Đứng chân trên địa bàn xã biên giới Chiềng Sơn, Đồn Biên phòng Chiềng Sơn (Sơn La) được giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ hơn 11 km đường biên giới quốc gia với 5 cột mốc chủ quyền, một phần trong tổng chiều dài hơn 274 km biên giới Việt Nam-Lào trên địa bàn tỉnh. Là một trong những điểm nóng nhất cả nước về tội phạm ma túy, Bộ đội Biên phòng Sơn La nói chung và Đồn Biên phòng Chiềng Sơn nói riêng luôn ở tuyến đầu, đối mặt trực tiếp với các đường dây quốc tế tìm cách trung chuyển hàng cấm qua khu vực này.
Giữa núi rừng Tây Bắc, những người lính biên phòng vẫn lặng lẽ gánh trên vai phần việc hiểm nguy nhất, trở thành lá chắn và điểm tựa bình yên cho từng bản làng nơi biên cương.
Những bước chân không nghỉ
Buổi sáng cuối năm ở Chiềng Sơn luôn bắt đầu bằng một màu trắng đặc quánh sương mù bao phủ. Tờ mờ sáng, trong sương giá, từng tổ tuần tra của Đồn Biên phòng Chiềng Sơn đã lên đường thực hiện nhiệm vụ. Trung tá Vũ Triết Học, Bí thư Đảng ủy, Chính trị viên của đồn cho biết: Năm 2025 chủ quyền và an ninh biên giới cơ bản được giữ vững, nhưng các vấn đề như di dịch dân cư tự do, xuất nhập cảnh trái phép và tội phạm ma túy vẫn là thách thức thường trực.
“Nhà báo bám chắc vào nhé, đường đi khó và dễ ngã lắm”, Thiếu tá Lìa Lao Lanh, Đội trưởng Tham mưu hành chính, dặn dò khi chúng tôi theo chân tổ tuần tra hướng về khu vực Trạm kiểm soát biên phòng Pha Luông bằng xe máy. Từ Đồn Biên phòng Chiềng Sơn lên tới trạm chỉ hơn 10 km nhưng chúng tôi mất cả giờ đồng hồ mới leo lên được tới nơi. Độc đạo với toàn dốc đứng và nền đất sét rất trơn trượt, khi chúng tôi leo xe gần lên tới trạm, mặc dù rất cẩn thận nhưng chiếc xe máy của Trung úy Lê Văn Tường, Đội trưởng Vận động quần chúng, chở nhà báo Hoàng Hà cũng không thể giữ được thăng bằng, trượt ngã. Thế mới hiểu các chiến sĩ đã vất vả thế nào mỗi khi di chuyển từ đồn lên tới trạm.
Chung quanh Trạm kiểm soát biên phòng Pha Luông chỉ lác đác vài ngôi nhà của đồng bào trong bản. Gần trưa, cái nắng hanh hao của Tây Bắc như làm vàng hơn sân ngô được các chiến sĩ phơi để nuôi gà. Thiếu tá Lanh là người dân tộc H’Mông, vừa phơi ngô, vừa trò chuyện với chúng tôi: Anh em ở trên này vất vả hơn ở Đồn, có sóng điện thoại nhưng không ổn định, cơ sở vật chất cũng hạn chế. Từ trên đỉnh Pha Luông, Đồn Biên phòng Chiềng Sơn nhìn như chỉ cách một gang tay, nhưng mọi sinh hoạt của anh em trực trên Trạm đều phải tiết kiệm vì để đưa nhu yếu phẩm lên tới nơi cũng rất vất vả. Ngày 30/10/2025, trên chính cung đường tuần tra này, sương mù dày đến mức chỉ còn nghe tiếng bước chân. Tại khu vực giữa mốc 264 và 265 (bản Suối Thín, xã Chiềng Sơn), tổ tuần tra phát hiện hai người đàn ông dắt theo 9 con bò từ hướng biên giới Lào về Việt Nam có dấu hiệu nghi vấn. Khi bị yêu cầu dừng lại kiểm tra, các đối tượng bất ngờ bỏ chạy vào rừng; do địa hình rừng núi và sương mù dày đặc, tổ công tác không thể khống chế.
