Với chiến thắng áp đảo trước ứng cử viên người Congo - ông Firmin Edouard Matoko - khi giành được tới 55/58 phiếu, cựu Bộ trưởng Du lịch và Cổ vật Ai Cập Khaled El-Enany đã được bầu giữ chức Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), thay cho người tiền nhiệm là bà Audrey Azoulay (Pháp) sau nhiệm kỳ tám năm.
Là một nhà Ai Cập học danh tiếng, trong thời gian làm Bộ trưởng Du lịch và Cổ vật Ai Cập (2016-2022), ông đã hiện đại hóa hoạt động đón tiếp khách tại các di tích, khởi xướng chương trình “thẻ ưu đãi di sản” cho người dân Ai Cập, và chỉ đạo phục hồi nhiều bảo tàng quan trọng.
Ông El-Enany khẳng định cách tiếp cận: “Một UNESCO vì con người - giúp con người hành động để bảo vệ nhân quyền, thúc đẩy giáo dục, phát huy tiến bộ khoa học và bảo đảm quyền tiếp cận văn hóa cũng như tự do ngôn luận”. Trong một phiên điều trần trước Hội đồng chấp hành gồm 58 thành viên, ông từng cam kết thực hiện “chính sách cởi mở”, duy trì đối thoại thường xuyên, xử lý mọi hồ sơ “trên cơ sở bình đẳng, không chính trị hóa” và phản hồi nhanh chóng mọi yêu cầu của các nước.
Tròn hai năm ngày bùng phát cuộc xung đột đẫm máu tại Dải Gaza (7/10/2023), các quan chức Israel và lực lượng Hamas bắt đầu vòng đàm phán gián tiếp tại khu nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh bên bờ Biển Đỏ của Ai Cập, về kế hoạch hòa bình 20 điểm do Mỹ đề xuất.
Cho đến hiện tại, Hamas mới chỉ chấp thuận 6/20 điểm, bác bỏ yêu cầu giải giáp hoàn toàn và quyền duy trì kiểm soát an ninh của Israel, đồng thời phản đối cơ quan kỹ trị quốc tế không do người Palestine lãnh đạo. Các nước Arab như Ai Cập, Jordan, Saudi Arabia… cảnh báo: Kế hoạch sẽ chia cắt Bờ Tây và Gaza, làm suy yếu tiến trình thống nhất dân tộc Palestine. Chính quyền Palestine tại Ramallah, Liên đoàn Arập (AL) và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) chỉ trích kế hoạch bỏ qua ba trụ cột cốt lõi: Đường biên giới 1967, quyền hồi hương của người tị nạn và thủ đô Đông Jerusalem.
Giới chuyên gia cho rằng mặc dù có những nỗ lực đàm phán, nhưng các thỏa thuận ngừng bắn trước đây đều nhanh chóng sụp đổ do thiếu cơ chế giám sát chung và sự bất đồng sâu sắc giữa các bên về tương lai của Gaza. Theo Viện Brookings (Mỹ), kế hoạch có thể giúp đạt một thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin, song về trung và dài hạn, triển vọng hòa bình rất ảm đạm.
Ngày 6/10, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá: Khói thuốc lá đang giảm dần trên thế giới, song vẫn cần nhiều thời gian hơn nữa để chống lại thói quen tiêu cực này.
Trong báo cáo toàn cầu mới đây, WHO cho biết số người sử dụng thuốc lá đã giảm từ 1,38 tỷ người trong năm 2000 xuống còn 1,2 tỷ người vào năm 2024. Tính từ năm 2010, số người hút thuốc đã giảm 120 triệu người, tương đương 27%. Tuy nhiên, thuốc lá vẫn là nguyên nhân gây nghiện cho 20% người trưởng thành trên toàn thế giới, gây ra hàng triệu ca tử vong có thể phòng ngừa được mỗi năm.
Theo tạp chí Nature, trong vài năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã chứng minh khả năng phân tích dữ liệu, thiết kế thí nghiệm và đưa ra giả thuyết khoa học mới, khiến nhiều nhà nghiên cứu tin rằng một ngày nào đó AI có thể sánh ngang với những bộ óc lỗi lạc nhất trong giới khoa học - thậm chí đạt được khám phá xứng đáng với giải Nobel.
Năm 2016, nhà sinh học Hiroaki Kitano, Giám đốc điều hành Sony AI, đã khởi xướng “Thử thách Nobel Turing” - kêu gọi phát triển một hệ thống AI đủ thông minh để tự mình thực hiện phát hiện khoa học đạt tầm Nobel. Theo mục tiêu của dự án, đến năm 2050, một “nhà khoa học AI” sẽ có thể tự hình thành giả thuyết, lập kế hoạch thí nghiệm và phân tích dữ liệu mà không cần con người can thiệp.
Nhà nghiên cứu Ross King, Đại học Cambridge (Anh), cho rằng mốc đó có thể đến sớm hơn: “Gần như chắc chắn rằng các hệ thống AI sẽ đạt đến trình độ giành được giải Nobel. Câu hỏi chỉ là trong 50 năm hay 10 năm tới”.
