Giới nghiên cứu lý giải việc Trái Đất ấm lên làm tăng cường độ bão

Dưới góc nhìn của giới chuyên gia, những đợt thiên tai tàn khốc như siêu bão Kalmaegi vừa càn quét khu vực Đông Nam Á thời gian gần đây xảy ra thường xuyên hơn khi nhiệt độ toàn cầu tăng lên.

Siêu bão Kalmaegi gây ra thiệt hại nghiêm trọng trên diện rộng và khiến ít nhất 140 người thiệt mạng tại Philippines. (Ảnh: THX/TTXVN)
Siêu bão Kalmaegi gây ra thiệt hại nghiêm trọng trên diện rộng và khiến ít nhất 140 người thiệt mạng tại Philippines. (Ảnh: THX/TTXVN)

Nhà nghiên cứu về thời tiết cực đoan Ben Clarke tại Viện Grantham về Biến đổi khí hậu và môi trường ở London cho biết, nhiệt độ mặt nước biển ở cả tây bắc Thái Bình Dương và Biển Đông đều ấm lên một cách bất thường. Ông nêu rõ chính sự tăng nhiệt này khiến bão Kalmaegi có cường độ mạnh hơn và độ ẩm lớn hơn và xu hướng nhiệt độ mặt nước biển có liên hệ cực kỳ rõ ràng với hiện tượng ấm lên toàn cầu do con người gây ra.

Mặc dù việc quy trách nhiệm một sự kiện thời tiết duy nhất cho biến đổi khí hậu là điều không dễ dàng, nhưng các nhà khoa học cho rằng về nguyên tắc, nhiệt độ mặt nước biển ấm hơn sẽ đẩy nhanh quá trình bay hơi và "bổ sung nhiên liệu" cho các cơn bão nhiệt đới.

Nhà nghiên cứu Gianmarco Mengaldo tại Đại học Quốc gia Singapore nhận định: “Biến đổi khí hậu làm tăng cường độ bão chủ yếu bằng cách làm ấm nhiệt độ bề mặt đại dương và tăng hàm lượng hơi ẩm trong khí quyển. Mặc dù điều này không có nghĩa là mọi cơn bão đều sẽ mạnh hơn, nhưng khi khí hậu ấm hơn, khả năng xảy ra những cơn bão lớn kèm gió mạnh hơn với lượng mưa lớn hơn sẽ tăng lên".

Nhà nghiên cứu Mengaldo, đồng tác giả một nghiên cứu về vai trò của biến đổi khí hậu trong cơn bão Ragasa hồi tháng 9, cho biết thêm rằng dữ liệu không cho thấy bão nhiệt đới đang xảy ra thường xuyên hơn, nhưng số lượng bão có cường độ mạnh đã gia tăng.

Năm ngoái, Philippines đã phải hứng chịu 6 cơn bão chết người chỉ trong vòng 1 tháng. Chỉ riêng trong tháng 11 năm nay, nước này đã chứng kiến 4 xoáy thuận nhiệt đới phát triển cùng một lúc - đây là một điều hiếm thấy. Điều này phản ánh rằng các cơn bão hiện nay có thể xảy ra trong khung thời gian ngắn hơn.

Tiến sĩ Drubajyoti Samanta, nhà khoa học khí hậu tại Đại học Công nghệ Nanyang của Singapore cho biết, ngay cả khi tổng số xoáy thuận không tăng mạnh hằng năm, thì việc xảy ra gần thời gian với nhau và tiềm năng tác động của chúng có thể tăng lên. Theo nhà khoa học này, Kalmaegi là một lời nhắc nhở rõ ràng về mô hình rủi ro đang nổi lên như vậy.

