Chủ động ứng phó diễn biến bất thường của thiên tai

Những năm gần đây, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đã làm gia tăng mạnh mẽ các hiện tượng thời tiết cực đoan cả về cường độ, tần suất và phạm vi ảnh hưởng. Ở nước ta, thiên tai không chỉ xuất hiện với tần suất cao hơn mà còn ngày càng khó lường, không có quy luật rõ ràng.
Huyện Gia Viễn (Ninh Bình) tổ chức diễn tập phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn trên sông Hoàng Long. (Ảnh minh họa: HỒNG NAM)
Huyện Gia Viễn (Ninh Bình) tổ chức diễn tập phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn trên sông Hoàng Long. (Ảnh minh họa: HỒNG NAM)

Mưa lớn có thể xuất hiện ngay cả trong mùa khô, bão mạnh dị thường, hoặc các tổ hợp rủi ro như mưa lớn kèm lũ quét, sạt lở đất.

Từ đầu năm 2025 đến nay, thiên tai đã làm 29 người chết và mất tích, 67 nhà bị sập đổ, 2.342 nhà bị tốc mái, hư hại. Trong 5 tháng qua, mưa lớn xảy ra thường xuyên hơn, gây ra tình trạng sạt lở đất nghiêm trọng ở các tỉnh miền núi phía bắc như Yên Bái, Bắc Cạn…

Đặc biệt, đợt mưa lớn lịch sử diễn ra trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đã gây sạt lở đất, lũ quét, ngập lụt cục bộ ở một số địa phương, thiệt hại về người, tài sản, ảnh hưởng lớn đến sản xuất và sinh hoạt của nhân dân.

Hiện nay đã bước vào mùa mưa bão, nguy cơ xảy ra bão, lũ, ngập lụt, sạt lở đất, lũ quét đang ở mức cảnh báo cao. Trong bối cảnh các địa phương đang tập trung sắp xếp lại đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền hai cấp, việc chủ động phòng chống thiên tai, bảo đảm an toàn tính mạng, hạn chế thiệt hại về tài sản của Nhà nước và nhân dân rất quan trọng.

Vì thế, các bộ, ngành địa phương theo chức năng, nhiệm vụ cần tập trung chỉ đạo, chủ động kiểm tra, đôn đốc và tổ chức triển khai kịp thời, hiệu quả công tác phòng chống thiên tai và cứu hộ cứu nạn, không để bị động, bất ngờ, không để gián đoạn trong công tác ứng phó với thiên tai như tinh thần chỉ đạo của Công điện số 76/CĐ-TTg ngày 28/5 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.

Các địa phương cần rà soát, xây dựng phương án tổ chức lại lực lượng thực hiện nhiệm vụ phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn ở cấp tỉnh và cấp cơ sở theo hướng dẫn của cơ quan chức năng, phù hợp điều kiện thực tế của địa phương để bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả từ ngày 1/7 (sau khi cấp huyện kết thúc hoạt động); hoàn thiện phương án ứng phó từng loại hình thiên tai có thể xảy ra trên địa bàn.

Đặc biệt, tập trung khắc phục ngay những nguy cơ đã được nhận diện qua bão Yagi năm 2024, xây dựng kịch bản sẵn sàng ứng phó, bảo vệ các trọng điểm xung yếu, không để bị động, bất ngờ khi có tình huống xảy ra.

Bộ Công thương bảo đảm việc cung cấp điện, chủ động bảo đảm an toàn cho các hồ, đập thủy điện; khắc phục ngay những nguy cơ đối với hệ thống truyền tải điện, hồ, đập thủy điện; tăng cường sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước phục vụ phát điện trong các tháng cao điểm nắng nóng...

Một yếu tố quan trọng khác giúp công tác phòng chống thiên tai đạt hiệu quả cao, đó là giải pháp công nghệ trong dự báo của ngành khí tượng-thủy văn. Trong đó, việc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm hiệu quả sẽ tạo điều kiện giúp người dân và chính quyền địa phương chủ động các biện pháp phòng ngừa, ứng phó thiên tai.

Bên cạnh các mô hình vật lý truyền thống, ngành khí tượng-thủy văn cần đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong dự báo cực ngắn. Đây chính là nền tảng để triển khai các cảnh báo mưa dông, sạt lở đất và lũ quét đến cấp xã, với thời gian cảnh báo từ 1 đến 6 giờ trước khi thiên tai xảy ra.

Về lâu dài, các bộ, ngành chuyên môn cần phát triển hệ thống giám sát thiên tai và vận hành hồ chứa theo thời gian thực, tích hợp cảm biến thực địa với mô hình tính toán và hệ thống truyền dữ liệu tức thời. Hệ thống này bước đầu đã được thử nghiệm tại các lưu vực sông lớn như sông Hồng, sông Đà, sông Mã, góp phần hỗ trợ đơn vị chức năng đưa ra quyết định trong các tình huống điều hành thủy lợi. phòng chống thiên tai khẩn cấp...

Có thể bạn quan tâm

Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô thi công rà phá bom mìn, vật nổ trên tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc.

Hồi sinh những vùng đất ô nhiễm bom mìn

Nửa thế kỷ sau chiến tranh, bom mìn và vật nổ vẫn nằm lại trong lòng đất là mối đe dọa thường trực cho hàng triệu người dân. Với nỗ lực của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cùng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, công cuộc làm sạch đất ô nhiễm đang từng bước mang lại những đổi thay rõ rệt.

“Màn sương” bụi mịn độc hại bao phủ Hà Nội những ngày qua. (Ảnh MAI MAI)

Xử lý nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội

Những tháng cuối năm, Thủ đô Hà Nội luôn ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Tại các thời điểm đo, chỉ số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức báo động đỏ. Theo thống kê hằng năm của Cổng thông tin quan trắc môi trường (CEM.ORG.VN), không khí Hà Nội nằm trong top 10 thành phố trên thế giới về mức độ ô nhiễm.

Nhân viên lấy dữ liệu tại Trạm Khí tượng thủy văn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. (Ảnh TRỌNG TÙNG)

Ứng dụng công nghệ trong dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

Năm 2025 được đánh giá là một năm hứng chịu nhiều đợt thiên tai kỷ lục của nước ta từ trước đến nay. Chính vì vậy, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng cụ thể các mô phỏng cảnh báo từ sớm, từ xa đang là vấn đề được quan tâm nhằm nâng cao năng lực dự báo thiên tai.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam

Lũ lụt tháng 11/2025 chỉ là một phần của các nguy cơ từ biến đổi khí hậu cực đoan ở Việt Nam. Câu chuyện về hành trình chống chọi với lũ lụt của Hà Lan, từ những thảm họa lịch sử đến các giải pháp kỹ thuật cụ thể, đang trở thành mô hình tham khảo thiết thực cho Việt Nam trong việc quản lý rủi ro dài hạn.

Trụ sở Tập đoàn Viettel là một trong số ít toà nhà ở Việt Nam đăng ký để nhận được chứng chỉ xanh.

Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 328/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Kế hoạch tập trung tích hợp phát triển năng lượng vào quy hoạch đô thị-nông thôn, khuyến khích điện mặt trời, chuyển đổi năng lượng xanh.

(Ảnh minh họa)

Cảnh báo lũ quét, sạt lở tại các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng do mưa lớn diện rộng

Dự báo, trưa và chiều nay (4/12), khu vực các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng tiếp tục có mưa to đến rất to. Cơ quan khí tượng cảnh báo, người dân và chính quyền các địa phương trên cần chuẩn bị các phương án ứng phó nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tại nhiều xã, phường do mưa lớn diện rộng.