Cùng suy ngẫm:

Gìn giữ, phát huy giá trị sử thi Tây Nguyên

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk Lại Đức Đại cho biết, thời gian tới, tỉnh sẽ triển khai kế hoạch lập hồ sơ kho tàng sử thi Tây Nguyên, đề nghị UNESCO ghi danh là di sản văn hóa thế giới. Tỉnh đóng vai trò khởi xướng, chủ trì cùng các tỉnh Tây Nguyên xây dựng hồ sơ để bảo vệ loại hình di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia này. Đây là một sáng kiến nhằm bảo tồn và phát huy giá trị sử thi Tây Nguyên trong đời sống đương đại.
Anh Ama Nhiên, người kể sử thi của buôn Ako Dhông, phường Tân Lập, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.
Anh Ama Nhiên, người kể sử thi của buôn Ako Dhông, phường Tân Lập, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

Sử thi là loại hình văn học dân gian độc đáo, đặc trưng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, hàm chứa các giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học sâu sắc. Sử thi được lưu truyền trong cộng đồng bằng hình thức diễn xướng, hát kể trong môi trường sinh hoạt hằng ngày. Năm 2014, Hơmon của người Ba Na (tỉnh Gia Lai) và người Ba Na-Rơ Ngao (tỉnh Kon Tum), Khan của người Ê Đê đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Kể từ khi bộ sử thi đầu tiên của người Ê Đê “Bài ca chàng Dam San - Klei khan Dam San” được công bố vào năm 1927, đến nay, công tác nghiên cứu, sưu tầm, ghi chép và biên dịch sử thi Tây Nguyên vẫn chưa phản ánh đầy đủ tầm vóc của kho tàng này. Hát kể sử thi vốn không được dạy qua sách vở bài bản. Lớp con cháu nghe các cụ già trong buôn làng hát kể, trình diễn truyền khẩu mà nhập tâm, lưu giữ trong trí nhớ. Bối cảnh hiện nay, người hát kể được sử thi ngày càng lớn tuổi và đang vơi dần đi. Không gian hát kể sử thi, nghệ nhân diễn xướng, người nghe, người xem… cũng đều đã biến đổi.

Từ năm 2013, tỉnh Kon Tum đã xây dựng đề án bảo tồn sử thi, tổ chức sưu tầm, nghiên cứu, biên dịch và xuất bản các bộ sử thi của tộc người Ba Na và Xơ Đăng, đồng thời khôi phục nghệ thuật diễn xướng sử thi. Tuy nhiên, cho đến nay, số lượng nghệ nhân có thể bảo tồn sử thi còn rất ít; khối lượng sử thi sưu tầm chưa được xử lý, biên dịch, xuất bản lại tương đối nhiều do thiếu người có thể phiên âm, dịch nghĩa... Kon Tum đang hướng đến việc đưa sử thi vào giảng dạy tại các trường dân tộc nội trú như một nội dung của giáo dục địa phương.

Tại tỉnh Đắk Lắk, công tác điền dã, sưu tầm sử thi được thực hiện từ những năm 1980, đóng góp cho nền văn học nghệ thuật nước nhà những bộ sử thi giá trị. Tuy nhiên, theo dòng thời gian, món ăn tinh thần này cũng mai một trong đời sống hiện đại. Đắk Lắk hiện đang đối mặt với thực trạng thiếu nghệ nhân truyền dạy hát kể sử thi, còn lớp trẻ lại chưa hào hứng tiếp nhận.

Bởi vậy, sáng kiến của tỉnh Đắk Lắk về lập hồ sơ kho tàng sử thi Tây Nguyên gửi UNESCO được coi là giải pháp mở hướng cho sử thi được bảo tồn thực chất và phát huy được giá trị trong đời sống đương đại. Các tỉnh cũng có thể tham khảo cách làm hiệu quả hiện nay là tổ chức, vận động sáng tác các tác phẩm âm nhạc, lồng ghép có chọn lọc các giá trị đặc trưng của sử thi để quảng bá văn hóa đặc trưng Tây Nguyên.

Có thể bạn quan tâm

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội phát động Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2024. (Ảnh: QUỲNH NGUYỄN)

Thủ đô Hà Nội được UNESCO công nhận là thành viên “Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu”

Sau quá trình xét duyệt hồ sơ với nhiều tiêu chí rất cao, ngày 4/12, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã chính thức công bố 72 thành phố của 46 quốc gia được công nhận là thành viên Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu của UNESCO, trong đó có Thủ đô Hà Nội của Việt Nam.

Rie Qudan ký tặng sách cho độc giả Hà Nội.

Tác giả Nhật Bản Rie Qudan: AI và hành trình sáng tác văn học

Rie Qudan là một trong những tác giả trẻ của Nhật Bản sử dụng AI trong công việc sáng tác của mình. Với cô, AI có nhiều tác dụng hữu ích trong nhiều công đoạn của người viết văn, nhưng không thể nào thay thế được khát vọng viết, cảm xúc và những rung động từ trái tim con người.

Hà Trịnh tổ chức liveshow cá nhân vào ngày 15/12.

Hà Trịnh và liveshow đầu tiên trong sự nghiệp

Hà Trịnh từng gây ấn tượng với MV "Tình ca" và album "Nghìn trùng xa cách" gồm 9 sáng tác của Phạm Duy với phần phối của Nguyễn Hữu Vượng. Tuy nhiên phải đến thời điểm này cô mới có điều kiện tổ chức đêm nhạc riêng cùng ban nhạc Màu Nước.

Phía trước chùa Chuông.

Khám phá “Phố Hiến đệ nhất danh thắng” chùa Chuông

Là một trong 17 di tích trọng điểm của Khu di tích quốc gia đặc biệt Phố Hiến (tỉnh Hưng Yên), chùa Chuông nằm tại khu phố Nhân Dục, phường Hiến Nam trở thành điểm dừng chân quen thuộc của du khách yêu di sản. Ngôi chùa cổ với kiến trúc đặc sắc trong đó hình tượng quả chuông màu vàng gắn trên mái ngói tạo nên dấu ấn riêng.