Yếu tố “nuôi dưỡng” những siêu bão như Kalmaegi

Khi Kalmaegi - được cho là cơn bão gây chết chóc nhất năm 2025 quét qua Philippines và đổ bộ vào Việt Nam cuối tuần qua, giới khoa học quốc tế một lần nữa cảnh báo biến đổi khí hậu đang khiến các hiện tượng thời tiết cực đoan trở nên mạnh hơn và tàn khốc hơn.

Các nhân viên cứu hộ di dời dân sau trận lũ do mưa lớn do bão Kalmaegi gây ra tại tỉnh Cebu, Philippines, ngày 4/11/2025. (Ảnh: Tân Hoa Xã)
Các nhân viên cứu hộ di dời dân sau trận lũ do mưa lớn do bão Kalmaegi gây ra tại tỉnh Cebu, Philippines, ngày 4/11/2025. (Ảnh: Tân Hoa Xã)

Theo các cơ quan chức năng, hơn 200 người thiệt mạng tại Philippines khi Kalmaegi quét qua quốc đảo này, gây ngập lụt nghiêm trọng, tàn phá cơ sở hạ tầng và hàng chục nghìn hec-ta hoa màu. Khi tiến vào miền trung Việt Nam tối 6/11, bão tiếp tục tàn phá nhiều khu dân cư, làm cây cối bật gốc và khiến ít nhất 6 người thiệt mạng.

Bão Kalmaegi xảy ra vào đúng thời điểm diễn ra Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu (COP 30) tại Belem, Brazil. Đối với giới khoa học, đây là lời nhắc nghiêm khắc về hậu quả của việc thế giới chưa kiểm soát được lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính.

Các nhà nghiên cứu cho biết, nhiệt độ mặt nước biển tại tây Thái Bình Dương và Biển Đông hiện đang ở mức cao bất thường, trở thành “nguồn năng lượng” thúc đẩy các cơn bão trở nên mạnh hơn.

Theo nhà nghiên cứu Ben Clarke tại Viện Grantham về Biến đổi Khí hậu và Môi trường ở London (Anh), Kalmaegi mạnh và mang theo lượng mưa lớn hơn bình thường chính vì các vùng biển này quá ấm. Xu hướng này liên quan tới sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra.

Mặc dù không dễ dàng để quy một hiện tượng thời tiết duy nhất cho biến đổi khí hậu, nhưng các nhà khoa học cho rằng về nguyên tắc, nhiệt độ mặt nước ấm hơn sẽ đẩy nhanh quá trình bốc hơi và giúp các xoáy thuận nhiệt đới “nạp thêm nhiên liệu”, từ đó tăng khả năng bùng phát thành siêu bão.

Ông Gianmarco Mengaldo, chuyên gia khí hậu thuộc Đại học Quốc gia Singapore cho biết, không phải mọi cơn bão đều mạnh lên, nhưng trong một khí hậu ấm hơn, khả năng xuất hiện các cơn bão dữ dội, có mưa cực lớn và gió mạnh sẽ cao hơn nhiều.

Ông Mengaldo, cũng là đồng tác giả của một nghiên cứu về vai trò của biến đổi khí hậu trong cơn bão Ragasa hồi tháng 9, cho biết thêm, mặc dù dữ liệu không chỉ ra rằng các cơn bão nhiệt đới đang trở nên thường xuyên hơn, nhưng thực tế, số lượng các cơn bão mạnh đã tăng lên. Chỉ riêng năm ngoái, Philippines đã hứng chịu 6 cơn bão gây chết người trong vòng 1 tháng, trong đó có thời điểm 4 cơn bão cùng hình thành trong tháng 11 - điều hiếm thấy trong lịch sử.

Ông Dhrubajyoti Samanta, nhà khoa học khí hậu tại Đại học Công nghệ Nanyang của Singapore nhận định ngay cả khi tổng số bão không tăng, việc chúng xuất hiện dồn dập trong thời gian ngắn cũng khiến thiệt hại chồng chất. Ông nhấn mạnh Kalmaegi là minh chứng rõ nét cho xu hướng này.

