Làng nem Chợ Huyện thuộc xã Phước Lộc, huyện Tuy Phước (Bình Định). Hương vị nem nơi đây đã lâu rồi vang xa như là “đại biểu” nem miền trung, với phong cách đậm đà, ý vị của đồng đất xứ Nẫu. Tôi về Chợ Huyện theo lời rủ rê của anh bạn thổ địa.
Cơ sở Bốn Lai là một trong những địa chỉ sản xuất nem lâu đời nhất ở Chợ Huyện. Vợ chồng cô chủ trẻ Trần Như Tuyền là đời thứ ba của gia tộc kế thừa thương hiệu nem Bốn Lai. Theo chị Tuyền, nguyên tắc để giữ tiếng lò nghề là phải chọn các loại thịt và nguyên phụ liệu loại tuyệt hảo nhất. Để có miếng nem ngon, khâu quan trọng là liều lượng gia vị hợp lý, vừa miệng nhất với đa số người ăn. Khác biệt của nem Chợ Huyện là việc dùng lá ổi để gói nem; lá ổi tươi hái từ vườn, được lau từng chiếc bằng khăn sạch (vì nếu rửa bằng nước sẽ mất vị thơm của lá). Chính lá ổi góp phần hút ẩm, làm khô ráo chiếc nem, và lá ổi cũng là một thảo dược hỗ trợ tiêu hóa “thần sầu”. Nem được gói xong khoảng 3 - 4 ngày thì có thể đem ra thưởng thức.
Khoảng một cây số dọc quốc lộ 19 ở trung tâm Chợ Huyện giờ đã hình thành một phố ẩm thực “đối chứng” đông vui. Chung quanh phố ẩm thực đã hình thành các vệ tinh cung cấp thịt heo, bò, rau, gia vị và hàng loạt nguyên phụ liệu “ngành” nem, chả, tré, bánh cuốn, bún thịt nướng,... Với gần 20 cơ sở sản xuất nem chả gia truyền và hơn 50 quán hàng đặc sản, phố nem Chợ Huyện đã thành điểm đến thú vị của du khách. Theo nhà nghiên cứu Ngô Hồng Sơn, vùng Chợ Huyện xa xưa là nơi tập trung khá đông các gia tộc quyền quý, dần phát sinh nhu cầu “ăn ngon”, quy tụ đặc sản Bình Định. Thế là những vắt nem dân dã xứ Nẫu được “đào sâu, nâng cấp” hình thành nên tiếng vang của thương hiệu nem Chợ Huyện. Cứ thế thăng trầm, gìn giữ qua bao nhiêu nắng mưa lịch sử.
Xong phần tư liệu, nhóm chúng tôi ghé vào “thực tế” tại một quán đặc sản Chợ Huyện cạnh quốc lộ 19. Nem chua, chả lụa, tré, thịt nướng, rau sống, bánh tráng,… thơm nức bắt mồi “chịu hổng thấu”. Nhiều món không hề có đường nhưng cứ ngọt lừ, ngon ngót trong hớp rượu Bàu Đá - Bình Định. Ai đó chợt cảm khái một câu thơ Đào Tấn giữa đường quê Đất Võ...