Những vụ việc tưởng nhỏ nhưng ẩn sau đó là hiểm nguy của địa bàn rừng núi phức tạp: Khi là người dân vận chuyển thuê, khi là nhóm trốn tránh lực lượng chức năng, khi là mắt xích của các đường dây xuyên biên giới. Trưa 7/10/2025, tại bản Pha Luông, lực lượng nghiệp vụ phối hợp với Đồn Biên phòng Chiềng Sơn và kiểm lâm phát hiện 4 thanh niên vận chuyển trái phép 10 thanh gỗ hộp, khai nhận được thuê với tiền công 50 nghìn đồng/thanh. Đó mới chỉ là phần nổi; phần chìm của dòng chảy tội phạm chính là ma túy...
Giữ biên giới từ mỗi nóc nhà, mỗi bản làng
Trong năm 2025, tội phạm ma túy trên địa bàn Đồn Chiềng Sơn phụ trách diễn biến khá phức tạp. Tổng số vụ mà đồn chủ trì và phối hợp với các lực lượng phát hiện, bắt giữ là 21 vụ/21 đối tượng, tang vật; thu giữ 2 bánh heroin, hơn 60.000 viên ma túy tổng hợp, cùng tiền, điện thoại, xe máy, ô-tô…
Đồn trưởng, Trung tá Đinh Văn Quang chia sẻ, để có được kết quả ấy, anh em trong Đồn không quản ngại sự khắc nghiệt về thời tiết, địa hình, hay bất trắc có thể xảy ra trước sự liều lĩnh của tội phạm ma túy, đó là những đêm trắng ròng rã trong rừng, là những dấu giày in suốt từ suối Thín đến Pha Luông. Ở biên giới, mỗi vụ việc đều có một cuộc vây bắt phía sau với hiểm nguy và cần sự mưu trí, tỉnh táo nhất.
Không chỉ thực hiện tốt nhiệm vụ tuần tra biên giới và bảo vệ chủ quyền, Đồn Biên phòng Chiềng Sơn có nhiều thành tích đáng ghi nhận trong việc vận động quần chúng. Cán bộ của Đồn thường xuyên giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, các chỉ thị của Đảng, nghị quyết, nghị định của Chính phủ và quy định của Bộ Quốc phòng về công tác bảo đảm trật tự xã hội. Trong báo cáo tổng kết năm 2025, Chiềng Sơn ghi nhận 38 buổi tuyên truyền, với gần 4.000 lượt người tham gia, tăng gần gấp đôi so với năm 2024 - những con số là minh chứng cho sự kiên trì bám dân và sự tin tưởng của đồng bào với bộ đội.
Nội dung tuyên truyền trải rộng từ chống di cư tự do, chống truyền đạo trái pháp luật, phòng chống xuất nhập cảnh trái phép, đến phổ biến Luật Biên phòng, xây dựng đời sống văn hóa, xóa bỏ hủ tục, triển khai Cuộc vận động “5 có, 5 không” trong đồng bào H’Mông nhằm bài trừ những hủ tục lạc hậu, không vượt biên trái phép, không nghe theo kẻ xấu dụ dỗ di cư tự do, không truyền đạo trái quy định và không tiếp tay cho các đường dây ma túy… “Nhờ vậy, năm 2025 không xảy ra di dịch cư tự do, không có trường hợp bỏ địa bàn bất thường - điều hiếm có ở các tuyến biên giới vùng cao mà chính quyền xã nói rằng đạt được là nhờ bộ đội”, Trung tá Vũ Triết Học cho biết.
