Hàng nghìn người tham quan triển lãm tranh sơn mài khổ lớn "Mùa xuân Độc lập"

Một sự kiện nghệ thuật nhiều ý nghĩa

Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Đinh Thị Mai đã nhận xét về triển lãm tranh sơn mài khổ lớn ngoài trời “Mùa Xuân Độc lập”: Đây là sự kiện nghệ thuật giàu ý nghĩa, đồng thời góp phần quan trọng trong công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng, hun đúc lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là thế hệ trẻ. Trong thời gian tới, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương sẽ tiếp tục khuyến khích, tạo điều kiện cho những sáng tạo nghệ thuật mang hơi thở thời đại, gắn bó với lịch sử dân tộc, để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Gần 20 tác phẩm sơn mài khổ lớn đã thể hiện thành công sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất liệu truyền thống và tư duy tạo hình hiện đại, tái hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh và những chặng đường lịch sử dân tộc đầy cảm xúc, lay động lòng người.

Đây là minh chứng cho sức sống bền bỉ của nghệ thuật dân tộc khi được tiếp nối và phát triển bởi thế hệ trẻ, đồng thời khẳng định vai trò của mỹ thuật trong việc lan tỏa những giá trị cao đẹp của độc lập, tự do và khát vọng hòa bình.

Những đánh giá của đồng chí Đinh Thị Mai là sự ghi nhận giá trị của một triển lãm nghệ thuật và thể hiện quan điểm xuyên suốt: Văn hóa khi gắn bó với lịch sử, với tinh thần dân tộc, sẽ trở thành sức mạnh nội sinh, là nền tảng tinh thần của quốc gia.

Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, những sáng tạo nghệ thuật mang hơi thở thời đại, nhưng vẫn đậm đà bản sắc dân tộc như các tác phẩm tại “Mùa xuân Độc lập” chính là minh chứng cho con đường mà văn hóa Việt Nam đang hướng tới, vừa bảo tồn, phát triển, vừa lan tỏa.

Tiến sĩ Vũ Mạnh Hà, Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh, nhấn mạnh, triển lãm “Mùa xuân Độc lập” là một hoạt động nghệ thuật đặc biệt, giàu ý nghĩa. Lần đầu tiên, một bộ tranh sơn mài khổ lớn với 17 tác phẩm được sáng tác công phu, tái hiện sinh động các chặng đường lịch sử, những chiến thắng vẻ vang của dân tộc và những hình ảnh đặc sắc về Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu do một nghệ sĩ trẻ thực hiện, được giới thiệu đến đông đảo công chúng trong cả nước.

Điểm nổi bật của triển lãm là sự giao thoa giữa chất liệu sơn mài truyền thống và tư duy tạo hình hiện đại. Sơn mài vốn là một kỹ thuật hội họa phức tạp, đòi hỏi nhiều công đoạn công phu như hom vóc, then, mài, phủ…

Việc kết hợp chất liệu cổ truyền ấy với ngôn ngữ tạo hình đương đại đã giúp tác phẩm của Chu Nhật Quang vừa giữ được cốt cách dân tộc, vừa mang hơi thở của thời đại.

Nhờ sự đổi mới trong cách thể hiện, những bức tranh không còn chỉ là sự minh họa lịch sử, mà đã trở thành trải nghiệm thị giác mạnh mẽ, khơi dậy cảm xúc và niềm tự hào sâu sắc về hành trình giành độc lập, tự do của dân tộc.

Sự dấn thân của họa sĩ 9x

Bên cạnh đó, triển lãm “Mùa xuân Độc lập” đã nhận được nhiều đánh giá tích cực từ giới chuyên môn và văn nghệ sĩ. Đại tá, nhà báo Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam chia sẻ sự xúc động khi được chiêm ngưỡng toàn bộ 17 tác phẩm: “Khi xem tranh, tôi thấy tinh thần hào khí, tình yêu với lịch sử, hành trình tiến tới độc lập được Chu Nhật Quang thể hiện đậm nét. Những tác phẩm này góp phần nâng cao tình yêu nước, lòng tự hào dân tộc trong mỗi người chúng ta, đồng thời tôn vinh giá trị của lịch sử, giá trị của văn hóa Việt Nam”.

Nhà báo Hồ Quang Lợi đặc biệt đánh giá cao sự dấn thân của một họa sĩ trẻ 9x chưa từng trải qua chiến tranh, nhưng đã tìm được cảm hứng trong dòng chảy lịch sử văn hóa dân tộc. Đó là minh chứng cho việc ký ức lịch sử vẫn tiếp tục chảy trong huyết mạch tinh thần của thế hệ hôm nay. Với triển lãm “Dấu thiêng” trước đây và nay là “Mùa xuân Độc lập”, Chu Nhật Quang đang dần khẳng định được phong cách riêng trong nghệ thuật sơn mài.

Còn theo góc nhìn của họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, triển lãm lần này không những là thành quả nghệ thuật, mà còn là một “sự sang trang” của thế hệ trẻ trong mỹ thuật Việt Nam.

Ông phân tích: để vẽ về lịch sử, đặc biệt là những nhân vật vĩ đại như Chủ tịch Hồ Chí Minh, người nghệ sĩ phải có tình yêu nồng nàn với dân tộc, với sử Việt. Chỉ có tình yêu mãnh liệt mới tạo nên sự rung động sâu sắc, để rồi chắt lọc thành chất liệu nghệ thuật. Với Quang, lựa chọn đề tài khó khăn này ngay từ khi khởi nghiệp hội họa là điều rất đáng khích lệ.

