Tạo cơ hội bình đẳng cho người khiếm thị

Trong quá trình hướng đến một xã hội công bằng, việc tiếp cận tri thức vẫn là rào cản đối với người khiếm thị. Trong bối cảnh ấy, những mô hình thư viện công cộng dành cho người khiếm thị đã và đang thắp lên ánh sáng tri thức, tạo dựng cơ hội bình đẳng trong học tập và phát triển cho nhóm yếu thế này.

Phòng đọc sách, khai thác thông tin, tư liệu dành cho người khuyết tật-khiếm thị tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp.
Phòng đọc sách, khai thác thông tin, tư liệu dành cho người khuyết tật-khiếm thị tại Thư viện tỉnh Đồng Tháp.

Việt Nam có khoảng 2 triệu người khiếm thị hoặc có thị lực rất kém. Do đó, các thư viện công cộng đang trở thành lực đẩy quan trọng, từng bước thu hẹp khoảng cách giữa những người khiếm thị và cộng đồng.

Từ năm 1999, Thư viện Khoa học tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng phòng đọc dành cho người khiếm thị, mô hình đầu tiên trong hệ thống thư viện công cộng cả nước.

Phó Giám đốc thư viện Vĩnh Quốc Bảo cho biết, đến nay không chỉ đầu tư phòng đọc chuyên biệt với thiết bị công nghệ như máy phóng to chữ, máy scan chuyển văn bản, máy in chữ nổi, thư viện còn duy trì 2 phòng thu sách nói kỹ thuật số và đang ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tăng tốc sản xuất tài liệu.

Chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2025, Thư viện Khoa học tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh đã hoàn thành hơn 7.500 trang sách chuyên biệt, bao gồm sách nói và sách chữ nổi, với nội dung phong phú từ sách giáo khoa, văn học, âm nhạc đến pháp luật và y học.

Ngoài phục vụ tại chỗ, thư viện còn triển khai mô hình xe thư viện lưu động, một sáng kiến được đánh giá là đầu tiên trên thế giới khi ra mắt năm 2007.

Bên cạnh đó, mô hình “Góc thư viện nhỏ” cũng được triển khai tại 13 mái ấm trong cả nước giai đoạn 2003-2013, mang theo sách chữ nổi, sách minh họa nổi và thiết bị hỗ trợ đến với trẻ em khiếm thị nhiều tỉnh, thành phố.

Nếu Thư viện Khoa học tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh là cánh chim đầu đàn trong khối công lập, thì Thư viện sách nói Hướng Dương lại là một điển hình tiêu biểu của nỗ lực xã hội hóa.

Tồn tại và phát triển suốt 27 năm, thư viện tư nhân đầu tiên và duy nhất này đến nay chuyên sản xuất sách nói cho người khiếm thị trên nền tảng hoàn toàn phi lợi nhuận.

Giám đốc Thư viện Trần Anh Khôi cho biết, thư viện đang sở hữu 5 phòng thu chuyên nghiệp, gần 100 tình nguyện viên tham gia đọc, biên tập và xử lý nội dung cùng với kho dữ liệu hơn 3.000 đầu sách đa dạng thể loại, trong đó có cả sách giáo khoa để phục vụ học sinh khiếm thị.

Không chỉ dừng lại ở sách nói, thư viện còn tổ chức hàng loạt hoạt động hỗ trợ người khiếm thị tiếp cận thông tin và hòa nhập cộng đồng. Trong đó nổi bật là lớp luyện thi chứng chỉ tin học; hơn 40 lớp sử dụng smartphone tại 7 tỉnh, thành phố.

Đặc biệt, 2 chương trình học bổng lớn Ánh Sen và Hướng Dương đã trao hơn 5.500 suất với tổng trị giá hơn 12 tỷ đồng cho học sinh, sinh viên khiếm thị có hoàn cảnh khó khăn.

Thư viện sách nói Hướng Dương cũng không ngừng mở rộng hoạt động văn hóa ngoài sách như tổ chức giải cờ vua cho người khiếm thị, đêm nhạc “Ánh sáng từ trái tim”, quy tụ các nghệ sĩ khiếm thị, tặng gậy dò đường, khám, chữa bệnh miễn phí, tổ chức dã ngoại…

Trong tháng 8 này, thư viện còn đưa vào hoạt động “Thư quán Hướng Dương”, một không gian giao lưu, thư giãn, nơi người khiếm thị có thể đến đọc sách, trò chuyện, học hỏi và kết nối.

