Việt Nam cần vận dụng phát triển mô hình mới để thích ứng biến đổi khí hậu

Ngày 8/11, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Trường Kinh tế, Luật và Quản lý Nhà nước UEH thuộc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) phối hợp Học viện Tài chính, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính và Trường đại học Nha Trang tổ chức Hội thảo quốc gia năm 2024 với chủ đề “Chính sách tài chính công thích ứng biến đổi khí hậu”.
Chuyên gia phát biểu tại hội thảo.
Chuyên gia phát biểu tại hội thảo.

Đây là diễn đàn quan trọng để các chuyên gia chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và các sáng kiến mới nhằm đưa ra các hàm ý chính sách về phản ứng trong chính sách tài chính công giúp thích ứng với biến đổi khí hậu.

Giáo sư, Tiến sĩ Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh, biến đổi khí hậu đang là một trong những thách thức lớn nhất đối với sự phát triển bền vững trên toàn cầu.

Việc thích ứng và giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu không chỉ đòi hỏi sự thay đổi trong công nghệ, quản lý môi trường mà còn cần có sự điều chỉnh trong chính sách tài chính công để có thể huy động nguồn lực một cách hiệu quả nhất.

“Không chỉ là công cụ huy động và phân bổ nguồn lực, chính sách công còn là nhân tố quan trọng để điều tiết và hỗ trợ các hoạt động kinh tế hướng đến phát triển bền vững”, Giáo sư, Tiến sĩ Sử Đình Thành cho biết.

Giáo sư, Tiến sĩ Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo.
Giáo sư, Tiến sĩ Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo.

Tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng, tác động của biến đổi khí hậu đã và đang gây ra rất nhiều khó khăn cho hoạt động kinh tế ở nhiều nơi trên thế giới. Chính phủ các quốc gia và các tổ chức quốc tế đang thúc đẩy các chương trình hành động giúp các quốc gia, vùng lãnh thổ ứng phó với sự thay đổi khó lường của biến đổi khí hậu và các hậu quả của nó.

Xuyên suốt các chương trình hành động này, yêu cầu nguồn lực để bảo đảm các chính sách được thực thi hiệu quả là rất cần thiết. Nhiều quốc gia đã chính thức thực thi chính sách tài khóa thích ứng với biến đổi khí hậu nhưng vẫn còn nhiều quốc gia chưa thật sự quan tâm vấn đề này vì nhiều lý do khác nhau.

Đối với các quốc gia thực thi chính sách tài khóa thích ứng biến đổi khí hậu vẫn còn nhiều khó khăn trong các khâu dự báo, phân bổ nguồn lực, lựa chọn ưu tiên chính sách công…

Ngoài ra, để thực thi chính sách tài khóa thích ứng biến đổi khí hậu hiệu quả đôi khi phải được yêu cầu thay đổi quy trình ngân sách, vai trò các bên có liên quan và năng lực phân tích, dự báo của các cơ quan chuyên môn.

Chính sách này đòi hỏi phải có sự ủng hộ từ cộng đồng để gia tăng tối đa nguồn lực, thay đổi nhận thức cộng đồng để góp phần giảm nhẹ hệ lụy cho môi trường từ hoạt động hàng ngày.

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy các chính sách này không phải dễ thực hiện trong ngắn hạn và cũng không chỉ thuộc trách nhiệm riêng của các chính phủ mà đòi hỏi phải xây dựng các kế hoạch, chiến lược rất thận trọng và bền vững từ những đóng góp của cộng đồng.

Các đại biểu tham gia hội thảo.

Các đại biểu tham gia hội thảo.

Theo Tiến sĩ Lê Thị Thùy Vân, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, Việt Nam là một trong những quốc gia rất dễ bị tổn thương trên thế giới, đứng thứ 13 trong số 180 quốc gia theo Chỉ số rủi ro khí hậu toàn cầu của Germanwatch (CRI).

Một trong những khó khăn trong ứng phó với biến đổi khí hậu là Việt Nam đang đối mặt với thách thức từ việc huy động để bảo đảm nguồn lực tài chính để thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng ”0” vào năm 2050.

