Được ban hành ngày 1/6/2021, TT 40 của Bộ Tài chính hướng dẫn về thuế GTGT, thuế TNCN và quản lý thuế đối với HKD, CNKD. Thông tư này có một số quy định về việc các sàn TMĐT phải khai và nộp thuế thay các cá nhân, HKD trên sàn cũng như cung cấp nhiều thông tin tới cơ quan thuế. Cụ thể, tại Điều 8, khoản 1, điểm Đ, TT 40 quy định: “Tổ chức là chủ sở hữu sàn giao dịch TMĐT thực hiện việc khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân theo lộ trình của cơ quan thuế”.
Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thực tế ngay khi được ban hành, TT 40 đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, bởi dù có thể tạo thuận lợi cho các cơ quan quản lý thuế nhưng được cho là sẽ gây khó, thậm chí tạo áp lực rất lớn cho các sàn TMĐT.
Về bản chất, sàn TMĐT cũng không phải là đơn vị trả thu nhập mà chỉ cung cấp hạ tầng công nghệ để kết nối người bán và người mua, giúp họ thực hiện giao dịch. Vì vậy, không thuộc đối tượng có nghĩa vụ kê khai, khấu trừ thuế thu nhập của người bán theo quy định. Căn cứ pháp lý của TT 40 là một trong những vấn đề gây nhiều tranh cãi khi Luật Thuế TNCN quy định các tổ chức, cá nhân có trách nhiệm tự kê khai, khấu trừ, nộp thuế. Luật Quản lý thuế cũng quy định CNKD phải tự kê khai và nộp thuế tại nơi họ đặt địa điểm kinh doanh. Do đó, việc kê khai và nộp thay dẫn đến mâu thuẫn với quy định hiện hành.
Ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, pháp luật quy định CNKD có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm thì được miễn thuế nhưng để các sàn TMĐT biết được chính xác doanh thu, thu nhập thực tế của người bán thì không phải dễ có được. Đặc biệt, sàn TMĐT sẽ phát sinh thêm chi phí đầu tư hạ tầng, phần mềm và đội ngũ nhân sự đối soát thuế, giải đáp thắc mắc, khiếu nại (nếu có)...
Không chỉ vậy, Phó Chủ tịch Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) Nguyễn Ngọc Dũng cho rằng, TT 40 có nhiều nội dung mới so bản dự thảo đăng tải đầu tiên ngày 12/3/2021 nhưng Ban soạn thảo chưa tổ chức lấy ý kiến của các bên liên quan và đối tượng chịu sự tác động trực tiếp. Do đó, một số quy định trong TT 40 chưa có tính khả thi cao và có thể gây ra nhiều tác động lớn đối với hoạt động kinh doanh của các sàn TMĐT cũng như hàng trăm nghìn CNKD trên sàn. Đại diện nhiều sàn giao dịch TMĐT đề nghị xem xét lộ trình áp dụng các yêu cầu mới tại TT 40, bởi thời điểm áp dụng từ ngày 1/8 tới là quá gấp gáp để các sàn có thể chuẩn bị hệ thống cho việc thu thập dữ liệu và báo cáo theo yêu cầu của cơ quan thuế.
Thực tế, với khoảng 35 triệu giao dịch mỗi ngày, khối lượng công việc đối với các sàn là rất lớn. Hơn nữa, các sàn giao dịch TMĐT cũng không có cơ sở dữ liệu để kiểm soát các cá nhân chưa đến ngưỡng chịu thuế (dưới 100 triệu đồng một năm). Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp công nghệ xuyên quốc gia đang sở hữu các sàn TMĐT, việc điều chỉnh hệ thống hạ tầng để đáp ứng quy định riêng như Việt Nam là không hề đơn giản.
Được biết, lộ trình triển khai kết nối cung cấp thông tin giữa Tổng cục Thuế́ và các sàn TMĐT phải tiến hành trong năm nay để có thể hoàn tất và đi vào vận hành từ năm 2022. Từ ngày 1/8 đến 1/10/2021, Tổng cục Thuế tổng hợp ý kiến phản hồi, hoàn thiện, trình các cấp có thẩm quyển ban hành chuẩn dữ liệu kết nối thông tin. Sau đó, đến trước ngày 1/1/2022, Tổng cục Thuế và các sàn TMĐT sẽ triển khai nâng cấp ứng dụng để bảo đảm việc kết nối thông tin theo chuẩn định dạng bằng phương thức điện tử. Lộ trình này được đưa ra sau khi các quy định liên quan trong TT 40 vấp phải nhiều ý kiến trái chiều.
Bà Nguyễn Thị Thanh Huyền, Phó Tổng giám đốc Công ty Ernst & Young Việt Nam cho rằng, TT 40 có hiệu lực ngay từ ngày 1/8 sẽ gây áp lực rất lớn đối với DN. Trong khi các trách nhiệm của sàn TMĐT quy định tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP (NĐ 52) về TMĐT, không có trách nhiệm phải kê khai thay, nộp thuế thay cho người bán. NĐ 52 cũng nêu rõ người bán trên sàn giao dịch có trách nhiệm “thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật”. Mặt khác, một trong những nội dung trong dự thảo NĐ sửa đổi thay thế NĐ 52 coi các mạng xã hội (MXH) cung cấp dịch vụ bán hàng là sàn TMĐT. Như vậy, nếu theo TT 40, các MXH kể cả của các nhà cung cấp nước ngoài cũng phải kê khai và nộp thuế thay cho các CNKD là khó khả thi.
Ông Nguyễn Ngọc Dũng khẳng định, mong muốn của VECOM là bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các bên, vừa tuân thủ Luật Quản lý thuế, vừa tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ sàn TMĐT và đặc biệt là tính khả thi của các quy định pháp luật mới.
Về những vấn đề liên quan TT 40, Vụ trưởng Quản lý thuế DN nhỏ và vừa, hộ kinh doanh cá nhân (Tổng cục Thuế) Nguyễn Thị Lan Anh cho biết, theo quy định của Luật Quản lý thuế thì không bắt buộc sàn giao dịch TMĐT phải khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân mà CNKD qua sàn phát sinh nghĩa vụ được tự kê khai nộp thuế hoặc ủy quyền cho cá nhân, tổ chức khai thuế thay, nộp thuế thay. Nhằm hỗ trợ CNKD có thể kê khai đúng, đủ, kịp thời, TT 40 đã quy định trách nhiệm các sàn giao dịch TMĐT trong việc cung cấp thông tin. Trên cơ sở đó, hệ thống cơ sở dữ liệu của ngành thuế sẽ hỗ trợ tra cứu thông tin tổng hợp doanh thu kinh doanh trên toàn quốc để cá nhân có thể tự thực hiện việc khai thuế, nộp thuế kịp thời, đầy đủ theo đúng quy định.
