Đây là mắt xích quan trọng trong việc hiện thực hóa các mục tiêu của Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh”.
BƯỚC ĐẦU PHÁT HUY HIỆU QUẢ
Là một trong 12 tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long tham gia Đề án phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, Hậu Giang đã thành lập 51 Tổ khuyến nông cộng đồng với tổng số 562 thành viên (mỗi xã 1 tổ).
Ông Lê Minh Thắng, Phó Giám đốc Trung tâm khuyến nông và dịch vụ nông nghiệp tỉnh Hậu Giang cho biết: Hậu Giang đăng ký diện tích tham gia thực hiện đề án đến năm 2025 là 28.000 ha và đến năm 2030 là 46.000 ha. Thời gian qua, Tổ khuyến nông cộng đồng đã giúp nâng cao hiệu quả hệ thống khuyến nông cơ sở, góp phần cơ cấu lại tổ chức khuyến nông cơ sở gắn với địa bàn xã để thực hiện tốt công tác khuyến nông, đa dạng các hoạt động khuyến nông đáp ứng nhu cầu sản xuất và góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị ở địa phương. Tổ khuyến nông cộng đồng bước đầu đáp ứng nhu cầu phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn theo các nhóm hoạt động: Tư vấn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, tư vấn hỗ trợ hình thành hợp tác xã nông nghiệp, phát triển thị trường, liên kết sản xuất, tư vấn, hướng dẫn chuyển đổi số trong các hợp tác xã...
Đến nay, Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã triển khai 7 mô hình thí điểm cấp trung ương tại 5 tỉnh, thành phố ở Đồng bằng sông Cửu Long. Kết quả bước đầu cho thấy mô hình canh tác lúa chất lượng cao, giảm phát thải mang lại những lợi ích rõ rệt cả về kinh tế lẫn môi trường. Các mô hình giúp giảm chi phí sản xuất từ 8,2 đến 24,2% nhờ giảm từ 30-50% lượng giống, tiết kiệm từ 30-70 kg phân bón/ha, giảm từ 1-4 lần phun thuốc bảo vệ thực vật và cắt giảm từ 30-40% lượng nước tưới, đồng thời năng suất tăng từ 2,4-7,0%, giúp nâng cao thu nhập của nông dân thêm từ 12-50%, tương đương lợi nhuận tăng từ 4-7,6 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống. Quan trọng hơn, mô hình đã góp phần giảm phát thải khí nhà kính, với mức giảm trung bình từ 2,0-12,0 tấn CO2 tương đương/ha. Đặc biệt, toàn bộ sản lượng lúa thu hoạch đều được các doanh nghiệp cam kết bao tiêu với giá cao hơn từ 200- 300 đồng/kg, tạo động lực mạnh mẽ cho nông dân tham gia. Từ kết quả thực tế này cho thấy không thể thiếu vắng vai trò của khuyến nông và khuyến nông cộng đồng. Với sự am hiểu địa bàn, gần gũi với người dân và khả năng vận động linh hoạt, Tổ khuyến nông cộng đồng thật sự là lực lượng có thể đảm nhiệm vai trò hỗ trợ kỹ thuật-tổ chức sản xuất-liên kết thị trường một cách xuyên suốt tại cấp cơ sở, nơi mà khung chính sách đôi khi còn chưa vươn tới.
CẦN HỖ TRỢ ĐÚNG MỨC CHO TỔ KHUYẾN NÔNG CỘNG ĐỒNG
Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng nhìn chung hoạt động của các Tổ khuyến nông cộng đồng vẫn còn một số hạn chế, không ít hoạt động còn mang tính hình thức, chưa đi vào thực chất. Thành viên của các Tổ khuyến nông cộng đồng chủ yếu là kiêm nhiệm, chưa thật sự tâm huyết với hoạt động của tổ. Những khó khăn về kinh phí, trang thiết bị cũng ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các tổ. Mặt khác, hiện tại vẫn chưa có sự hướng dẫn, phân cấp rõ ràng trong việc hỗ trợ, hướng dẫn thành lập, hoạt động của các tổ. Trình độ các thành viên không đồng đều, phần lớn còn hạn chế về kiến thức, nghiệp vụ để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của tổ; vẫn còn những hụt hẫng kiến thức về phát triển thị trường, quản trị hợp tác xã, liên kết theo chuỗi giá trị, quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc, chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp...
Ông Võ Xuân Tân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hậu Giang, nhìn nhận: Để triển khai thành công đề án, sự vào cuộc đồng bộ của các ngành, các cấp, doanh nghiệp và nhất là người nông dân là điều kiện tiên quyết. Trong đó, các Tổ khuyến nông cộng đồng được xác định là lực lượng nòng cốt, là cầu nối quan trọng giữa nhà khoa học-chính quyền-doanh nghiệp và nông dân. Đặc biệt, thời gian tới, trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, bỏ cấp huyện, sắp xếp lại cấp xã và sáp nhập tỉnh thì việc củng cố và thành lập mới lại Tổ Khuyến nông cộng đồng cần có định hướng cụ thể, phù hợp tình hình mới.
Theo bà Huỳnh Kim Định, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia chia sẻ: “Nếu được tổ chức và hỗ trợ đúng mức, Tổ khuyến nông cộng đồng sẽ mang tri thức kỹ thuật và tinh thần đổi mới sáng tạo đến tận cánh đồng, đến tận người nông dân. Trung tâm Khuyến nông quốc gia cam kết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương, nhất là 12 tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long để xây dựng và vận hành hiệu quả các Tổ khuyến nông cộng đồng. Ưu tiên đào tạo nâng cao chất lượng cán bộ khuyến nông để họ thật sự trở thành kỹ sư đồng ruộng-người tư vấn, truyền cảm hứng, luôn sát cánh cùng bà con nông dân trong từng mùa vụ. Với phương châm “Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông”; “Ở đâu có khó khăn, ở đó có Tổ khuyến nông cộng đồng”, tin rằng, vai trò của khuyến nông ngày càng được khẳng định”.
