Theo thống kê của cơ quan chức năng, 8 tháng đầu năm 2023, nhu cầu tìm thuê và mua căn hộ dưới 35 m2 tại Hà Nội tăng 11% và tại TP Hồ Chí Minh tăng 24% so cùng kỳ năm trước. Những căn hộ cỡ nhỏ thường được nhiều người tìm thuê hoặc mua do giá tiền ở mức phải chăng, phù hợp với các hộ gia đình có thu nhập không cao cũng như với những đối tượng là sinh viên khi ra các thành phố lớn để học.
Điều này đã khiến cho các căn hộ cỡ nhỏ luôn hút khách đến mua, thuê và nhu cầu luôn ở mức cao, rất dễ giao dịch và ký kết hợp đồng. Tuy nhiên, sau vụ cháy tại chung cư mini tại Khương Hạ, phân khúc nhà chung cư mini đã giảm liên tục không phải do nhu cầu đối với phân khúc này giảm, mà do người dân e ngại đối với tính an toàn của những khu nhà này, nhất là khi xảy ra cháy nổ.
Ngay sau khi xảy ra vụ cháy tại Khương Hạ, Bộ Công an đã yêu cầu công an các địa phương khẩn trương đồng loạt ra quân thực hiện kiểm tra tất cả các khu nhà chung cư mini, nhà trọ trên phạm vi cả nước, với tinh thần kiên quyết xử lý sai phạm, không có vùng cấm, không có trường hợp ngoại lệ. Qua kiểm tra sơ bộ cho thấy, nhiều khu chung cư mini, nhà cho thuê đều vi phạm các quy định như: xây dựng không phép, sai phép, vi phạm các quy định về phòng cháy, chữa cháy... Theo quy định của pháp luật, đối với những sai phạm nêu trên, bên cạnh việc xử lý vi phạm, chủ các khu chung cư mini, nhà trọ phải khắc phục nhằm bảo đảm các điều kiện an toàn, trong đó có quy định về phòng cháy, chữa cháy mới được đưa vào sử dụng.
Trên thị trường hiện nay, nhiều người đang sở hữu các căn hộ trong chung cư mini đã rao bán nhà, nhưng không có người mua. Theo chị Hoàng Thu Hương, ở quận Thanh Xuân, cách đây hai năm gia đình nhà chị mua một căn hộ chung cư khoảng 40 m2 tại quận Thanh Xuân với giá gần một tỷ đồng. Đến nay, do cần tiền để đầu tư kinh doanh, chị đã rao bán với giá 700 triệu đồng, nhưng không có khách hỏi mua. Đây cũng là tình cảnh chung của nhiều người đang sở hữu căn hộ chung cư mini.
Anh Lê Xuân Quang, ở quận Hà Đông cho biết, gia đình anh đang có một căn hộ tại một khu chung cư mini và đang cho khách thuê. Tuy nhiên, sau khi vụ cháy ở Khương Hạ xảy ra, khách hàng không thuê nữa và chuyển đi nơi khác sinh sống. Hiện nay, anh đang rao bán hoặc cho thuê, nhưng không có ai hỏi thuê hoặc mua mặc dù anh đã chấp nhận với mức giá rất thấp.
Qua khảo sát thị trường bất động sản cho thấy, thời gian gần đây, thay vì tìm kiếm để mua căn hộ tại các khu chung cư mini, nhiều người đã tìm đến các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp để mua nhà. Bên cạnh đó, nhu cầu tìm kiếm các khu đất có diện tích vừa phải tại các khu vực ngoại thành, xa trung tâm cũng tăng lên. Điều này đã khiến giá đất tại các khu vực ngoại thành có xu hướng nhích lên và thu hút nhiều người quan tâm đến tìm hiểu, giao dịch.
Tại các khu vực ven đô như huyện Gia Lâm, Hoài Đức... thị trường nhà đất đã trở nên nhộn nhịp hơn. Anh Trần Bảo Dũng, chủ doanh nghiệp mua bán bất động sản tại huyện Gia Lâm cho biết, mỗi ngày anh tiếp khoảng 5 đến 10 khách hàng đến tìm hiểu để mua đất, trong đó khách hàng chủ yếu quan tâm đến những mảnh đất có diện tích dưới 30 m2. Nhiều khách hàng cho biết, thay vì mua một căn chung cư mini khu vực nội thành thì việc mua một mảnh đất dưới 30 m2 ở khu vực ngoại thành thì giá tiền cũng không chênh nhau nhiều.
Trong nhiều năm trở lại đây, nhu cầu mua, thuê các căn hộ chung cư có diện tích nhỏ với giá cả phải chăng để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân luôn ở mức cao. Tuy nhiên, do số lượng các dự án nhà ở xã hội, nhà ở dành cho người có thu nhập thấp không đáp ứng đủ cho nên nhiều người phải chấp nhận mua hoặc thuê các căn hộ chung cư mini mặc dù họ vẫn biết các khu nhà này thiếu các điều kiện bảo đảm an toàn cũng như tính hợp pháp.
Theo thông tin từ Bộ Xây dựng, nhu cầu về nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp của các địa phương giai đoạn 2021-2030 vào khoảng 2.400.000 căn; trong đó giai đoạn 2021-2025 khoảng 1.240.000 căn, giai đoạn 2026-2030 khoảng 1.160.000 căn. Được biết, thời gian qua đã có nhiều dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp được triển khai nhưng do vướng các điều kiện liên quan đến giao đất, ưu đãi về vốn... cho nên nhiều dự án vẫn chỉ mới dừng lại trên giấy.
Do vậy, trong thời gian tới, bên cạnh việc tăng cường công tác kiểm tra bảo đảm an toàn cũng như hoàn thiện cơ sở pháp lý đối với các khu chung cư mini, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh triển khai các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp để đáp ứng nhu cầu của người dân. Cùng với đó, cần có cơ chế khuyến khích, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp như ưu đãi về thuế, đất đai, chính sách vay vốn ngân hàng...
