Khẩn trương từng ngày, quyết liệt từng hạng mục
Ngày 3/6/2025, Thủ tướng Chính phủ có Công điện số 81/CĐ-TTg chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu phát điện tổ máy số 1 của Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng vào ngày 19/8/2025. Đây không chỉ là một cột mốc kỹ thuật, mà còn là cam kết của ngành điện lực với quốc gia trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ điện tăng cao, đặc biệt là trong mùa nắng nóng.
Ngay sau chỉ đạo của Thủ tướng, công trường Thủy điện Hòa Bình mở rộng bước vào giai đoạn cao điểm chưa từng có. Hàng trăm kỹ sư, công nhân của các đơn vị thi công, giám sát, lắp đặt chia ca làm việc 24/24 giờ. Từng mét hầm, từng đoạn kênh xả, từng bu-lông bắt thiết bị đều được giám sát nghiêm ngặt, không để sai sót dù là nhỏ nhất.
Ông Bùi Phương Nam - Giám đốc Ban Quản lý Dự án Điện 1 (EVNPMB1) cho biết: Dự án Thủy điện Hòa Bình mở rộng, cũng như các dự án thủy điện mở rộng tiếp theo đều mang tính chất dự phòng công suất cho hệ thống điện quốc gia. Đây là những công trình có ý nghĩa rất lớn trong việc hỗ trợ phát triển năng lượng, đồng thời bảo đảm vận hành hệ thống điện ổn định, an toàn trong thời gian tới.
“Ngay từ khi khởi công, chúng tôi xác định đây là công trình có ý nghĩa rất quan trọng. Để đáp ứng yêu cầu của Thủ tướng, chúng tôi đã phối hợp chặt chẽ với các nhà thầu, tư vấn giám sát, huy động toàn lực, bám sát hiện trường, xử lý khó khăn ngay từ khi phát sinh”.
Dự án Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng được xây dựng bên bờ phải tuyến đập hiện hữu, trên địa bàn thành phố Hòa Bình (cũ). Với 2 tổ máy có tổng công suất 480MW, công trình được kỳ vọng sẽ giúp tăng khả năng công suất phủ đỉnh cho hệ thống điện quốc gia, khai thác tối đa nguồn nước xả thừa hằng năm vào mùa lũ của Nhà máy Thủy điện Hòa Bình hiện hữu để phát điện, đồng thời nâng cao năng lực điều tiết, giảm áp lực cho hệ thống điện quốc gia, nhất là trong mùa cao điểm.
Đây là công trình cấp đặc biệt, có yêu cầu kỹ thuật và mức độ an toàn rất cao, bởi vị trí xây dựng nằm sát các công trình quan trọng như đập Hòa Bình hiện hữu, tượng đài Bác Hồ, các trụ sở cơ quan nhà nước và khu dân cư. Chính vì vậy, ngay cả việc nổ mìn đào hố móng cũng phải có sự cho phép và giám sát chặt chẽ của các cơ quan chức năng.
Đại tá Trần Ngọc Tuấn, Giám đốc Ban điều hành Liên danh Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn-Công ty cổ phần Xây dựng 47-Công ty cổ phần Lilama10 – tổ hợp nhà thầu thi công Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng chia sẻ: Khi công trình Thủy điện Hòa Bình mở rộng chính thức khởi công vào tháng 1/2021, các đơn vị đã tổ chức thi công đồng thời nhiều hạng mục, đặc biệt là công tác đào móng trụ cột và mở cao trình đến cửa hầm phụ để thi công hầm dẫn nước – một trong những điểm mấu chốt quyết định tiến độ của dự án.
Tuy nhiên, trong quá trình thi công, một số sự cố kỹ thuật buộc phải dừng lại để xử lý sạt trượt, gia cố nền móng, dẫn đến việc chậm tiến độ gần 1 năm. Việc này cũng ảnh hưởng rất lớn đến chi phí thi công.
“Dù gặp khó khăn, nhưng đến thời điểm này chỉ còn khoảng ít tuần nữa là tới mốc 19/8, chúng tôi hoàn toàn quyết tâm, bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để tổ máy số 1 phát điện đúng tiến độ. Hiện tại, giá trị hợp đồng thi công đã hoàn thành khoảng 96%, các hạng mục chính cơ bản đã hoàn tất, chỉ còn một số hạng mục phụ như nút hầm, hoàn thiện kênh xả và cảnh quan”, Đại tá Trần Ngọc Tuấn cho hay.