Những năm gần đây, số lượng thư viện công cộng phục vụ người khiếm thị tại Việt Nam không chỉ dừng lại ở các trung tâm lớn mà bắt đầu lan tỏa đến nhiều địa phương.

Bên cạnh hệ thống nhà nước, còn ghi nhận sự xuất hiện và phát triển của nhiều mô hình thư viện tư nhân do người khiếm thị hoặc tổ chức xã hội điều hành.

Đáng chú ý, các thư viện đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào cả 2 khâu: sản xuất tài liệu (sách nói, sách điện tử, sách chữ nổi) và phục vụ bạn đọc từ xa thông qua nền tảng trực tuyến. Nhiều đơn vị chủ động mở rộng phạm vi hoạt động với các lớp dạy kỹ năng, tổ chức tọa đàm, huấn luyện công nghệ hỗ trợ.

Theo Phó Cục trưởng Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Đoàn Quỳnh Dung, việc phục vụ người khiếm thị trong hệ thống thư viện công cộng đã có những nền tảng pháp lý rõ ràng theo Luật Thư viện 2019.

Cả nước hiện có hàng chục thư viện công cộng cấp tỉnh hoạt động thường xuyên. Ngoài dịch vụ tại thư viện, các đơn vị đã tổ chức các dịch vụ đọc cho người khiếm thị, như: dịch vụ phục vụ trên không gian mạng, luân chuyển tài liệu đến các điểm hội người mù của địa phương; hình thành mạng lưới cộng tác viên thư viện thực hiện đưa đón tận nơi cho người khiếm thị…

Thư viện công cộng không chỉ là nơi lưu trữ và cung cấp tài liệu, mà đang từng bước trở thành một không gian học tập suốt đời và phát triển năng lực dành cho người khiếm thị.

Dù vẫn còn những rào cản về nhân lực, kinh phí, cơ chế vận hành… nhưng những hạt nhân tích cực này đang mở ra một hướng đi nhân văn, công bằng dành cho cộng đồng người khiếm thị trong dòng chảy số hóa và thị trường hóa thông tin hiện nay.

Các mô hình thư viện là điểm tựa văn hóa, tinh thần và khơi dậy nghị lực sống cho người khiếm thị, giúp họ tự tin hòa nhập cộng đồng và khẳng định giá trị bản thân.

Có thể bạn quan tâm

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; điều tra làm rõ nguyên nhân, khắc phục hậu quả vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, Thành phố Hồ Chí Minh … là một số tin tức đáng chú ý ngày 5/12.

Đoạn bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long đã bị nước biển cuốn trôi hoàn toàn.

Sớm gia cố bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải

Những ngày này, triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn đã gây sạt lở hơn 500m bờ bao ngăn triều cường khu vực Cồn Nhàn thuộc 2 ấp Đông Thành, Hồ Thùng, xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Nước biển tràn vào đất liền gây thiệt hại thủy sản, hoa màu, ảnh hưởng khoảng 50ha đất sản xuất của hàng chục hộ dân.

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký Công điện số 236/CĐ-TTg ngày 5/12/2025, yêu cầu các cơ quan chức năng khẩn trương xử lý vụ cháy xảy ra lúc 4 giờ 37 cùng ngày tại số 227 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh (TP Hồ Chí Minh), khiến bốn người thiệt mạng và hai người bị thương. 

Dự án "Mắt sáng cộng đồng" bố trí các xe phẫu thuật lưu động đạt chuẩn bệnh viện để hỗ trợ người dân vùng sâu, vùng xa.

Dự án "Mắt sáng cộng đồng": Mỗi đôi mắt sáng trở lại là một cuộc đời lần nữa mở ra

Hơn 10 năm về trước, đoàn bác sĩ của Bệnh viện Mắt quốc tế DND không quản ngại khó khăn, đến Quỳnh Nhai (Sơn La) để tiến hành thay thủy tinh thể cho hơn 100 người cao tuổi. "Đó là những ngày trời rét căm, chúng tôi 'mang' cả phòng mổ lên núi, với mong muốn đem ánh sáng trở lại cho bà con vùng cao", bác sĩ Quỳnh hồi tưởng.

