Sau 4 năm thực hiện “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” (ban hành theo Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ) công cuộc chuyển đổi số ở nước ta đã diễn ra mạnh mẽ, đi sâu vào mọi lĩnh vực đời sống với những lợi ích to lớn. Theo Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Việt Nam là quốc gia có nhận thức về chuyển đổi số không thua kém các quốc gia tiên tiến, đang thu hút nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới vào đầu tư.
Những kết quả nổi bật của Chương trình Chuyển đổi số quốc gia là: Nhận thức và hành động về chuyển đổi số có chuyển biến tích cực trong mọi cấp, mọi ngành, mọi địa phương với sự tham gia đông đảo của các tầng lớp nhân dân. Thể chế, cơ chế, chính sách tạo thuận lợi cho chuyển đổi số quốc gia từng bước được hoàn thiện.
Chính phủ số tiếp tục phát triển, đã có 16,4 triệu tài khoản trên Cổng Dịch vụ công quốc gia; cung cấp 4.543/6.325 thủ tục hành chính, 43/53 dịch vụ công thiết yếu cho người dân và doanh nghiệp. Việc kết nối, tích hợp, chia sẻ cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành đã vận hành ổn định, mang lại hiệu quả tích cực. Doanh số xuất khẩu sản phẩm số của doanh nghiệp Việt Nam ra thế giới tăng từ 113,5 tỷ USD năm 2021 lên 117,3 tỷ USD năm 2023; 6 tháng năm 2024 đạt 64,9 tỷ USD, tăng 23%... Nhiều tổ chức quốc tế đánh giá cao kết quả chuyển đổi số của Việt Nam với Chỉ số Chính phủ điện tử, Đổi mới sáng tạo...
Ngày 22/4/2022, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 505/QĐ-TTg, lấy ngày 10/10 hằng năm là Ngày Chuyển đổi số quốc gia, nhằm góp phần nâng cao nhận thức của người dân và toàn xã hội về vai trò, ý nghĩa và lợi ích của chuyển đổi số, đẩy nhanh tiến độ triển khai các nhiệm vụ về chuyển đổi số quốc gia, thực hiện có hiệu quả Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Chủ đề Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm nay là “Phổ cập hạ tầng số và sáng tạo ứng dụng số để phát triển kinh tế số - Động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động” với nhiều hoạt động. Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành bộ nhận diện Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2024 để các bộ, ngành, địa phương, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động phổ cập, truyền thông rộng rãi bộ nhận diện trên không gian mạng, các phương tiện truyền thông, các ấn phẩm trực tuyến và trực tiếp tại các sự kiện; cùng với đó là việc tổ chức Chương trình “Tháng 10 - Tháng tiêu dùng số” từ ngày 1-30/10, để người dân được thụ hưởng những chính sách ưu đãi khi sử dụng sản phẩm, dịch vụ số.
Hưởng ứng Ngày chuyển đổi số quốc gia, các bộ, ngành, địa phương tổ chức các hoạt động thiết thực. Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) và Tạp chí điện tử VietTimes trao Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam (Vietnam Digital Awards) năm 2024 cho 45 đơn vị, sản phẩm và giải pháp tiêu biểu. Trường đại học Kinh tế quốc dân tổ chức Hội thảo Khoa học quốc gia “Chuyển đổi số - Nâng cao chất lượng đào tạo” với sự tham dự của nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý giáo dục đại học, nhà nghiên cứu, giảng viên từ các cơ sở giáo dục trên cả nước.
Thành phố Hà Nội có 14 hoạt động hưởng ứng Ngày Chuyển đổi số quốc gia, ra mắt Câu lạc bộ Chuyển đổi số, khai trương Trung tâm Dữ liệu chính thành phố, triển khai chiến dịch ra quân của các Tổ chuyển đổi số cộng đồng “Đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người dân sử dụng dịch vụ, ứng dụng để phát triển kinh tế số”… Tinh thần chuyển đổi số đã lan tỏa sâu rộng trong xã hội, góp phần đem lại chất lượng sống tốt hơn cho người dân, tăng cường hiệu suất và tiện ích của các dịch vụ công.
Theo các chuyên gia về công nghệ thông tin, quá trình chuyển đổi số còn nhiều thách thức, bất cập cần sớm được khắc phục. Lãnh đạo một số bộ, ngành, địa phương chưa coi chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm; chậm hoàn thiện thể chế, cải cách thủ tục hành chính.
Chuyển đổi số là việc làm mới, khó, nhạy cảm, đòi hỏi phải có nguồn lực, thời gian và các điều kiện cần thiết khác.
Đáng chú ý, quy mô phát triển kinh tế của các vùng, miền trên cả nước chưa đồng đều, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo cao, ít có điều kiện tiếp cận môi trường số; việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước còn hạn chế, chưa tạo ra nhiều giá trị gia tăng; chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến chưa cao. Đến nay, xếp hạng quốc gia về Chính phủ điện tử của Việt Nam mới ở mức trung bình trong khu vực; nguy cơ mất an toàn thông tin mạng còn hiện hữu; chưa đầu tư nguồn lực thích đáng, nhất là việc thu hút nguồn nhân lực về công nghệ thông tin và an ninh mạng.
Chuyển đổi số là việc làm mới, khó, nhạy cảm, đòi hỏi phải có nguồn lực, thời gian và các điều kiện cần thiết khác. Khó, bởi đây là một quá trình thay đổi toàn diện cách thức hoạt động, tương tác của tổ chức, doanh nghiệp thông qua chiến lược phù hợp, sự hỗ trợ của công nghệ và sự đồng thuận của con người. Nhưng khó mấy cũng phải làm. Để chuyển đổi số thành công, các nhà lãnh đạo phải tự nâng cao trình độ công nghệ và quản lý, gương mẫu thúc đẩy chuyển đổi số thuộc phạm vi quản lý, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Ông Vũ Xuân Nguyên, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần IGB chuyên về phần mềm và công nghệ cho rằng, muốn bảo đảm hiệu quả chuyển đổi số, tránh lãng phí, các doanh nghiệp cần đầu tư thông minh, hài hòa giữa đào tạo nhân lực và nền tảng công nghệ, chuyển đổi từng bước, từ nội bộ ra ngoài, đúng thời cơ theo hoàn cảnh cụ thể. Doanh nghiệp cung cấp phần mềm chuyển đổi số phải tìm hiểu kỹ để đưa ra từng gói giải pháp và lộ trình chuyển đổi phù hợp với quy mô, mô hình kinh doanh, giá trị mục tiêu và văn hóa mà doanh nghiệp muốn hướng tới, giúp doanh nghiệp chủ động nguồn lực đầu tư cho từng giai đoạn.
Để thực hiện có hiệu quả Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, Thủ tướng chỉ đạo tập trung vào những trọng tâm: Phát triển nhân lực số, công dân số, kỹ năng số, tài năng số; ưu tiên nguồn lực cho chuyển đổi số; phát triển hạ tầng số toàn diện nhưng phù hợp, tiết kiệm, hiệu quả; khẩn trương hoàn thiện cơ chế, chính sách về chuyển đổi số theo hướng tăng cường phân cấp, phân quyền; phát huy tính chủ động, sáng tạo của các cấp gắn với phân bổ nguồn lực phù hợp; nâng cao năng lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát, giảm thủ tục phiền hà, sách nhiễu, xóa cơ chế “xin-cho” và phòng chống tiêu cực, tham nhũng.