Trong khi đó, ông Feng Xiangbo, nhà nghiên cứu bão nhiệt đới tại Đại học Reading của Anh, cho biết mặc dù bão Kalmaegi về mặt kỹ thuật không phải là cơn bão mạnh nhất đổ bộ vào Đông Nam Á trong năm nay, song đã làm gia tăng tác động tích lũy của nhiều tháng thời tiết khắc nghiệt trong khu vực.

Ông giải thích: "Điều này là do đất đã bão hòa, sông ngòi đầy ắp và cơ sở hạ tầng bị suy yếu". Trong thời điểm nhạy cảm như vậy, chỉ cần một cơn bão yếu ập đến cũng có thể trở thành điểm bùng phát dẫn đến thiệt hại thảm khốc.

Các nghiên cứu gần đây cũng cho thấy phạm vi ảnh hưởng của bão đang mở rộng, với những khu vực trước đây ít chịu tác động nay cũng bắt đầu xuất hiện bão mạnh. Các khu vực ven biển chịu ảnh hưởng của bão đang gia tăng đáng kể do mực nước biển dâng và sóng lớn hơn. Điều này đặc biệt nguy hiểm với những vùng trũng thấp ở Philippines và các vùng ven biển của Việt Nam.

Có thể bạn quan tâm

Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô thi công rà phá bom mìn, vật nổ trên tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc.

Hồi sinh những vùng đất ô nhiễm bom mìn

Nửa thế kỷ sau chiến tranh, bom mìn và vật nổ vẫn nằm lại trong lòng đất là mối đe dọa thường trực cho hàng triệu người dân. Với nỗ lực của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cùng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, công cuộc làm sạch đất ô nhiễm đang từng bước mang lại những đổi thay rõ rệt.

“Màn sương” bụi mịn độc hại bao phủ Hà Nội những ngày qua. (Ảnh MAI MAI)

Xử lý nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội

Những tháng cuối năm, Thủ đô Hà Nội luôn ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Tại các thời điểm đo, chỉ số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức báo động đỏ. Theo thống kê hằng năm của Cổng thông tin quan trắc môi trường (CEM.ORG.VN), không khí Hà Nội nằm trong top 10 thành phố trên thế giới về mức độ ô nhiễm.

Nhân viên lấy dữ liệu tại Trạm Khí tượng thủy văn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. (Ảnh TRỌNG TÙNG)

Ứng dụng công nghệ trong dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

Năm 2025 được đánh giá là một năm hứng chịu nhiều đợt thiên tai kỷ lục của nước ta từ trước đến nay. Chính vì vậy, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng cụ thể các mô phỏng cảnh báo từ sớm, từ xa đang là vấn đề được quan tâm nhằm nâng cao năng lực dự báo thiên tai.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam

Lũ lụt tháng 11/2025 chỉ là một phần của các nguy cơ từ biến đổi khí hậu cực đoan ở Việt Nam. Câu chuyện về hành trình chống chọi với lũ lụt của Hà Lan, từ những thảm họa lịch sử đến các giải pháp kỹ thuật cụ thể, đang trở thành mô hình tham khảo thiết thực cho Việt Nam trong việc quản lý rủi ro dài hạn.

Trụ sở Tập đoàn Viettel là một trong số ít toà nhà ở Việt Nam đăng ký để nhận được chứng chỉ xanh.

Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 328/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Kế hoạch tập trung tích hợp phát triển năng lượng vào quy hoạch đô thị-nông thôn, khuyến khích điện mặt trời, chuyển đổi năng lượng xanh.

(Ảnh minh họa)

Cảnh báo lũ quét, sạt lở tại các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng do mưa lớn diện rộng

Dự báo, trưa và chiều nay (4/12), khu vực các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng tiếp tục có mưa to đến rất to. Cơ quan khí tượng cảnh báo, người dân và chính quyền các địa phương trên cần chuẩn bị các phương án ứng phó nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tại nhiều xã, phường do mưa lớn diện rộng.