Thành phố Đà Nẵng họp triển khai "chiến dịch Quang Trung".

Đà Nẵng tăng tốc triển khai "chiến dịch Quang Trung"

Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng yêu cầu việc sửa chữa và xây dựng lại nhà cửa phải bảo đảm tiêu chí an toàn, bền vững, không để tình trạng nhà làm xong 2-3 năm đã hư hỏng. Tại các địa bàn khó khăn chưa triển khai được phải có phương án tạm thời cho dân ngay.

Phối cảnh cầu vượt trực thông trên tuyến đường Cổ Linh.

Làm cầu vượt trực thông dài hàng trăm mét giải quyết ùn tắc đường Cổ Linh

Do lưu lượng phương tiện lớn, đường Cổ Linh (Hà Nội) luôn trong tình trạng ùn tắc, mất trật tự an toàn giao thông, là “điểm nghẽn” phát triển kinh tế-xã hội của khu vực. Dù mới đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng phường Long Biên đã chủ động đề xuất giải pháp giải quyết căn cơ tình trạng này.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Hồ Văn Niên cùng lãnh đạo các ban, sở, ngành của tỉnh và địa phương thực hiện nghi thức khởi công xây dựng nhà mới cho gia đình bà Hồ Thị Hương, ở xã Tây Trà.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu sớm hoàn thành việc xây mới và sửa chữa nhà cho người dân vùng bão lũ

Sáng 5/12, tại buổi lễ trao kinh phí hỗ trợ cho các gia đình có nhà bị hư hỏng do mưa lũ ở xã Tây Trà, đồng chí Hồ Văn Niên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu địa phương huy động tối đa nguồn lực, sớm hoàn thành việc xây mới, sửa chữa nhà, để các gia đình nhanh chóng ổn định chỗ ở, an cư, lạc nghiệp.

Văn phòng Làng trẻ em SOS Việt Nam.

Cần giải quyết tốt các vấn đề đặt ra khi chuyển các Làng SOS về địa phương quản lý

Gần 40 năm qua, với sự hỗ trợ của Làng trẻ em SOS quốc tế và các nhà tài trợ, Việt Nam có hơn 7.000 trẻ em, thanh, thiếu niên được nuôi dưỡng tại 17 cơ sở. Hiện nay, do nhiều nguyên nhân, nhiều Làng trẻ SOS cơ sở bị dừng nguồn tài trợ dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em.

Lao động đi làm việc ở Hàn Quốc. (Ảnh minh họa: Colab)

Điểm sáng về kết nối đi làm việc ở nước ngoài với mục tiêu giảm nghèo bền vững

Sau gần 4 năm triển khai, công tác hỗ trợ lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tại các huyện nghèo (theo đơn vị hành chính cũ) đã ghi nhận những điểm sáng. Nhiều địa phương đã kết nối thành công giữa việc đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài với mục tiêu giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.

Một góc phường Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp.

Đô thị văn minh ven sông Tiền

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ phường Cao Lãnh nhiệm kỳ 2025-2030 đề ra mục tiêu xây dựng phường trở thành đô thị hiện đại, văn minh, đáng sống. Trong đó, phát triển hạ tầng giao thông nội ô và kết nối liên vùng, hình thành không gian thương mại-dịch vụ-du lịch ven sông hiện đại, được xác định là một trong bốn đột phá của nhiệm kỳ.

Tàu cổ tại thời điểm nổi lên sau cơn bão số 13.

Giải mã thông điệp từ tàu cổ trên biển Hội An

Sau bão số 13 đầu tháng 11, biển Thịnh Mỹ (phường Hội An Tây, thành phố Đà Nẵng) hé lộ một bí ẩn cổ xưa: Xác con tàu cổ trồi lên từ lớp cát dày như một thông điệp nhắc nhớ về một Hội An hưng thịnh, từng là trung tâm thương mại nối kết Đông Nam Á.