Chương trình nhằm giúp nông dân tiếp cận kiến thức mới áp dụng vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, kết nối, mở rộng thị trường tiêu thụ.
Từ năm 2021-2023, nhiều hộ dân ở các địa phương như Hà Nội, Sơn La và Hưng Yên được hưởng lợi từ dự án khuyến nông Trung ương thông qua mô hình sản xuất rau chất lượng cao ứng dụng công nghệ thông tin kết nối cung cầu tại một số tỉnh phía bắc.
Tiến sĩ Đỗ Văn Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển giao công nghệ và Khuyến nông (Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam), Chủ nhiệm dự án cho biết: “Qua 3 năm triển khai, dự án xây dựng được 55ha sản xuất rau theo chuỗi thương phẩm chất lượng cao với 18 mô hình và 698 hộ dân tham gia. Dự án xây dựng cổng thông tin quản trị kết nối cung-cầu bao gồm một trang chủ và hai ứng dụng chạy trên nền tảng iOS và Android, giúp khách hàng nắm được thông tin và kiểm soát từ khâu sản xuất đến sơ chế, đóng gói và ký kết tiêu thụ sản phẩm.
Thống kê cho thấy, năng suất bình quân các mô hình trong dự án đều đạt và vượt so với mục tiêu đề ra. Trong đó, năng suất bình quân sản xuất dưa thơm đạt 33,8 tấn/ha, rau cải 25,2 tấn/ha, cà chua 59,3 tấn/ha… Các sản phẩm có mẫu mã đẹp, chất lượng tốt, bảo đảm vệ sinh thực phẩm. Các mô hình cho hiệu quả kinh tế cao hơn so với sản xuất ngoài mô hình, cụ thể: Mô hình dưa thơm cao hơn 30,6%, rau cải 33,4% và cà chua 22,4%”. Hơn một tháng qua, từ khi thực hiện mô hình thí điểm nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh ứng dụng công nghệ số, giảm phát thải gắn với tiêu thụ sản phẩm do Trung tâm Khuyến nông quốc gia triển khai tại tỉnh Thanh Hóa đang mang lại những kết quả nhất định.
Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa Vũ Văn Hà cho biết: “Mô hình triển khai với diện tích 2 ha, ứng dụng hệ thống quan trắc môi trường trong ao nhằm nắm được nhiệt độ, ô-xy hòa tan, độ pH giúp người nuôi quản lý chất lượng nước tốt hơn, tiết kiệm chi phí. Nhờ ứng dụng chuyển đổi số giúp tối ưu hóa đầu tư, giảm công lao động, tôm phát triển tốt”.
Theo Trung tâm Khuyến nông quốc gia, chuyển đổi số giúp ứng dụng công nghệ thông tin để đổi mới hình thức, phát triển khuyến nông số và xây dựng dịch vụ số. Trong đó, mục tiêu là chuyển đổi từng bước hoạt động khuyến nông truyền thống sang môi trường số góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cường kết nối, chia sẻ thông tin.
Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia Lê Quốc Thanh cho biết: “Để thực hiện chuyển đổi số lĩnh vực khuyến nông, trung tâm bắt tay vào xây dựng kế hoạch với ba trụ cột là: Truyền thông số; đào tạo, tập huấn số; quản lý số hoạt động khuyến nông. Vì vậy, cán bộ khuyến nông luôn xác định vị thế, vai trò cũng như có những kiến thức đầy đủ về chuyển đổi số nhằm hướng dẫn, hỗ trợ bà con nông dân trong sản xuất nông nghiệp”.
Từ năm 2021, trung tâm đã xây dựng đề án chuyển đổi số trong hoạt động khuyến nông giai đoạn 2021-2025 và thành công ban đầu là việc triển khai ứng dụng khuyến nông xanh (app khuyến nông xanh) tạo kênh tuyên truyền hữu hiệu, gần gũi, thân thiện với người dân. Sử dụng app này, nông dân có những thắc mắc về kỹ thuật canh tác sẽ được các chuyên gia tư vấn cụ thể trên môi trường số.
Đến nay, Trung tâm Khuyến nông quốc gia đang xây dựng cơ sở dữ liệu khuyến nông số, trong đó có phần mềm giúp quản lý dữ liệu tập trung phục vụ chỉ đạo, điều hành, theo dõi tiến độ các dự án; tổ chức các hội thảo bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến thu hút nhiều người tham dự; trang web, bản tin khuyến nông Việt Nam cũng mở chuyên mục chuyển đổi số và đăng tải nhiều thông tin hướng dẫn kỹ thuật, hoạt động nông nghiệp để người dân học tập, áp dụng vào thực tế. Trang phiên chợ khuyến nông giúp các địa phương có thêm kênh thông tin kết nối, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm.
Ngoài ra, trung tâm cũng tăng cường truyền thông số nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận nội dung cần thiết mọi nơi, mọi lúc trên internet; tổ chức tập huấn sử dụng phần mềm quản lý hoạt động khuyến nông. Đây là công cụ quản trị số được xây dựng và phát triển với mục tiêu nâng cao hiệu quả điều hành, giám sát, tổng hợp thông tin từ trung ương đến cơ sở. Phần mềm thiết kế để số hóa toàn bộ chu trình quản lý hoạt động khuyến nông, từ lập kế hoạch, phân bổ nhiệm vụ, giám sát tiến độ đến tổng hợp, báo cáo kết quả; đồng thời cũng là nền tảng quan trọng để xây dựng một hệ thống khuyến nông chuyên nghiệp, toàn diện, phục vụ hiệu quả cho cơ sở dữ liệu hóa các chương trình, dự án.
Đánh giá về hiệu quả từ chuyển đổi số trong khuyến nông, Trưởng phòng Thông tin và Truyền thông (Trung tâm Khuyến nông quốc gia) Đỗ Phan Tuấn nhấn mạnh: “Thời gian qua, chuyển đổi số đã giúp cán bộ tiếp cận thông tin, kiến thức mới và nâng cao năng lực tư vấn, hỗ trợ bà con nông dân hiệu quả hơn thông qua tài liệu số, mạng xã hội. Hơn nữa, góp phần đưa nhiều dự án khuyến nông tối ưu hóa nguồn lực, giảm thiệt hại do biến đổi khí hậu, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ và kết nối bao tiêu sản phẩm.
Đến nay, trung tâm đã và đang triển khai khoảng 20 dự án khuyến nông Trung ương có ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số”. Mặc dù vậy, việc ứng dụng chuyển đổi số trong nông nghiệp nói chung, hoạt động khuyến nông nói riêng còn gặp nhiều khó khăn do nhận thức của bà con nông dân hạn chế; cơ sở hạ tầng cho phát triển và ứng dụng các công nghệ mới chưa đồng bộ…
Do đó, thời gian tới Trung tâm Khuyến nông quốc gia cần xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung, bảo đảm tính kết nối, liên thông, chia sẻ và đồng bộ hóa từ Trung ương đến địa phương; xây dựng hệ thống khuyến nông số nhằm kết nối hiệu quả với toàn bộ hệ thống khuyến nông.
Theo đó, từ nay đến năm 2027 sẽ tập trung xây dựng phần mềm, các giải pháp dữ liệu phục vụ điều hành, chỉ đạo và thí điểm xây dựng dịch vụ số khuyến nông; xây dựng và vận hành các tiêu chí, công cụ đo lường hiệu quả hoạt động khuyến nông thông qua môi trường số; nâng cao nhận thức, năng lực nhằm phấn đấu 100% cán bộ các cấp ứng dụng công cụ số trong hoạt động khuyến nông…