"Đường găng lớn nhất hiện nay là hoàn tất công tác lắp đặt và nghiệm thu thiết bị. Riêng với Trường Sơn, nhiệm vụ chính là hoàn thiện kênh xả và phối hợp toàn diện để chuẩn bị cho tổ máy 1 phát điện. Cửa nhận nước đã được nghiệm thu và cho ngập nước từ ngày 15/6. Riêng kênh xả - một hạng mục quan trọng bảo đảm phát điện an toàn đến nay khối lượng gia cố lòng kênh đã cơ bản hoàn tất, dự kiến sẽ cho ngập nước vào ngày 3/8 và mở kênh xả vào ngày 5/8, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật khi đưa tổ máy số 1 vào hoạt động. Dù gặp khó khăn, nhưng đến thời điểm này, chỉ còn khoảng ít tuần nữa là tới mốc 19/8, chúng tôi hoàn toàn quyết tâm, bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để tổ máy số 1 phát điện đúng tiến độ".
Không chỉ khó khăn về mặt bằng, đội ngũ kỹ thuật còn phải đối mặt với địa chất phức tạp và khối lượng kết cấu đồ sộ. Hầm dẫn nước dài 1.500m, đường kính lên tới 11m – lớn nhất Việt Nam hiện nay là một bài toán khó. Thay vì đổ bê-tông 2 đợt như thông thường, các kỹ sư đã thiết kế cấp phối và đổ toàn tiết diện 1 lần, vừa bảo đảm an toàn, vừa rút ngắn được 2 tháng tiến độ.
Bên cạnh đó, một trong những “nút thắt” kỹ thuật quan trọng là việc lắp đặt thiết bị siêu trường, siêu trọng là roto nặng hơn 580 tấn trong điều kiện không gian thi công rất chật hẹp. Việc vận chuyển, tổ hợp và căn chỉnh roto phải đạt độ chính xác tuyệt đối.
Ông Nguyễn Đình Tình – Tổng Giám đốc Lilama 10, đơn vị phụ trách lắp máy – cho biết: “Chúng tôi huy động toàn bộ nhân lực có kinh nghiệm, tổ chức thi công 3 ca liên tục, tăng cường giám sát an toàn. Mỗi bước, mỗi thao tác đều phải kiểm tra kỹ lưỡng, phối hợp với đơn vị xây dựng để tránh xung đột không gian. Đến nay, tổ hợp roto-stato tổ máy số 1 đã hoàn thành và sẵn sàng cho chạy thử”.
Ngoài phần chính, các đơn vị cũng đã hoàn thành các hệ thống thiết bị phụ như bơm thoát nước, khí nén cao áp, cấp dầu tổ máy, hệ thống điều hòa thông gió, hệ thống chữa cháy, hệ thống đo lường thông số thủy lực… Tất cả đều được thử nghiệm vận hành trước khi tổ máy chính hoạt động.
Quyết tâm bám trụ công trường
Phía sau những sơ đồ kỹ thuật, tiến độ gấp rút là mồ hôi, là quyết tâm bám trụ của hàng trăm cán bộ, công nhân trên công trường. Có người chấp nhận xa gia đình dài ngày để bám hầm, giữ tuyến.
Anh Dương Văn Nam, 37 tuổi, cán bộ tư vấn giám sát, Công ty Thủy điện Hòa Bình cho hay: Đã có hơn 1 năm gắn bó với công trình, anh được giao phụ trách quản lý phần thiết bị phụ, trực tiếp nghiệm thu từng hệ thống trước khi đưa nước vào đường hầm và vận hành tổ máy. Công việc rất "căng" vì phải chính xác tuyệt đối cũng như bảo đảm tiến độ, nhưng được góp sức vào một công trình lớn thế này đối với anh Nam là niềm tự hào lớn.
“Bản thân tôi và cả các anh em công nhân ở các đơn vị khác đều cảm thấy rất tự hào khi được góp sức xây dựng một công trình trọng điểm quốc gia, góp phần quan trọng vào việc bảo đảm điện cho đất nước, nhất là trong các mùa nắng nóng. Chính từ sự tự hào và vinh dự đó, ai cũng nỗ lực hơn nữa để hoàn thành tốt nhiệm vụ, hướng tới mục tiêu chung của cả dự án”, kỹ sư quê Bắc Giang chia sẻ.
