Bước phát triển đột phá trong tư duy lý luận của Đảng

Đây là chia sẻ của đồng chí Nguyễn Văn Hay, Phó Bí thư Đảng ủy Cơ quan Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khi trả lời phỏng vấn phóng viên Báo Nhân Dân xung quanh những điểm mới trong Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.

Phóng viên: Thưa đồng chí, việc Dự thảo Báo cáo chính trị bổ sung "lý luận về đường lối đổi mới" vào nền tảng tư tưởng của Đảng có ý nghĩa quan trọng như thế nào?

Đồng chí Nguyễn Văn Hay: Nền tảng tư tưởng của Đảng là kim chỉ nam cho mọi hành động, giữ vai trò định hướng chiến lược trong toàn bộ quá trình lãnh đạo cách mạng. Trên cơ sở xác định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, Đảng ta đã lãnh đạo cách mạng Việt Nam vượt qua khó khăn, thử thách và giành được những thắng lợi to lớn.

Trước yêu cầu mới, Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV đã bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” vào nền tảng tư tưởng của Đảng. Đây là một bước phát triển có ý nghĩa lịch sử, thể hiện bước phát triển đột phá trong tư duy lý luận, năng lực tổng kết thực tiễn và bản lĩnh tự đổi mới của Đảng ta. Lý luận về đường lối đổi mới là kết quả sự vận dụng và phát triển sáng tạo, cụ thể hóa các nguyên lý, nguyên tắc của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.

Việc bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” vào nền tảng tư tưởng của Đảng có ý nghĩa rất quan trọng; vừa khẳng định sức sống trường tồn của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện mới, vừa cho thấy Đảng ta luôn kế thừa, bổ sung và phát triển sáng tạo lý luận, gắn lý luận với thực tiễn. Cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, “lý luận về đường lối đổi mới” hợp thành nền tảng tư tưởng, là kim chỉ nam cho mọi hoạt động lãnh đạo của Đảng trong quá trình hiện thực hóa khát vọng, tầm nhìn và các định hướng chiến lược, lập nên những kỳ tích mới trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Phóng viên: Đồng chí có thể cho biết, cơ sở nào quy định việc bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” vào nền tảng tư tưởng của Đảng?

Đồng chí Nguyễn Văn Hay: Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” vào nền tảng tư tưởng của Đảng. Việc bổ sung này xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn có tính khoa học, khách quan toàn diện.

Trước hết, “lý luận về đường lối đổi mới” là sự đúc rút, khái quát, kết tinh các giá trị của quá trình vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin phù hợp với điều kiện lịch sử mới của Việt Nam. Trong lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn kiên định bản chất khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin, song không giáo điều, rập khuôn máy móc. “Lý luận về đường lối đổi mới” cũng là sự phát triển sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với đặc điểm, điều kiện, yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam giai đoạn mới. Việc bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” vào nền tảng tư tưởng cho thấy, Đảng ta không chỉ kiên định, trung thành, mà còn chủ động nghiên cứu, đúc rút lý luận từ quá trình vận dụng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn. Đó là cơ sở gắn kết chặt chẽ ba thành tố: chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về đường lối đổi mới để hợp thành nền tảng tư tưởng của Đảng.

Về mặt thực tiễn, sự nghiệp đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo qua 40 năm đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên tất cả lĩnh vực. Đến nay, Việt Nam đã trở thành nền kinh tế lớn thứ 4 trong ASEAN, thứ 32 trên thế giới; thu nhập bình quân đầu người năm 2025 ước khoảng 5.000 USD/người/năm, gấp hơn 33 lần so với năm 1986; tuổi thọ trung bình tăng từ 62 tuổi năm 1990 lên khoảng 74,7 tuổi năm 2025. Chỉ số phát triển con người của Việt Nam thuộc nhóm nước trung bình cao của thế giới. Chỉ số hạnh phúc theo xếp hạng của Liên hợp quốc năm 2025 tăng 8 bậc so với năm 2024, lên thứ hạng 46/143 quốc gia. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng cao.

Gần 40 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, từ một nước chậm phát triển, nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp, trì trệ, Việt Nam đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình, hội nhập sâu rộng. Việt Nam cũng được cộng đồng quốc tế ghi nhận là điểm sáng về tăng trưởng kinh tế và ổn định chính trị; là đất nước của hòa bình, hợp tác và phát triển.

