác định các lĩnh vực cần củng cố chức năng quan trọng này của cơ quan lập pháp. Trong đó, TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhấn mạnh, việc thiết kế và triển khai các chương trình đào tạo và phát triển năng lực dành cho các đại biểu Quốc hội, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác Quốc hội để giúp nâng cao kỹ năng và kiến thức cần thiết cho công tác giám sát có vai trò hết sức then chốt. Những nguyên lý này cũng đúng với hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân - cơ quan dân cử ở địa phương.

Ðóng góp cho quá trình sửa đổi, bổ sung luật

Về lâu dài, những ý kiến tại diễn đàn tới đây còn là "đầu vào" rất quan trọng cho việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.

Tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã quyết định bổ sung dự án này vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh; trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 và xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 9. Dự thảo Luật dự kiến bổ sung nguyên tắc mới trong hoạt động giám sát để thể chế hóa chủ trương của Đảng, đó là "bảo đảm cung cấp thông tin thực tiễn cho hoạt động xây dựng pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương".

Luật hiện hành được ban hành ngày 20/11/2015, có hiệu lực từ 1/7/2016, đến nay đã qua bảy năm tổ chức thi hành. Các quy định của luật đã tạo cơ sở pháp lý khá đầy đủ và toàn diện phục vụ hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, nhưng còn thiếu các quy định về bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa hoạt động giám sát với hoạt động xây dựng pháp luật và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, địa phương. Luật cũng chưa có quy định về tiêu chí lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn, người bị chất vấn, giám sát chuyên đề, vấn đề được giải trình, người được yêu cầu giải trình tại kỳ họp, phiên họp, hoạt động giám sát của các cơ quan có thẩm quyền giám sát; thiếu quy định về thẩm quyền giám sát của đại biểu Quốc hội (thông qua hoạt động kiến nghị Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn). Những tồn tại, hạn chế của hoạt động giám sát còn thể hiện ở việc thiếu sự cung cấp, chia sẻ, trao đổi, xử lý, sử dụng, quản lý, bảo quản thông tin từ các tài liệu, dữ liệu, hoạt động giám sát có liên quan hay hoạt động khác của cơ quan chức năng; thiếu quy định về việc ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa trong hoạt động giám sát,...

Những bất cập đó cũng xảy ra tương tự như đối với hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân. Luật cũng chưa có quy định thường trực Hội đồng nhân dân có thẩm quyền điều chỉnh chương trình giám sát của Hội đồng nhân dân, báo cáo Hội đồng nhân dân tại kỳ họp gần nhất trong trường hợp cần thiết.

Cần nói thêm là dự án Luật này có mối quan hệ chặt chẽ với một số luật và văn bản quy phạm pháp luật khác, đặc biệt là đối với Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (Luật Tổ chức Quốc hội cũng đang trong quá trình rà soát bước đầu để đề xuất sửa đổi, bổ sung). Rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm tính thống nhất, hiệu quả của hệ thống pháp luật chung, chắc chắn sẽ là một trong những vấn đề được nêu tại diễn đàn tới đây, cũng như trong quá trình sửa đổi, bổ sung Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.

Có thể bạn quan tâm

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết trước Quốc hội. (Nguồn QUOCHOI.VN)

Định hình tầm nhìn dài hạn cho giáo dục Việt Nam

Sau hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, giáo dục Việt Nam đạt nhiều thành tựu quan trọng, song đang đối mặt với khủng hoảng mang tính hệ thống.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Chọn nhân sự đúng người đúng việc

Tại Hội nghị toàn quốc triển khai công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 cuối tuần trước, một thông điệp mạnh mẽ tiếp tục được Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: Nhân sự là "khâu then chốt nhất".

Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng đến Bệnh viện Đa khoa Khánh Hòa thăm hỏi, tặng quà nạn nhân bị thương nặng trong vụ sạt lở trên đèo Khánh Lê.

