Mạng Nhện
Sử dụng số lượng lớn phương tiện bay không người lái (UAV) góc nhìn thứ nhất tấn công đồng loạt vào các sân bay nằm sâu trong nội địa Nga, nơi có các máy bay thuộc lực lượng không quân chiến lược của Moscow nằm đỗ lộ thiên, gây tổn thất cho lực lượng hàng không vũ trụ Nga.
Các sân bay bị tấn công nằm trên ba múi giờ, trải dài trên khắp lãnh thổ Liên bang Nga, gồm Murmansk ở phía bắc, vùng Ivanovo và Ryazan ở miền trung Liên bang Nga, vùng Irkutsk ở Siberia và vùng Amur ở Viễn Đông. Tại các sân bay này có triển khai các máy bay ném bom chiến lược như Tu-95, Tu-22M và máy bay cảnh báo sớm A-50, cùng các loại máy bay khác.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết có 117 UAV đã tham gia vào chiến dịch tấn công này.
Theo tuyên bố ban đầu của Cơ quan An ninh Ukraine, tổng cộng 41 máy bay, trong đó có các máy bay ném bom chiến lược và mang tên lửa hành trình như Tu-95, Tu-22M , máy bay cảnh báo sớm A-50…đã bị tấn công, thiệt hại ước tính lên đến 7 tỷ USD.
Tuy nhiên sau đó, Trung tâm chống thông tin sai lệch của Ukraine đưa ra thông tin về số máy bay Nga bị phá hủy là 13 chiếc, một số máy bay khác cũng bị hư hại trong cuộc tấn công.
Còn Reuters dẫn lời hai quan chức giấu tên của Mỹ ước tính chiến dịch đã phá hủy 10 máy bay quân sự của Nga trong tổng cộng khoảng 20 chiếc bị đánh trúng. Con số này thấp hơn nhiều so với ước tính mà Ukraine đưa ra. Trong khi đó, Nga khẳng định chỉ một số máy bay bị hư hại và có thể sửa chữa được.
Bước ngoặt của chiến tranh bất đối xứng
Vụ tấn công các sân bay nhằm vào các máy bay thuộc lực lượng không quân chiến lược của Nga do các cơ quan đặc biệt Ukraine tổ chức đã đánh dấu một trong những bước ngoặt của chiến tranh hiện đại.
Nếu như những số liệu về sự thiệt hại của không quân chiến lược Nga do phía Ukraine đưa ra được xác thực thì vụ tấn công này, được nhiều hãng thông tấn nhanh chóng mô tả như một vụ “Trân Châu cảng” đối với Nga, đã gây nên sự mất cân bằng nghiêm trọng về lực lượng răn đe chiến lược giữa các cường quốc.
Chiến dịch Mạng Nhện cũng đưa ra khái niệm mới về chiến tranh bất đối xứng, khi một bên có thể sử dụng trang thiết bị giá rẻ để tấn công, gây nên những tổn hại lớn cho đối phương.
Vụ tấn công vào các sân bay của Nga do các cơ quan đặc biệt của Ukraine tiến hành cho thấy trong chiến tranh hiện đại, khoảng cách không bao giờ đủ xa và một hệ thống phòng không dẫu cực kỳ hiện đại, tinh vi đến đâu cũng không phải là một bảo đảm hoàn toàn chắc chắn để loại trừ tổn thất. Một khi chiến tranh nổ ra, không có bất cứ nơi nào an toàn và chiến tranh nơi mặt trận tiền phương hoàn toàn có thể bị kéo đến ngay cửa ngõ, thậm chí là sâu ngay bên trong hậu phương của một trong các bên tham chiến.
Ấy là chưa kể có nhiều chủng loại máy bay ném bom hoặc mang tên lửa hành trình của Nga bị phá hủy đã xuất xưởng từ những năm 50 của thế kỷ trước, được cải tạo nhiều lần và vẫn trong tình trạng sử dụng tốt, giờ đây không thể sản xuất lại được nữa hoặc nếu có tái sản xuất thì cũng sẽ phải mất thời gian rất lâu nữa mới có thể đi vào biên chế hoạt động thực chiến.