Cùng với đó là những mô hình bền bỉ qua nhiều năm: “Con nuôi đồn Biên phòng”, “Nâng bước em đến trường”, các chương trình thiện nguyện, “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”, giúp dân khắc phục thiên tai, chữa cháy, làm đường, dựng nhà. Cán bộ xã và đảng viên đồn biên phòng tăng cường tại chi bộ bản đóng vai trò hạt nhân, then chốt trong củng cố hệ thống chính trị cơ sở, phát triển đảng viên và giữ vững đoàn kết trong cộng đồng.
Sáng đèn giữa đại ngàn
Ở Chiềng Sơn, biên phòng không chỉ là những cuộc tuần tra. Đó còn là những buổi họp bản, những lớp học đêm còn sáng đèn, những hộ gia đình ký cam kết tự quản đường biên, mốc giới. Khi cả 3 bản giáp biên cùng chung tay, tuyến biên giới này không chỉ có bộ đội canh giữ, mà có cả đồng bào đứng ở phía sau.
Tuổi trẻ của những người lính nơi đây gắn với đêm mật phục trong rừng, phiên gác giữa sương mù, nhưng cũng gắn với tiếng cười của học sinh được nâng bước tới trường, với những ngôi nhà dựng lại sau mưa đá và sự ấm áp của đồng bào dành cho bộ đội. Bên kia biên giới, chính quyền và lực lượng vũ trang Lào duy trì trao đổi thông tin thường xuyên với Chiềng Sơn, kịp thời xử lý các vụ việc phát sinh, giữ cho tuyến biên giới Việt-Lào cơ bản ổn định. Đứng từ Trạm của Đồn, nhìn sang bên kia biên giới là dãy núi của Lào. Đội trưởng Trinh sát Bùi Ninh Thuận cho biết: “Ngoại biên nhìn chung ổn định, dù vẫn tiềm ẩn ma túy, truyền đạo trái phép, tàng trữ vũ khí, nhưng chưa xuất hiện yếu tố gây bất ổn nghiêm trọng”. Bởi vậy, biên giới sáng đèn không chỉ nhờ những chốt gác, mà còn bởi ánh sáng của niềm tin: Tin rằng dù rừng núi còn hiểm trở, ma túy còn phức tạp, thì ở Pha Luông hay suối Thín, mỗi đêm vẫn có những người lính không ngủ để giữ bình yên cho bản làng.
Đại tá Vũ Đức Tú, Phó Chính ủy Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La khẳng định: Những năm qua, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Chiềng Sơn luôn kiên cường bám trụ nơi tuyến đầu, đấu tranh quyết liệt với các loại tội phạm; đồng thời tích cực tuyên truyền pháp luật, giúp dân ổn định đời sống, vận động các nguồn lực xã hội hỗ trợ những hoàn cảnh khó khăn. Bởi vậy, ngoài bản lĩnh trên mặt trận phòng chống tội phạm, Chiềng Sơn còn là điểm tựa tin cậy, được nhân dân yêu thương, sẵn sàng chia ngọt sẻ bùi trong cuộc sống.
Nhìn lại hành trình năm 2025, khó khăn còn nhiều: Đường biên dài, địa hình hiểm trở, thời tiết khắc nghiệt, quân số phân tán, trình độ một số cán bộ, chiến sĩ còn hạn chế; nhưng vượt lên tất cả, Chiềng Sơn vẫn giữ vững chủ quyền, giữ ổn định an ninh. Đồng chí Lìa Lao Lanh nói với chúng tôi khi trời đã tối, đèn chốt bắt đầu hắt từng vệt vàng lên dốc đá: “Chỗ này ban đêm lạnh lắm, nhưng nhìn thấy ánh đèn, là biết đồng đội mình vẫn ở đó. Thấy đèn sáng, đồng bào thêm yên tâm”.
Và từ ánh đèn nơi phên dậu ấy, thế trận bảo vệ Tổ quốc được tiếp nối bằng sức mạnh của những đơn vị chủ lực cơ động, những đội quân sẵn sàng hành quân, chiến đấu, đứng vững ở những không gian khốc liệt nhất của đất nước.
(còn nữa)
