Đưa “nữ hoàng linh trưởng” xuống phố
Chị Trang hiện đang là Phó Giám đốc Trung tâm bảo tồn Đa dạng sinh học Nước Việt Xanh (GreenViet) tại TP Đà Nẵng. Tôi gặp chị từ nhiều năm trước, khi Trang đang thực hiện nhiều hoạt động cộng đồng để tuyên truyền, quảng bá về Sơn Trà và nữ hoàng linh trưởng Voọc chà vá chân nâu trên núi Sơn Trà. Lúc đó, GreenViet có nguồn tư liệu rất quý về đa dạng sinh học ở núi Sơn Trà khi các thành viên đã dành nhiều năm trời nghiên cứu. Nhưng lại có rất ít người biết về tầm quan trọng của Sơn Trà cũng như những loại thực vật, động vật đang sinh sống ở đó.
Rất nhiều hoạt động được GreenViet thực hiện mạnh mẽ nhằm tuyên truyền đến cộng đồng. Một lần, được người bạn cho biết một số nhà chờ xe buýt của thành phố đang để trống pano tuyên truyền, chị Trang đã xin được đưa hình ảnh của gia đình Voọc chà vá chân nâu ở Sơn Trà đặt ở những nhà chờ. Với thông điệp “Cùng chung tay bảo vệ Voọc chà vá chân nâu”, năm pano tuyên truyền được gắn tại những điểm trung tâm của thành phố thu hút sự quan tâm của người dân, du khách. Từ hoạt động đó, rất nhiều người biết rằng trên Sơn Trà có loài linh trưởng quý giá cần được bảo vệ và có một sự đa dạng sinh học mà trước đây ít người để ý tới dù Sơn Trà ở ngay trong thành phố.
Chị Trang đã trực tiếp tham gia giảng dạy ngoại khóa với chủ đề “những nhà khoa học nhí” cho các em học sinh tiểu học và THCS về bảo tồn thiên nhiên; dẫn các em nhỏ lên tham quan, tìm hiểu về Sơn Trà; triển lãm ảnh; tổ chức hội thảo bảo tồn đa dạng sinh học; kéo dài từ năm 2013 đến nay, hành trình “Tôi yêu Sơn Trà” cũng bắt đầu nhận được sự quan tâm hơn từ người dân Đà Nẵng ở các lứa tuổi và cả du khách, trung bình mỗi năm sẽ có khoảng 500 người tham gia tìm hiểu về đa dạng sinh học và ngắm gia đình Voọc ở Sơn Trà.
Yêu rừng và bảo vệ rừng
Lê Thị Trang về làm ở GreenViet từ năm 2013 vì chị tin vào sứ mệnh của trung tâm: Người Việt không những hiểu giá trị của rừng mà còn tự bảo vệ được rừng của Việt Nam. Trong suốt nhiều năm hoạt động, điều chị Trang thực hiện xuyên suốt nhất vẫn là hoạt động giáo dục bảo tồn thiên nhiên cho học sinh. Đối với chị, không chỉ có người lớn, chính các em mới là hạt giống góp phần bảo vệ rừng ngay từ khi các em còn nhỏ. Những buổi học ngoài giờ vừa học vừa chơi; những chuyến trải nghiệm thực tế ở Sơn Trà; triển lãm ảnh tại trường học, thư viện… luôn tạo sự hấp dẫn cho các em và mang lại hiệu ứng đáng kể… Các lớp học với nhiều tên gọi được thực hiện từ năm 2014 đến nay, trung bình mỗi năm sẽ có khoảng 200 học sinh tham gia ở cấp tiểu học và THCS.
Đặc biệt là nỗ lực huy động đóng góp từ cộng đồng để xây dựng Trung tâm Giáo dục trải nghiệm thiên nhiên Sơn Trà đầu tiên của Đà Nẵng (tại phường Thọ Quang, quận Sơn Trà), góp phần lan tỏa các thông điệp về đa dạng sinh học đến với hơn 5.000 lượt người dân, du khách mỗi năm…
Bằng cách huy động và kết nối các bên liên quan khác nhau để cứu môi trường sống của Sơn Trà, GreenViet đã giúp mang lại một trong những câu chuyện thành công về bảo tồn đáng chú ý nhất ở Việt Nam: Chiến dịch cứu bán đảo Sơn Trà khỏi sự phát triển du lịch không kiểm soát, cứu được dân số đông nhất của loài Voọc chà vá chân nâu có nguy cơ tuyệt chủng và lôi kéo đông đảo người dân vào phong trào bảo tồn. “Trang là trung tâm của chiến dịch Sơn Trà, cô mang đến sự năng động, sáng tạo và năng lượng vô tận. Công việc của cô ấy và GreenViet là nguồn cảm hứng đối với tôi”, Jack Tordoff, Giám đốc điều hành CEPF nói như vậy.
Khi công việc tại Sơn Trà dường như tạm ổn, Trang lại “khăn gói” thực hiện các dự án ở Quảng Nam và Kon Tum nhằm bảo vệ loài linh trưởng quý hiếm là Chà vá chân xám; kêu gọi sự tham gia của người dân trong công tác bảo vệ và hướng đến xây dựng khu bảo tồn thiên nhiên; tuyên truyền người dân không săn bắn động vật hoang dã mà tham gia bảo vệ rừng.
Lê Thị Trang chia sẻ: “GreenViet đang truyền cảm hứng cho các cộng đồng khác ở các tỉnh lân cận để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của mình. Đặc biệt, tôi tin vào việc trao quyền cho những người trẻ tuổi để cứu động vật hoang dã. Vì vậy, tôi sẽ tập trung vào việc truyền cảm hứng và tư vấn cho các nhà bảo tồn trẻ địa phương để phát triển sự nghiệp của họ”.