Trong khi đó, nhà nghiên cứu bão nhiệt đới Feng Xiangbo tại Đại học Reading của Anh nhận định rằng mặc dù bão Kalmaegi về mặt kỹ thuật không phải là cơn bão mạnh nhất tấn công Đông Nam Á trong năm nay, nhưng nó đã làm tăng thêm tác động tích lũy của nhiều tháng thời tiết cực đoan trong khu vực. Các cơn bão liên tiếp có thể gây ra thiệt hại lớn hơn tổng thiệt hại của từng cơn riêng lẻ. Đó là vì đất đã bão hòa, sông ngòi đã đầy nước và nền tảng hạ tầng đã suy yếu. Tại thời điểm quan trọng này, ngay cả một cơn bão yếu cũng có thể trở thành ngưỡng bùng phát gây ra thiệt hại thảm khốc.

Cả 2 nhà nghiên cứu Feng Xiangbo và ông Gianmarco Mengaldo đều cảnh báo rằng sẽ có nhiều khu vực hơn có thể gặp rủi ro khi bão hình thành ở những khu vực mới, đi theo quỹ đạo khác và trở nên mạnh hơn. Đáng chú ý, các nghiên cứu gần đây của họ và các cộng sự đã chỉ ra rằng những khu vực ven biển bị ảnh hưởng của bão nhiệt đới đang mở rộng đáng kể, do “dấu chân” ngày càng lớn của nước dâng do bão và sóng biển. Điều này, cùng với mực nước biển dâng trung bình, đặt ra một mối đe dọa nghiêm trọng đối với các khu vực trũng thấp, đặc biệt là ở Philippines và dọc theo thềm lục địa ven biển nông của Việt Nam.

Có thể bạn quan tâm

Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô thi công rà phá bom mìn, vật nổ trên tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc.

Hồi sinh những vùng đất ô nhiễm bom mìn

Nửa thế kỷ sau chiến tranh, bom mìn và vật nổ vẫn nằm lại trong lòng đất là mối đe dọa thường trực cho hàng triệu người dân. Với nỗ lực của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cùng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, công cuộc làm sạch đất ô nhiễm đang từng bước mang lại những đổi thay rõ rệt.

“Màn sương” bụi mịn độc hại bao phủ Hà Nội những ngày qua. (Ảnh MAI MAI)

Xử lý nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội

Những tháng cuối năm, Thủ đô Hà Nội luôn ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Tại các thời điểm đo, chỉ số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức báo động đỏ. Theo thống kê hằng năm của Cổng thông tin quan trắc môi trường (CEM.ORG.VN), không khí Hà Nội nằm trong top 10 thành phố trên thế giới về mức độ ô nhiễm.

Nhân viên lấy dữ liệu tại Trạm Khí tượng thủy văn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. (Ảnh TRỌNG TÙNG)

Ứng dụng công nghệ trong dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

Năm 2025 được đánh giá là một năm hứng chịu nhiều đợt thiên tai kỷ lục của nước ta từ trước đến nay. Chính vì vậy, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng cụ thể các mô phỏng cảnh báo từ sớm, từ xa đang là vấn đề được quan tâm nhằm nâng cao năng lực dự báo thiên tai.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam

Lũ lụt tháng 11/2025 chỉ là một phần của các nguy cơ từ biến đổi khí hậu cực đoan ở Việt Nam. Câu chuyện về hành trình chống chọi với lũ lụt của Hà Lan, từ những thảm họa lịch sử đến các giải pháp kỹ thuật cụ thể, đang trở thành mô hình tham khảo thiết thực cho Việt Nam trong việc quản lý rủi ro dài hạn.

Trụ sở Tập đoàn Viettel là một trong số ít toà nhà ở Việt Nam đăng ký để nhận được chứng chỉ xanh.

Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 328/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Kế hoạch tập trung tích hợp phát triển năng lượng vào quy hoạch đô thị-nông thôn, khuyến khích điện mặt trời, chuyển đổi năng lượng xanh.

(Ảnh minh họa)

Cảnh báo lũ quét, sạt lở tại các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng do mưa lớn diện rộng

Dự báo, trưa và chiều nay (4/12), khu vực các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng tiếp tục có mưa to đến rất to. Cơ quan khí tượng cảnh báo, người dân và chính quyền các địa phương trên cần chuẩn bị các phương án ứng phó nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tại nhiều xã, phường do mưa lớn diện rộng.