Trong khi, Việt Nam hiện chưa có chiến lược toàn diện để phối hợp và tối ưu hóa các nguồn vốn có thể huy động, đặc biệt ở cấp địa phương, nguồn tài chính vẫn chủ yếu dựa vào nguồn ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp Việt Nam chưa cao để bảo đảm thực thi cam kết Net Zero; việc phát triển thị trường tài chính xanh vẫn còn nhiều khó khăn do các bên tham gia thị trường còn hạn chế…

Để ứng phó với biến đổi khí hậu, theo dự báo của Ngân hàng Thế giới (World Bank), Việt Nam cần thêm khoảng 368 tỷ USD (tương đương 6,8% GDP) trong giai đoạn 2022-2040.

World Bank cũng đưa ra dự báo, tổng thiệt hại kinh tế liên quan đến biến đổi khí hậu có thể chiếm 12-14,5% GDP mỗi năm vào năm 2050, đặt gánh nặng lớn lên cả tài chính công và tư.

Các chuyên gia cho rằng, để ứng phó với biến đổi khí hậu hiệu quả, Việt Nam cần vận dụng phát triển mô hình mới dựa trên hai lộ trình.

Thứ nhất, thích ứng với biến đổi khí hậu và xây dựng khả năng chống chịu, tập trung vào các lĩnh vực, vào vùng dễ bị tổn thương nhất của đất nước.

Thứ hai, giảm thiểu biến đổi khí hậu bằng cách khử carbon trong quá trình tăng trưởng, tập trung vào các lĩnh vực năng lượng, nông nghiệp, giao thông và công nghiệp chế biến, chế tạo.

Có thể bạn quan tâm

Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô thi công rà phá bom mìn, vật nổ trên tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc.

Hồi sinh những vùng đất ô nhiễm bom mìn

Nửa thế kỷ sau chiến tranh, bom mìn và vật nổ vẫn nằm lại trong lòng đất là mối đe dọa thường trực cho hàng triệu người dân. Với nỗ lực của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cùng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, công cuộc làm sạch đất ô nhiễm đang từng bước mang lại những đổi thay rõ rệt.

“Màn sương” bụi mịn độc hại bao phủ Hà Nội những ngày qua. (Ảnh MAI MAI)

Xử lý nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội

Những tháng cuối năm, Thủ đô Hà Nội luôn ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Tại các thời điểm đo, chỉ số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức báo động đỏ. Theo thống kê hằng năm của Cổng thông tin quan trắc môi trường (CEM.ORG.VN), không khí Hà Nội nằm trong top 10 thành phố trên thế giới về mức độ ô nhiễm.

Nhân viên lấy dữ liệu tại Trạm Khí tượng thủy văn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. (Ảnh TRỌNG TÙNG)

Ứng dụng công nghệ trong dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

Năm 2025 được đánh giá là một năm hứng chịu nhiều đợt thiên tai kỷ lục của nước ta từ trước đến nay. Chính vì vậy, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng cụ thể các mô phỏng cảnh báo từ sớm, từ xa đang là vấn đề được quan tâm nhằm nâng cao năng lực dự báo thiên tai.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam

Lũ lụt tháng 11/2025 chỉ là một phần của các nguy cơ từ biến đổi khí hậu cực đoan ở Việt Nam. Câu chuyện về hành trình chống chọi với lũ lụt của Hà Lan, từ những thảm họa lịch sử đến các giải pháp kỹ thuật cụ thể, đang trở thành mô hình tham khảo thiết thực cho Việt Nam trong việc quản lý rủi ro dài hạn.

Trụ sở Tập đoàn Viettel là một trong số ít toà nhà ở Việt Nam đăng ký để nhận được chứng chỉ xanh.

Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 328/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Kế hoạch tập trung tích hợp phát triển năng lượng vào quy hoạch đô thị-nông thôn, khuyến khích điện mặt trời, chuyển đổi năng lượng xanh.

(Ảnh minh họa)

Cảnh báo lũ quét, sạt lở tại các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng do mưa lớn diện rộng

Dự báo, trưa và chiều nay (4/12), khu vực các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng tiếp tục có mưa to đến rất to. Cơ quan khí tượng cảnh báo, người dân và chính quyền các địa phương trên cần chuẩn bị các phương án ứng phó nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tại nhiều xã, phường do mưa lớn diện rộng.