Đặt an toàn tính mạng người dân lên trên hết

Suốt những ngày qua, mưa lũ hoành hành tại các tỉnh miền trung nước ta. Lực lượng chức năng phải chạy đua với thời gian, huy động tối đa lực lượng, phương tiện cứu hộ, bảo đảm an toàn tính mạng cho nhân dân và hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai.

Trong tuần làm việc thứ tư (từ ngày 10-15/11), Quốc hội thảo luận và thông qua nhiều dự án luật quan trọng, đồng thời tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2026. (Nguồn QUOCHOI.VN)

Tiền đề để đất nước tự tin tăng tốc phát triển

Tiếp tục xu hướng tích cực, nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn về đích kế hoạch năm 2025, với mục tiêu đạt mức tăng trưởng trên 8%. Đây là tiền đề quan trọng, là sự chuẩn bị cần thiết để đất nước tự tin bước vào chặng đường phát triển mới, với mục tiêu phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế 10% trở lên trong năm 2026.

Việc tuân thủ đầy đủ các quy tắc về xuất xứ hàng hóa không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. (Ảnh: Nguyên Nghi)

Mệnh lệnh cho tăng trưởng

Với những nỗ lực mạnh mẽ trong hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đang có 17 Hiệp định Thương mại tự do (FTA) có hiệu lực thực thi. Song, những gì diễn ra suốt thời gian qua cho thấy, Việt Nam vẫn chưa thật sự tối ưu hóa những lợi thế mà các FTA mang lại trong việc thâm nhập các thị trường quan trọng.

Tại phiên góp ý ở tổ về dự án Luật An ninh mạng, các đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành dự án Luật quan trọng này. (Nguồn QUOCHOI.VN)

Bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng

Trong bối cảnh các hành vi tấn công mạng, chiếm đoạt dữ liệu và hoạt động xâm hại trên không gian mạng ngày càng diễn biến phức tạp, việc hoàn thiện khung pháp lý về an ninh mạng là yêu cầu cấp thiết.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Phiên toàn thể Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47. (Ảnh TTXVN)

Đóng góp quan trọng của Việt Nam trong hợp tác ASEAN

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị cấp cao ASEAN với đối tác vừa thống nhất những định hướng hợp tác lớn, đưa Hiệp hội sang giai đoạn phát triển mới, triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2045.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trân trọng chuyển lời mời Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump thăm Việt Nam của Tổng Bí thư Tô Lâm và các nhà lãnh đạo cấp cao Việt Nam. Tổng thống Donald Trump vui vẻ nhận lời, cho biết ông rất mong muốn và sẽ thu xếp thời gian đến thăm Việt Nam - Ảnh: VGP

Vị thế quốc gia trong mạng lưới thương mại toàn cầu

Sự kiện Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính công bố Tuyên bố chung Việt Nam-Hoa Kỳ về Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng ngày 26/10/2025 được giới quan sát đánh giá cao. 

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật trong phiên toàn thể tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV. (Nguồn QUOCHOI.VN)

Bảo đảm quyền con người trong lĩnh vực tư pháp

Dự án Luật Tương trợ tư pháp về dân sự hướng đến mục tiêu thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về hội nhập quốc tế, cải cách pháp luật và tư pháp, xây dựng nhà nước pháp quyền và bảo đảm quyền con người trong lĩnh vực tư pháp.

Triển lãm "80 năm Hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc" đã thu hút hàng triệu lượt người dân và du khách đến tham quan, tạo nên bầu không khí hội tụ và gắn kết mạnh mẽ. (Ảnh Huy Tuấn)

Định hình công cuộc phát triển đất nước

Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2025 và 5 năm 2021-2025 do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trình bày, tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, được Quốc hội, đặc biệt là cơ quan thẩm định báo cáo, đánh giá cao.

