Giữa mây núi Tả Ló San

Anh Bộ đội Biên phòng đồn Sen Thượng nhẩm tính: Từ đồn biên phòng xuống trung tâm xã Sen Thượng (huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên) là 20 cây số, từ đồn Sen Thượng lên bản Tả Ló San là 25 cây số. Đi từ đầu xã đến cuối xã cũng gần 50 cây số, tổng diện tích 17.000 ha.
Ông Pờ Xuân Chừ, một người dân Tả Ló San tình nguyện xây lán giữ nương, giữ mốc, giữ đường biên, giữ dòng suối quê nhà...
Ông Pờ Xuân Chừ, một người dân Tả Ló San tình nguyện xây lán giữ nương, giữ mốc, giữ đường biên, giữ dòng suối quê nhà...

CON đường tuần tra biên giới của đồn Sen Thượng qua các điểm mốc 8 đến 16 (3) chạy dọc theo suối Tả Ló. Suối quanh co thế nào thì đường uốn lượn như thế, nhưng đường dốc và trơn. 25 km tưởng gần, mà cũng mất gần hai giờ đồng hồ mới tới, vì đúng ngày mưa. Anh bộ đội bảo để anh tập trung lái xe, đường vừa mưa trơn, không cẩn thận là “xuống dệ”.

Tả Ló San trên cao, xen giữa những ngôi nhà mái tranh vách đất ọp ẹp đã thấy vài căn nhà gỗ mới tinh, lợp mái tôn khang trang. Bao quanh Tả Ló San là cả một hệ thống rừng nguyên sinh trù phú, những mảnh rừng do người Hà Nhì gìn giữ qua nhiều năm tháng. Người Hà Nhì Tả Ló San sống dựa vào rừng, ngôi nhà gần nhất cách bìa rừng chỉ vài trăm mét.

Tả Ló San, như người Hà Nhì ở đây bảo, là vùng đất hình quả trám. Đúng như tên gọi, bản nằm ở vị trí cao nhất huyện Mường Nhé, là mũi chóp cực bắc của tỉnh Điện Biên, sát biên giới tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), nơi mà đồng bào Hà Nhì lập làng lập đất từ “không biết bao nhiêu đời nay mà kể”. Dân Tả Ló San cuối những năm 70 thế kỷ trước phải chạy loạn, sơ tán khắp nơi, mỗi năm, nhớ nhà cũng chỉ dám về vài ba tháng rồi lại đi. Nhưng chẳng đâu bằng nhà mình, con chim bay mãi rồi lại tìm về tổ, những năm cuối thập niên 90, biên giới yên ổn, người Tả Ló San lại lần lượt tìm lại nền nhà cũ, về lại làng cũ sinh sống.

Ông Pờ Dần Xinh, nguyên Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã cực tây Sín Thầu (huyện Mường Nhé, Điện Biên) kể: Gia đình ông vốn gốc ở Tả Ló San. Dù rời làng khi còn nhỏ nhưng ông vẫn nhớ đường về làng. Năm 1998, ông Xinh dẫn đầu đoàn khảo sát về tìm lại Tả Ló San cũ, tìm thấy cả cái cối xay gạo cũ của gia đình, thấy cả cái nền nhà cỏ mọc um tùm, rơm rớm nước mắt bảo rằng, đấy, nhà tôi đấy: “Ba ngày mới lên được nhà cũ đó”. Vậy là năm 2009, bản Tả Ló San chính thức trở lại. 11 hộ dân rời Tả Ló San trước kia, sau hơn 20 năm, kỳ diệu là hầu hết đều trở về từ Sín Thầu, Sen Thượng (Mường Nhé, Điện Biên), Mù Cả (Mường Tè, Lai Châu), mang theo cả những thế hệ kế tiếp.

Ông Lường Văn Thước, nguyên chiến sĩ Đồn Biên phòng Leng Su Sìn (huyện Mường Nhé), có mặt ở biên giới Mường Nhé từ năm 1954. Những năm tháng đó, ông Thước từng kể, đi bộ từ Lò San Chái, sang Cha Lo Mừ, rồi sang Tả Ló San. Ông Thước từng qua lại Tả Ló San làm nhiệm vụ hơn 20 năm, cả khi nó vẫn còn hoang vu, khi người dân vẫn còn phải chạy thổ phỉ, canh chừng đạn pháo. Mấy chục năm ở khu vực ấy, Sen Thượng đã trở thành ngôi nhà của ông, rồi ông lấy vợ và ở lại luôn Sen Thượng. Độ chục năm trước, ông lên lại Tả Ló San, khi bản đã đông đúc trở lại, gặp lại những gương mặt đã hoạt động cùng ông suốt những năm tháng bảo vệ bình yên biên giới như Pờ Bố Sừ, mừng mừng tủi tủi.

