Vấn đề lâu nay được nhiều người dân, cử tri, chính quyền địa phương và doanh nghiệp quan tâm là, làm sao xây dựng cơ chế giải quyết thật thỏa đáng, hợp tình, hợp lý, công bằng giữa các đối tượng được tái định cư thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; nghiên cứu, xem xét được áp dụng chính sách tương đồng với chính sách áp dụng đối với trường hợp người tái định cư tại các dự án xây dựng lại nhà chung cư.
Cũng là đối tượng tái định cư, nhưng người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư (áp dụng đối với nhà chung cư xây dựng từ năm 1994 trở về trước) được áp dụng nhiều chính sách ưu đãi theo quy định tại khoản 9, Điều 111, Luật Đất đai năm 2024; điểm b khoản 1, Điều 157, Luật Đất đai năm 2024; điểm a khoản 1, Điều 63 và điểm a khoản 1, Điều 72, Luật Nhà ở năm 2023...
Ngoài việc được bố trí tái định cư theo quy định nêu trên, căn cứ vào điều kiện cụ thể của địa phương, ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định hỗ trợ kinh phí cho người được bố trí tái định cư từ nguồn ngân sách địa phương theo trình tự, thủ tục của pháp luật về ngân sách nhà nước.
Theo các quy định nêu trên, người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư được bố trí tái định cư tại chỗ, hoặc nơi ở khác trong tòa nhà chung cư mới trên địa bàn của phường, quận đó, hoặc quận lân cận với căn hộ tái định cư mới thường có diện tích lớn hơn, chất lượng tốt hơn và được miễn tiền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, Luật Nhà ở năm 2023 và không phải nộp tiền xây dựng cơ sở hạ tầng, cho nên những người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư sẽ có môi trường sống ít bị xáo trộn và có thể có sinh kế tốt hơn trước.
Do vậy, với quy định “suất tái định cư tối thiểu được quy định bằng đất ở, nhà ở hoặc bằng nhà ở hoặc bằng tiền để phù hợp với việc lựa chọn của người được bố trí tái định cư” theo quy định của ủy ban nhân dân cấp tỉnh tùy theo điều kiện cụ thể của địa phương là rất phù hợp yêu cầu của thực tiễn, thí dụ như Thành phố Hồ Chí Minh quy định suất tái định cư tối thiểu là căn hộ có diện tích 30m2.
Bởi lẽ, cũng là đối tượng tái định cư, được biết trên thực tế trong thời gian qua đã có một vài địa phương quy định thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế-xã hội, không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư, với mức thu thêm khoảng ba triệu đồng/m2, cho nên người tái định cư nếu được “bồi thường (hoán đổi)” nền nhà 100 m2 thì phải đóng thêm khoảng 300 triệu đồng; hoặc trường hợp tương tự tại một địa phương thu thêm tiền hạ tầng đối với người tái định cư với mức thu khoảng 7 triệu đồng/m2, cho nên người tái định cư nếu được “bồi thường” nền nhà 100 m2 thì phải đóng thêm khoảng 700 triệu đồng, mặc dù những người tái định cư này bị đảo lộn môi trường sống và sinh kế.
Đáng quan tâm nhất là, các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế-xã hội tại các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số mà những người tái định cư này phải rời bỏ môi trường sống quen thuộc, hợp với tập tục, truyền thống để vào sống trong khu tái định cư khác biệt hẳn với nơi ở cũ, nhất là vấn đề cuộc sống, sinh kế mà nếu thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư thì không hợp tình hợp lý.
Hơn nữa, tại khoản 8 và khoản 10, Điều 111, Luật Đất đai năm 2024 quy định: Trường hợp người có đất ở thu hồi mà phải di chuyển chỗ ở và được bồi thường bằng đất ở, hoặc nhà ở tái định cư nhưng tiền bồi thường về đất ở không đủ so với giá trị của một suất tái định cư tối thiểu thì được Nhà nước hỗ trợ tiền đủ để được giao một suất tái định cư tối thiểu; ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ vào quỹ đất ở, quỹ nhà ở tái định cư và tình hình thực tế tại địa phương quy định chi tiết về suất tái định cư tối thiểu.
Chúng tôi đề nghị, bổ sung vào Điều 28 dự thảo Nghị định Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, do Bộ Tài nguyên và Môi trường chuẩn bị, quy định “không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt”.
Như vậy, những người tái định cư thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư yên tâm và chính quyền các địa phương dễ thực thi chính sách, pháp luật thống nhất trong cả nước.
Bên cạnh đó, Hiệp hội đề nghị sửa đổi, bổ sung Điều 28 “dự thảo Nghị định”, như sau: Suất tái định cư tối thiểu được quy định bằng đất ở đã có cơ sở hạ tầng (nền nhà), hoặc bằng nhà ở gắn liền với đất ở, hoặc căn hộ chung cư, hoặc bằng tiền để phù hợp việc lựa chọn của người được bố trí tái định cư.
Không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư trong khu tái định cư đã có cơ sở hạ tầng theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Căn cứ các quy định và tình hình cụ thể của địa phương, ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định suất tái định cư tối thiểu bằng đất ở, bằng nhà ở hoặc bằng tiền.
Trường hợp thực hiện các dự án giao thông, thủy lợi, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội phải thu hồi đất ở trong thửa đất có nhà ở mà người có đất thu hồi đã tự nguyện tặng cho Nhà nước quyền sử dụng đất; đồng thời có nhu cầu tái định cư tại chỗ thông qua hoán đổi vị trí đất ở về phía sau trong phần diện tích đất nông nghiệp còn lại của thửa đất thì việc bố trí tái định cư trong trường hợp này được thực hiện theo quy định và được miễn tiền chuyển mục đích sử dụng đất...■
![[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025](https://cdn.nhandan.vn/images/96664fff867a18844cf7965e4e1c11786c6aa39a53b124c43ab34a1bd9e0ab6c483bfe3c0ce00ed8f518cbe32b10020f31632cb012f7390b3c8f44a4254a2dc03c7c4f229359aba580a4e2f637103b66/dung00-06-56-18still002.jpg.webp)
![[Video] Đề nghị giới hạn áp dụng quy định “75% đồng thuận” cho dự án trọng điểm quốc gia](https://cdn.nhandan.vn/images/e53b3df5710fb57b6bbd10e5f5208389d03ca0885ac6df85138325cf45635f8185fc5e174140e7941f5523ce8114de4317447d657530a518a8e885b6ef32dd88df8baf212e459023db9f5c87e19acbf046ed748f186bcebc8b7da703c77d07e6b93e5b5b0e5326551b569eeec9631147b170cd850591b4ec1d69c6373e6f3350/720.jpg.webp)