Chủ tịch nước Lương Cường chủ trì buổi làm việc về công tác chuẩn bị cho Lễ mở ký Công ước Hà Nội. (Ảnh TTXVN)

Định vị Việt Nam trên bản đồ an ninh mạng toàn cầu

Việc Liên hợp quốc chọn Thủ đô của Việt Nam làm nơi ký kết Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) vào ngày 25-26/10, được xem là dấu mốc quan trọng, khẳng định vị thế và uy tín của đất nước ta.

Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang nỗ lực khắc phục hậu quả thiên tai. (Ảnh THÀNH ĐẠT)

Những trăn trở mới được gửi đến nghị trường

Trước thềm kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và công tác dân nguyện (được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 50 đang diễn ra) phác họa một bức tranh toàn cảnh đa sắc màu về tâm tư, nguyện vọng của người dân.

Hội nghị lần thứ 13, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII diễn ra trong các ngày từ 6-8 tháng 10. (Nguồn: TTXVN)

Lựa người tài, chọn người gần dân, trọng dân, vì dân

Trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với quan điểm “tuyệt đối không để lọt người chạy chức, chạy quyền, cơ hội, bè phái vào Ban Chấp hành Trung ương”, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, công tác chuẩn bị nhân sự cho Đại hội nhiệm kỳ tới phải chú trọng yếu tố “Đức-Sức-Tài”.

Bác sĩ Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Thành phố Hồ Chí Minh nội soi tai cho bệnh nhi.

Giải pháp đột phá cho y tế tư nhân

Đẩy mạnh phát triển y tế tư nhân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển y tế, là một nhiệm vụ, giải pháp quan trọng được đề ra trong Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, được ban hành ngày 9/9/2025.

Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn và Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernandez với đại biểu hai nước dự phiên họp. (Ảnh DUY LINH)

Đồng hành hướng tới tương lai

Chủ tịch Duma Quốc gia Quốc hội Liên bang Nga và Chủ tịch Quốc hội Chính quyền nhân dân, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Cộng hòa Cuba vừa có các chuyến thăm chính thức Việt Nam, đồng chủ trì các Phiên họp Ủy ban hợp tác liên Nghị viện giữa Việt Nam với Liên bang Nga và Cuba.

Chủ tịch nước Lương Cường gặp Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres. (Ảnh TTXVN)

Cam kết mạnh mẽ vì hòa bình và phát triển


Từ ngày 21 đến 24/9, Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 80, kết hợp hoạt động song phương tại Hoa Kỳ.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự Phiên họp Ban điều hành AIPA. (Ảnh PHẠM THẮNG)

Đóng góp chủ động, hiệu quả cho hợp tác khu vực

Từ ngày 16 đến 20/9, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng Phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Đại hội đồng liên Nghị viện các quốc gia Đông Nam Á lần thứ 46 (AIPA-46) và thăm chính thức Malaysia. AIPA-46 diễn ra giữa lúc tình hình thế giới tiếp tục chuyển biến phức tạp và khó lường.

Việc tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) để tiếp tục thúc đẩy xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường và mở rộng mặt hàng xuất khẩu là rất quan trọng.

Giữ vững nền tảng kinh tế vĩ mô

Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 cho thấy: Chính phủ tiếp tục kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, thúc đẩy tăng trưởng GDP từ 8,3-8,5% trên cơ sở tập trung phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ, bảo đảm kiểm soát lạm phát, thúc đẩy đầu tư công và hỗ trợ sản xuất, kinh doanh hiệu quả.

Cơ sở 2 của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tại Hà Nam (cũ) - dự án vướng mắc kéo dài gây thất thoát, lãng phí hàng nghìn tỷ đồng. (Ảnh Đại Thế)

Chấn chỉnh cán bộ đùn đẩy, sợ sai, làm cầm chừng

Trong thời gian qua, dù được quan tâm, song một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng, lãng phí còn mang tính hình thức, chưa thật sự hiệu quả. Do đó, đã dẫn đến hiện tượng có một bộ phận cán bộ, công chức nảy sinh tư tưởng “làm nhiều, sai nhiều” nên làm việc cầm chừng.