Người Tả Ló San, “cách mạng là rất cách mạng”, như lời anh bộ đội biên phòng. Thậm chí có ông già đã ngoài 70, vẫn dựng lán cạnh cột mốc, để cùng bộ đội giữ nương, giữ mốc, giữ đường biên, giữ dòng suối quê nhà.

Tả Ló San còn nghèo, nhưng đường lên Tả Ló San đã bớt gập ghềnh. Ông Pờ Dần Xinh bảo giờ về bản dễ rồi, so với năm nào ông đi tìm lại nền nhà cũ. Những cánh rừng Tả Ló San, vẫn yên lặng và thâm trầm, nhưng chỉ cần bước tới, là sẽ nghe thêm bao nhiêu câu chuyện giữ đất, và mở đất của vùng đỉnh trời phía bắc Điện Biên ■

Có thể bạn quan tâm

Ở chân các đồi trầm tích, cát vẫn màu vàng nâu.

“Phải tìm kiếm với trái tim”

“Sa mạc đẹp lắm”, chú nói thêm... Và quả thật là vậy. Tôi đã yêu sa mạc luôn luôn. Người ta ngồi trên một đụn cát. Người ta chẳng thấy gì hết. Người ta chẳng nghe gì hết.

Những con đường thủy xanh mướt bóng dừa.

Hào sảng sông Tiền

Sông Tiền có vai trò vô cùng to lớn trong việc kiến tạo nên Đồng bằng châu thổ sông Cửu Long, nền văn hóa, lịch sử của Nam Bộ và tính cách phóng khoáng, hào hiệp của người Nam Bộ.

Một khung cảnh tưởng chỉ còn có thể gặp trong những thước phim xưa cũ.

Kiếm tìm một hành trình yên ả

“Chạy trốn” khỏi những con đường hối hả nơi đô thị phồn hoa, chúng tôi chạy xe hướng về Cần Giờ, cứ thế thả mình vào một hành trình mênh mang yên ả.

Những họa sĩ nghiệp dư bên bờ Baltic.

Sống chậm ở Svetlogorsk

2 giờ ngắn ngủi ở Svetlogorsk không thể đủ để lặn ngụp trong thành phố nghỉ dưỡng của Liên bang Nga-nằm gói mình bên bờ biển Baltic ầm ào sóng vỗ. Tôi cố thu gom vào mắt mình, tai mình, tâm trí mình nhiều điều nhất có thể, nhưng rồi nhận ra: Những vội vã đó dường như lạc nhịp, tại một nơi chỉ hợp để “sống chậm” như Svetlogorsk.

Bình minh sông Hậu.

Mênh mang nước lớn

Với người dân Đồng bằng sông Cửu Long, lũ trên sông Hậu chính là dấu hiệu của sự sống. Theo lũ mà nước ngọt và phù sa ùa về, làm ngập đất đai trong làn nước giàu dinh dưỡng, để rồi khi lũ rút đi, các cánh đồng được tái sinh hoàn toàn, sẵn sàng đem đến những vụ mùa bội thu.

Dư vị bất ngờ từ gai góc.

Hương vị của khô cằn

Đồng Hới nhiều thứ ngon lành, nhưng có gì mà chỉ Đồng Hới mới có không? “Anh tưởng anh lịch duyệt lắm hả? Có. Xương rồng nhé!”. Ông anh, còn chưa hết sượng sùng, đã bị cô em lôi xềnh xệch đi.

Nước mắt kẻ dạn dày sương gió, hay của người chưa kịp rám nắng Biển Đông, đều cùng lặng lẽ rơi.

Cõi thiêng

Ở mảnh đất Việt Nam này có biết bao nhiêu nghĩa trang liệt sĩ? Nhiều lắm, không đếm xuể. Song, thắp nén hương trước anh linh những người đã ngã xuống vì Tổ quốc trên Biển Đông vẫn sẽ luôn là một trải nghiệm thiêng liêng.