Kỹ thuật sơn mài cổ truyền vô cùng khó, từ xử lý vóc cho đến các công đoạn mài, moi, phủ… Vậy nhưng, anh đã chứng kiến Quang và nhóm cộng sự, những người trẻ, miệt mài bên vóc tranh, với niềm say mê và tận tụy đáng trân trọng. Theo anh, nếu vượt qua được thử thách về ngôn ngữ nghệ thuật và kỹ thuật chất liệu, Chu Nhật Quang sẽ trở thành một gương mặt tiêu biểu của mỹ thuật đương đại Việt Nam trong tương lai.

Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, ban đầu cũng từng lo ngại khi một họa sĩ trẻ đảm nhận đề tài về Hồ Chí Minh. Ông thẳng thắn bày tỏ: “Khi biết Chu Nhật Quang sẽ vẽ về Bác Hồ, tôi thực sự rất lo lắng. Nhưng khi tận mắt xem những tác phẩm khổ lớn vẽ lãnh tụ Hồ Chí Minh, tôi đã trút bỏ được nỗi lo. Tôi cảm nhận Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tranh Chu Nhật Quang không chỉ là hình ảnh của quá khứ, mà như đang sống cùng chúng ta hôm nay, trong chính những năm tháng này”.

Theo nhà văn Nguyễn Quang Thiều, đó chính là thành công lớn nhất của nghệ thuật: làm sống lại quá khứ bằng sự sáng tạo độc lập, bằng cảm xúc mới, tư duy mới, ngôn ngữ mới. Ông cho rằng những tác phẩm của Quang đã góp phần mở ra “tầng cảm nhận khác” về Chủ tịch Hồ Chí Minh, không phải chỉ qua ký ức lịch sử, mà bằng sự lan tỏa đạo đức, tư tưởng trong đời sống đương đại. Điều này khiến khán giả vừa được chiêm ngưỡng tác phẩm, vừa được nuôi dưỡng thêm niềm tin, sự xác tín vào những giá trị bất biến của dân tộc.

Khẳng định giá trị nghệ thuật và lịch sử dân tộc

Đằng sau thành công của triển lãm “Mùa xuân Độc lập” bên cạnh nỗ lực cá nhân của họa sĩ trẻ Chu Nhật Quang, còn là dấu ấn của người thầy, người đồng hành bền bỉ, vừa khơi dậy những ý tưởng, vừa góp ý trong từng nét kỹ thuật của Quang là cha anh - Nghệ sĩ Ưu tú Chu Lượng và người anh rể - họa sĩ Nguyễn Thanh Tùng.

Trong mỗi tác phẩm của Chu Nhật Quang tại triển lãm lần này, đều có sự đóng góp âm thầm của họ, âm thầm giúp đỡ, hỗ trợ, góp ý trong những nghiên cứu, tìm tòi đổi mới và nuôi dưỡng khát vọng sáng tác của họa sĩ 9x.

Trong quãng thời gian đưa Chu Nhật Quang sang Mỹ học tập, họa sĩ Nguyễn Thanh Tùng không chỉ dạy kỹ thuật, mà quan trọng hơn, đã truyền cho Quang những tình cảm và mong muốn sáng tác các tác phẩm về Bác Hồ. Họa sĩ Thanh Tùng cho biết: “Tôi chưa thực hiện được ước mơ ấy, nhưng tôi đã trao lại cho Quang. Và thật hạnh phúc khi thấy Quang đưa khát vọng ấy của tôi thành hiện thực".

Nguyễn Thanh Tùng đã cùng cậu em vợ miệt mài nghiên cứu chất liệu vóc sơn mài khổ lớn. Anh đi khắp các làng nghề gỗ, nghiên cứu kỹ thuật đóng tàu truyền thống, tìm hiểu các vật liệu để tìm ra độ bền lý tưởng.

Sau hàng chục lần thử nghiệm, thất bại rồi làm lại, cuối cùng anh đã chế tác thành công những tấm vóc khổ lớn, bền chắc, đủ để Chu Nhật Quang thỏa sức sáng tạo.

Điều tìm hiểu được về hai cuộc kháng chiến của dân tộc cùng các chuyến đi thực địa, những chiến công như bản hùng ca lịch sử đã trở thành nguồn cảm hứng thôi thúc. Tôi muốn tái hiện hình ảnh Bác Hồ kính yêu, những nhân vật tiêu biểu và các địa danh lịch sử để khơi dậy lòng tự hào dân tộc bằng góc nhìn của thế hệ mình.

Họa sĩ Chu Nhật Quang

Đối với một họa sĩ 9X, việc chọn lịch sử làm chất liệu sáng tác là thách thức không nhỏ. Quang không có trải nghiệm trực tiếp với chiến tranh, nhưng bù lại, anh có tình yêu với sử Việt, có khát vọng đem ngôn ngữ của tuổi trẻ để thổi sức sống mới vào quá khứ. Chính sự lựa chọn táo bạo ấy đã làm nên khác biệt, mang dấu ấn cá nhân đậm nét của một họa sĩ trẻ đương đại.

Với 17 tác phẩm sơn mài khổ lớn, Chu Nhật Quang đã chứng minh sức lao động nghệ thuật bền bỉ. Không dừng lại ở khía cạnh kỹ thuật, Quang còn hướng tới sự lan tỏa giá trị tinh thần: khơi gợi tình yêu quê hương, lòng biết ơn và khát vọng hòa bình trong mỗi người xem.

Triển lãm sơn mài khổ lớn "Mùa xuân Độc lập" sẽ kết thúc vào ngày 10/9.