Những thành tựu đáng tự hào nói trên có được hoàn toàn không phải do may mắn. Đó là kết quả của quá trình Đảng ta trung thành, kiên định và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn Việt Nam. Việc bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” vào nền tảng tư tưởng của Đảng trên cơ sở tổng kết thực tiễn sự nghiệp đổi mới của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong gần 40 năm qua là tất yếu khách quan.

Phóng viên: Thưa đồng chí, vậy có thể hiểu "lý luận về đường lối đổi mới" là gì?

Đồng chí Nguyễn Văn Hay: “Lý luận về đường lối đổi mới” là kết quả quá trình Đảng ta trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, phản ánh sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn. “Lý luận về đường lối đổi mới” được hình thành và không ngừng hoàn thiện trong gần 40 năm qua, là kết tinh giá trị trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân tộc, được thử thách, kiểm nghiệm và chứng minh bằng thực tiễn phát triển đất nước.

“Lý luận về đường lối đổi mới” là hệ thống tư tưởng chỉ đạo mang tính tổng thể, khái quát và cô đọng, bao gồm những quan điểm then chốt, như: Lý luận về mô hình chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; lý luận về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; lý luận về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; lý luận về đại đoàn kết toàn dân tộc; lý luận về Văn hóa và Con người; lý luận về xây dựng nền quốc phòng, an ninh vững mạnh, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; lý luận về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh;…

Gần 40 năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, Đảng ta vừa lãnh đạo toàn dân đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, vừa đúc rút, tổng kết một hệ thống tư tưởng chỉ đạo - “lý luận về đường lối đổi mới”. Đây không chỉ là đóng góp quan trọng của Đảng ta vào kho tàng lý luận cách mạng, mà còn là thành tố quan trọng, cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là “ngọn đuốc” tiếp tục soi đường cho dân tộc trong kỷ nguyên vươn mình.

Phóng viên: Sau khi Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV được công bố, xuất hiện các ý kiến có tính phủ định giá trị của “lý luận về đường lối đổi mới”. Quan điểm của đồng chí về vấn đề này?

Đồng chí Nguyễn Văn Hay: Không phải đến bây giờ mà trong các nhiệm kỳ trước, khi Đảng công bố Dự thảo Văn kiện để lấy ý kiến rộng rãi thì luôn có những ý kiến khác, có khi là trái chiều. Một số trong đó, nhất là những điểm mới, điểm mang tính đột phá thậm chí bị các thế lực thù địch, phản động tìm cách lợi dụng xuyên tạc, chống phá.

Việc một số đối tượng rêu rao rằng, “Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV không có gì mới”, “Văn kiện chỉ là chép lại quan điểm của các nhiệm kỳ trước”, “Đường lối đổi mới không phải là lý luận để nâng lên thành nền tảng tư tưởng”,… nằm trong âm mưu phá hoại công tác chuẩn bị và tiến hành Đại hội XIV của Đảng ta. Những đối tượng này đang tìm cách phủ nhận những thành tựu to lớn về lý luận và thực tiễn lãnh đạo của Đảng ta trong hơn 95 năm qua, nhất là trong gần 40 năm đổi mới. Chúng cố tình không thừa nhận những thành tựu to lớn của sự nghiệp đổi mới; cố tình bỏ qua sự ra đời và phát triển của hệ thống lý luận về đổi mới, kết tinh trí tuệ tập thể, kết quả khảo nghiệm thực tiễn sau gần 40 năm qua của Đảng và nhân dân ta.

Cần khẳng định, việc bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh tạo thành nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam là bước phát triển lý luận, điểm đột phá chưa có tiền lệ trong các kỳ Đại hội trước đây. Đây là minh chứng cho thấy Đảng ta luôn đổi mới, sáng tạo, bám sát thực tiễn đất nước và thời đại trong lãnh đạo cách mạng.

Xuất phát từ nhận thức đó, mỗi cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân cần nêu cao trách nhiệm, chủ động đấu tranh, phản bác những luận điệu sai trái, thù địch xuyên tạc việc bổ sung "lý luận về đường lối đổi mới" vào nền tảng tư tưởng của Đảng; kịp thời vạch trần âm mưu phủ nhận thành quả đổi mới, phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng.

Đồng thời, quá trình chuẩn bị Đại hội XIV, cấp ủy, tổ chức đảng và các cơ quan chức năng phải tích cực phổ biến, tuyên truyền sâu rộng về giá trị, ý nghĩa của việc hoàn thiện nền tảng tư tưởng của Đảng; củng cố niềm tin của nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng, vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.

Phóng viên: Xin cảm ơn đồng chí!