Đền thờ Karnak, nơi còn nhiều dấu ấn của Hatshepsut.

Những đứa con của thần

Kom Ombo bên bờ sông Nile (Ai Cập) là một ngôi đền xây dưới triều đại Ptolemy. Người dẫn đường chỉ vào hàng dài những ký tự lồng khung (một dấu hiệu chỉ các tên riêng) trên đền thờ Kom Ombo và bảo đó là các hậu duệ dòng Ptolemaic. Tôi hỏi, vậy ai trong số họ là Cleopatra? Anh bạn dẫn đường quay lại: “Ý bạn là Cleopatra nào?”.

Nhà thờ chính tòa Florence với mái vòm gạch đỏ khổng lồ.

Hội chứng Florence

Một người bạn đã thủ thỉ với tôi rằng "đi Italy, nhất định phải tới Florence". Thành phố này ẩn chứa phép thuật khiến trái tim lỡ nhịp và tâm hồn lạc lối. Không phải ngẫu nhiên du khách bốn phương cứ mãi tìm về đây, để khao khát trải nghiệm "hội chứng Florence" của riêng mình.

Bản sắc Kẻ Chợ hiển hiện ở từng ngõ phố Thăng Long - Hà Nội.

Hà Nội có gì cho tôi mua!?

Hơn nghìn năm tuổi, Hà Nội hầu như bao giờ cũng là trung tâm chính trị, văn hóa và kinh tế của Việt Nam. Thế nhưng, nơi đây cũng thường được gọi là Kẻ Chợ.

Hoàng hôn trên đường du ngoạn.

Mặn mòi “cung đường muối"

Giao thương là một cách kiến tạo lịch sử quan trọng. Chính vì thế, chúng ta đã biết đến những con đường giao thương lừng danh trong lịch sử thế giới như “mã trà cổ đạo”, “con đường tơ lụa”, “hải trình gia vị”... Ở Việt Nam, cũng có một con đường như thế, từ Tây Nguyên nối xuống hạ du.

Bình minh ở Angkor Watt.

Lời thì thầm ở Angkor Watt

Chiếc xe Tuk tuk bắt đầu rẽ vào một con đường đất đỏ bụi mù mịt, băng qua một cây cầu lớn, rồi dừng trước con đường đá tảng vượt qua hào nước khổng lồ. Hai bên đầu cầu là tượng sư tử đá canh giữ, còn lan can cầu được chạm khắc tinh xảo hình rắn thần Naga bảy đầu.

Bao bì thân thiện với môi trường cũng là một cách hiệu quả để thu hút người tiêu dùng.

Là nhựa, mà không phải nhựa

Không còn là bao bì thông thường, sáng kiến bao bì nhựa sinh học “Phô mai tự đóng gói” (Self-Packing Cheese) đang mang tới một giải pháp nhiều hứa hẹn cho những nỗ lực giảm thiểu rác thải nhựa.

Mọi ngóc ngách, mọi khoảnh khắc đều khiến người ta chậm đi một nhịp.

Một đóa hoa hoàn hảo nở trong tim

Ngôi đền nằm sâu trong núi. Không có tiếng động cơ. Chỉ có những con đường mòn. Nếu đến mùa thu, bước chân sẽ đạp trên những thảm lá vàng đỏ rực rỡ. Điện thoại tự dưng mất kết nối mạng. Người bạn đi cùng thầm thì: “Đây mới là nước Nhật trong tưởng tượng của tớ”.

Cánh đồng Lìm Mông đẹp như tranh thủy mạc.

Bản Ít Thái - mơ màng với suối mây

Từ trên đỉnh đèo Khau Phạ nhọn hoắt như cái sừng trời, men theo sợi chỉ ngoằn ngoèo bò từ trên cao xuống lũng sâu, ta sẽ rơi vào một thung lũng xinh xắn, êm đềm.

Đường chạy trong công viên.

Như ánh sáng mùa hè phương Bắc

Có những miền đất không cần nói nhiều để thể hiện lòng hiếu khách và có những con người không cần lên tiếng vẫn khiến ta thấy lòng nhân ái hiện hữu giữa thời đại nhiễu nhương.

Ở đây, chúng ta là những người lữ hành, lắng nghe câu chuyện của sa mạc.