Những hệ lụy
Những hệ lụy cụ thể có thể nhìn thấy ngay được của vụ tấn công là hệ thống giao thông vận chuyển của Nga sẽ bị rơi vào tình trạng căng thẳng ngưng trệ một phần do chắc chắn Nga sẽ siết chặt các biện pháp kiểm soát an ninh, đặc biệt là đối với xe tải và các phương tiện vận chuyển khác có thể tiềm ẩn nguy cơ cất giấu các loại vũ khí tinh vi, nhỏ gọn nhưng có sức sát thương lớn.
Nga cũng buộc phải tăng cường gây nhiễu tín hiệu, hạn chế khả năng sử dụng các phương tiện bay điều khiển từ xa, thắt chặt an ninh quanh các sân bay quân sự, các công trình trọng yếu để giảm bớt, tiến tới loại bỏ nguy cơ bị tấn công bất ngờ bởi các phương tiện, thiết bị giá rẻ, tự sản xuất được.
Các máy bay chiến lược của Nga cũng có thể sẽ được bố trí lại, giảm bớt lộ thiên và do vậy, công việc triển khai sẽ tốn kém, phức tạp, tốn nhiều thời gian hơn, giảm áp lực của không quân Nga đối với phía Ukraine nơi chiến trường.
Nhưng vụ tấn công có thể gây ra những hệ lụy to lớn hơn nhiều về mặt chính trị.
Ukraine đã tiến hành chiến dịch Mạng Nhện chỉ đúng một ngày trước khi hai đoàn đại biểu của Nga và Ukraine gặp nhau ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) trong vòng đàm phán lần thứ hai để thảo luận về những viễn cảnh của một hiệp ước hòa bình giữa hai phía sau nhiều năm xung đột. Vụ tấn công đã giáng một đòn mạnh vào triển vọng đạt được thỏa thuận hòa bình giữa Nga với Ukraine, khiến cho lập trường của hai phía, vốn đã cách nhau quá xa, ngày càng trở nên khó đi tới một điểm chung.
Bằng việc mở một chiến dịch phối hợp nhằm thẳng vào các sân bay, nơi xuất phát những phi vụ xuất kích của máy bay Nga phóng tên lửa đạn đạo vào các mục tiêu ở Ukraine, Kiev có thể trong thời gian ngắn thu hút được sự chú ý, hồ hởi của giới truyền thông. Thế nhưng hành động mang tính đột phá này cũng làm tăng độ rủi ro đối với Ukraine lên rất nhiều bởi từ trước đến nay, chưa bao giờ phía Nga do dự trong các đòn trả đũa. Điều gì sẽ xảy ra nếu giờ đây Nga không còn giới hạn phạm vi mục tiêu cũng như những chủng loại vũ khí có sức phá hủy lớn nhằm vào Ukraine, kể cả những cấp ra quyết định cao nhất? Thậm chí đã có nhiều tiếng nói cực đoan ở Nga đã lên tiếng kêu gọi Moscow sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật để đáp trả vụ tấn công của Kiev.
Vụ tấn công cũng có khả năng khiến các đối tác phương Tây của Ukraine trở nên e dè, dẫn tới xa lánh trong quan hệ với Kiev, bởi lẽ một hành động “leo thang” có khả năng sẽ kéo các đồng minh của Ukraine vào một cuộc đối đầu trực tiếp với Nga. Đó là điều cuối cùng mà nhiều thành viên của NATO, EU nghĩ tới.
Việc Kiev thực hiện thành công chiến dịch nhằm vào lực lượng máy bay chiến lược của Moscow có thể gây ra những tổn thất nhất định, nhưng với một đối thủ như Nga, một chiến dịch đơn độc như Mạng Nhện khó có thể làm xoay chuyển một cách căn bản cục diện chiến trường. Bởi lẽ đang tồn tại sự chênh lệch quá lớn về sức mạnh quân sự giữa hai phía. Nga vẫn áp đảo về số lượng cũng như chất lượng các loại vũ khí để sử dụng trên chiến trường trong khi Ukraine, sau hơn ba năm xung đột, đã có nhiều dấu hiệu xuống sức, hụt hơi trước một đối phương có sức mạnh vượt trội.
Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ D.Trump kêu gọi hai bên giảm bớt các hành vi có thể gây hại cho quá trình đàm phán hòa bình giữa hai phía, chiến dịch của Ukraine chẳng khác nào một cú đánh trời giáng vào những nỗ lực của ông D.Trump, có khả năng làm mất đi sự ủng hộ của Nhà Trắng đối với Kiev.
Ukraine đã có một đòn chiến thuật xuất sắc nhưng mang lại nhiều rủi ro cho chính mình.
