Đầu tháng 2/2023, Công an huyện Thạch Thất, TP Hà Nội thông báo bắt giữ Nguyễn Văn Duy (xã Hữu Bằng, huyện Thạch Thất), là đối tượng phân phối, bán thuốc lá điện tử chứa chất ma túy cho các thanh niên trên địa bàn. Khám xét tại nhà riêng của Duy, các trinh sát phát hiện nhiều thuốc lá điện tử chứa loại ma tuý ADB. Thuốc lá điện tử tại nhà Duy đều không rõ nguồn gốc xuất xứ, mã vạch ghi trên vỏ bao bì cũng là mã vạch giả.
Theo kết quả giám định cho thấy, chất có trong thuốc lá điện tử mà Nguyễn Văn Duy bán là chất ADB-Butinaca, thuộc nhóm chất cần sa tổng hợp trong danh mục cấm của Chính phủ. Trước đó không lâu, Công an TP Hải Phòng ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giam Trần Thị Vân Anh (trú quận Lê Chân) và Nguyễn Duy Thao (trú quận Ngô Quyền) để điều tra về hành vi mua bán thuốc lá điện tử chứa tinh dầu cần sa.
Trên đây là hai trong nhiều vụ buôn bán các loại ma túy “núp bóng” thuốc lá điện tử bị công an phát hiện, triệt xóa. Đáng chú ý, hầu hết các đối tượng thường bán hàng qua mạng xã hội để che mắt cơ quan chức năng. Đối tượng chúng hướng đến thường là thanh niên, học sinh. Không ít trường hợp phải cấp cứu tại bệnh viện, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng do sử dụng các chất ma túy này.
Cách đây không lâu, một học sinh 12 tuổi ở Hà Nội được đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương với tình trạng khó thở và co giật. Tại đây, các bác sĩ xác định học sinh này ngộ độc các chất gây nghiện có trong thuốc lá điện tử. Cũng trong thời gian gần đây, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) điều trị cho một thanh niên 20 tuổi sau khi dùng thuốc lá điện tử bị rơi vào tình trạng hôn mê, tụt huyết áp. Qua kiểm tra, các bác sĩ xác định người bệnh tổn thương đa cơ quan nặng nề, suy tim, não có tổn thương lan tỏa, xung huyết não…
Mặc dù đã được các cơ quan y tế cảnh báo nhiều về các tác hại của thuốc lá điện tử, tuy nhiên, loại sản phẩm này vẫn được nhiều người, nhất là giới trẻ sử dụng thường xuyên. Để kiếm lời, nhiều đối tượng cũng đã bỏ một số chất ma túy vào các loại tinh dầu để bán.
Theo anh Nguyễn T. (trú tại TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ), thời gian gần đây, anh thấy đứa con trai 15 tuổi của mình thường có biểu hiện chểnh mảng học hành, trí nhớ giảm sút, thi thoảng bị tức ngực, khó thở. Sau khi tìm hiểu, anh T. phát hiện con mình đã nghiện thuốc lá điện tử gần một năm nay. “Mấy đứa bạn thường xuyên chơi với con tôi đều sử dụng thuốc lá điện tử.
Không những thế, chúng còn tạo nhóm trên mạng xã hội để nhắn tin, trao đổi với nhau về các địa điểm bán những loại tinh dầu mới và cùng góp tiền để mua. Các loại tinh dầu này vốn đã độc hại vì có chứa nhiều hóa chất nguy hại, lại được người bán cho thêm các chất ma túy để gây nghiện thì hậu quả thật khó lường”, anh T. chia sẻ.
Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay, rất dễ dàng mua thuốc lá điện tử và các loại tinh dầu để sử dụng loại thuốc lá này. Tại mạng xã hội Facebook, khi gõ cụm từ “thuốc lá điện tử” sẽ ra rất nhiều kết quả là những hội, nhóm sử dụng loại thuốc lá này cũng như các trang mua bán.
Để “nhập môn”, người có nhu cầu phải mua thiết bị chạy bằng pin dùng để làm nóng, biến dung dịch lỏng thành dạng hơi cùng những luồng khói có hương thơm để hít vào phổi. Các thiết bị này được thiết kế đa dạng với hình dáng bắt mắt, có giá từ vài trăm nghìn lên đến cả triệu đồng. Đáng chú ý, trên mạng xã hội có rất nhiều nhóm riêng tư (nhóm kín) là nơi diễn ra các hoạt động mua bán các loại tinh dầu này.
Anh Nguyễn Văn Quang (quận Long Biên, TP Hà Nội), một người hút thuốc lá điện tử lâu năm cho biết, để vào một số nhóm kín, phải là khách hàng thường xuyên của người lập nhóm. Tại đây, ngoài bán tinh dầu có những vị thông thường như nho, bưởi, bạc hà…, nếu khách đặt những loại “nặng đô” hơn, tức là có chứa một số chất ma túy thì cũng sẽ được phục vụ.
Theo thông tin từ Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an), gần đây tội phạm ma túy đã chế tạo những chất ma túy mới chưa có trong danh mục cấm đựng trong dung dịch thuốc lá điện tử, dùng dụng cụ thuốc lá điện tử để sử dụng trái phép. Các chất ma túy mới khi sử dụng sẽ gây ảo giác, có thể gây co giật, hôn mê, thậm chí tử vong đối với người sử dụng và những người không may uống nhầm.
Một số cán bộ cảnh sát hình sự cho biết, loại hóa chất mà các đối tượng thường dùng để cho vào tinh dầu thuốc lá điện tử là ADB-Butinaca, thuộc nhóm chất cần sa tổng hợp, mới được đưa vào quản lý theo Nghị định 57/2022/NĐ-CP, ngày 25/8/2022 của Chính phủ quy định các danh mục chất ma túy và tiền chất. Chất này thường gây ra ảo giác, kích thích thần kinh trung ương. ADB-Butinaca được tổng hợp từ các hóa chất, có tác dụng tương tự như hoạt chất ma túy cần sa. Ngoài ra, đối tượng cũng sử dụng cả tinh dầu cần sa để trộn vào tinh dầu thuốc lá điện tử để tăng độ “phê”.
PGS, TS Võ Tường Kha, Giám đốc Bệnh viện Thể thao Việt Nam cho biết, như thuốc lá thông thường, thuốc lá điện tử cũng chứa nicotine, là chất gây nghiện. Ngoài ra, nồng độ nicotine trong tinh dầu cũng không được kiểm soát, vì vậy khi sử dụng liều lượng cao rất dễ gây ngộ độc cấp tính.
Nicotine và các chất trong tinh dầu thuốc lá điện tử có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ ở lứa tuổi thanh thiếu niên và làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, ung thư thanh quản,… Các chất gây nghiện trong tinh dầu cũng sẽ khiến người sử dụng bị mất trí nhớ, có cảm xúc bùng phát mạnh mẽ, xa rời thực tế và giảm khả năng thực hiện những việc cần sự điều khiển của tay chân như lái xe, điều khiển máy móc… Mới đây, Bộ Y tế đã có đề nghị cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vì có hại sức khỏe, nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội.