Lạc giữa hành tinh Arrakis

“Bí ẩn của cuộc sống không phải là một vấn đề cần giải quyết mà là một thực tế cần trải nghiệm”. Đấy là câu trong tiểu thuyết Dune (1965) của Frank Herbert, khi nhân vật chính Paul Atreides nhớ lại những lời khuyên trong lúc bay qua những cơn bão cát. Và khi đặt chân đến Wadi Rum, ta sẽ thật sự trải nghiệm cảm giác về sự bí ẩn.
Múa rối chầu Thánh tại chùa Đại Bi, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định, một nghi lễ tâm linh độc đáo chỉ có trong dịp lễ hội.

Được sống, được cảm nhận và được tiếp nối

Trải dọc chiều dài đất nước, từ câu hát ả đào nơi sân đình, làn điệu hát Dô dâng Thánh, đến tuồng cổ rộn rã hội làng, hay những màn múa rối chầu Thánh đầy linh thiêng... tất cả đều thể hiện sự hòa quyện giữa nghệ thuật diễn xướng và tín ngưỡng dân gian.
Mùa thu vàng Kolobrzeg.

Yên lắng với Ba Lan

Trong vòng tám tháng, tôi đi Ba Lan tới ba lần. Bắt đầu là “mùa tuyết tan” ở Poznan và thủ đô Warsaw, sau đó là những ngày hè bên bờ Baltic, rồi cuối cùng là “mùa thu vàng mênh mang” ở Kolobrzeg.
Giữa mây ngàn gió núi, chén trà này như được uống trong tiên cảnh bồng lai.

Chén trà trên đỉnh A Pa Chải

Ngày hôm đó, chúng tôi quyết leo lên đỉnh Khoang La San ngạo nghễ của đỉnh A Pa Chải, mặc kệ mưa rừng rát mặt. Và rồi, hai gã liều mạng được tưởng thưởng bằng một tuần trà đầy ân sủng trong mây hồng...
Nơi đầu tiên đón bình minh, trên cả dải đất hình chữ S.

Đây, cực đông của Tổ quốc mến yêu!

Cơn lang thang bốc lên như gió, tạo nên những màn “tao ngộ chiến” điên rồ. Tình cờ gặp nhau ở xứ “cọp Khánh Hoà, ma Bình Thuận”, tôi vội “bẻ lái” hành trình, ngược về phía đèo Cổ Mã, để cùng nhau đón một ánh triêu dương.
Bạn sẽ phải rất cẩn thận khi di chuyển bên trong hiệu sách đặc biệt này.

Như một mảnh thiên đường

Lần trở lại London này, tôi quyết tìm bằng được một hiệu sách, mà theo mô tả của tờ The New York Times: Nếu bạn đã đến nhà ga Ngã tư Vua (King’s Cross) rồi mà chẳng hề biết rằng ra khỏi ga rẽ tay phải vài bước là British Library, còn rẽ tay trái là đường đến kênh đào Regent mộng mơ có hiệu sách Word On The Water độc nhất vô nhị, thì chuyến đi của bạn thật phí hoài.
Ngày hạ chí rộn ràng.

Những ngày hè miên man, ở Thụy Điển

Midsommar - cách người Thụy Điển gọi lễ hạ chí của họ, là một trong những ngày lễ lớn nhất đất nước này, sau Giáng sinh. Chỉ khi cùng những người bản địa nhảy múa quanh cây cột Midsommarstången trong ngày hạ chí, tôi mới hiểu được ý niệm "hội hè miên man" của Ernest Hemingway.
Hockdiher, để đoàn kết nhờ bóng đá.

Nước Đức, qua những lăng kính EURO

Thật sự là một diễm phúc, khi bước chân ra khỏi cửa nhà là đã có thể hít vào tận phổi bầu không khí tưng bừng của nước Đức, trong ngày hội bóng đá lớn nhất châu Âu.

Ta có thể thư thái cả ngày bên biển Quỳnh.

Môi ta gọi tên biển Quỳnh

Một cuộc đi trốn ở biển thật kỳ lạ. Không phải là những bãi biển thuộc Top 5 hay Top 10 hành tinh, với những bãi cát trắng mịn màng và những thân dừa mềm mại đậm dấu vết chăm sóc của con người. Cũng không phải những bãi biển tiện nghi 5 sao, dịch vụ cung cấp đến tận chân tơ kẽ tóc, luôn cuồng nhiệt hội hè.