Ở những tầng thấp nhất của công trình, nơi bê-tông chưa kịp khô đã tiếp tục lắp dựng cốp-pha, những công nhân vẫn miệt mài thay nhau theo 3 ca. Bụi xi-măng lẫn mồ hôi, nhưng ánh mắt ai cũng sáng lên niềm tin.
Đã có thâm niên gần 3 năm gắn bó với công trình Thủy điện Hòa Bình mở rộng, anh Phan Sĩ Chương (38 tuổi, quê Nghệ An) – công nhân bê-tông cốt thép thuộc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn chia sẻ: Điều vất vả nhất ở đây là thời tiết thất thường, nhất là giai đoạn đầu khi chưa quen. Nhưng lâu dần, anh em cũng thích nghi được. Quan trọng nhất vẫn là sự nỗ lực và tinh thần vượt khó của tất cả mọi người.
“Thời tiết có thể khắc nghiệt, mặt bằng có thể chật hẹp, nhưng tất cả anh em đều xác định rõ tinh thần: Mỗi người góp một phần sức nhỏ, để đưa tổ máy phát điện đúng hẹn. Đó cũng chính là động lực để chúng tôi tiếp tục nỗ lực mỗi ngày”, anh Chương tâm sự.
Chuẩn bị mọi điều kiện bảo đảm tổ máy 1 phát điện đúng hẹn
Đến nay, hầu hết các hạng mục của dự án như cửa lấy nước, giếng đứng, hầm dẫn nước, thiết bị phụ, hệ thống đấu nối, nhà máy chính… đều đã hoàn tất hoặc đủ điều kiện vận hành. Kênh xả cũng đang được hoàn thiện để sẵn sàng cho việc phát điện tổ máy 1. Dự kiến từ ngày 5/8 sẽ mở nút kênh xả, kiểm tra hệ thống và sẵn sàng đóng điện xung kích.
Trên toàn bộ công trường, các cuộc họp điều hành tiến độ vẫn được tổ chức hằng ngày. Mỗi hạng mục đều có người theo dõi sát sao, mọi sai số đều được xử lý ngay trong ngày. Công trình không chỉ là một dự án kỹ thuật mà đã trở thành biểu tượng của sự phối hợp, trách nhiệm và tinh thần dấn thân.
“Trong không gian hạn chế, nhiều đơn vị cùng thi công, nếu không phối hợp nhịp nhàng thì rất dễ ảnh hưởng đến chất lượng và an toàn. Do đó, chúng tôi cùng nhau giám sát, đánh giá, nếu phát hiện điểm nào chưa bảo đảm an toàn thì cùng phối hợp xử lý ngay để hạn chế tối đa rủi ro. Rất may mắn, đến thời điểm hiện tại, mọi việc đều đang tiến triển thuận lợi và nằm trong tầm kiểm soát”, ông Nguyễn Đình Tình cho hay.
"Để đáp ứng tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngoài việc tăng cường nhân lực, huy động những người có kinh nghiệm, tổ chức thi công 3 ca liên tục, chúng tôi đồng thời đẩy mạnh công tác giám sát. Lilama 10 đã phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư, chuyên gia và các bên liên quan để đảm bảo rằng mỗi phần việc sau khi hoàn thành đều được nghiệm thu và bàn giao ngay, không để chậm trễ sang ngày hôm sau. Với đặc thù công việc lắp máy, vấn đề an toàn được đặt lên hàng đầu. Từ công đoạn vận chuyển đến lắp đặt, chúng tôi đều bố trí cán bộ an toàn theo sát từng bước. Vì đây là hạng mục lắp tĩnh, không được phép bỏ sót bất kỳ công đoạn nào".
Việc thi công 3 ca, 4 kíp liên tục trong điều kiện mặt bằng chật hẹp đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các nhà thầu trong liên danh để vừa bảo đảm an toàn, vừa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt.
“Chúng tôi áp dụng quy trình quản lý nghiêm ngặt ngay từ khâu vật tư đầu vào. Tất cả vật liệu đều có hồ sơ nguồn gốc rõ ràng, được kiểm tra tại phòng thí nghiệm hiện trường. Với đặc thù công trình thủy điện, không thể vì tiến độ mà đánh đổi chất lượng. Chúng tôi họp định kỳ hằng ngày, hằng tháng để kiểm điểm, rút kinh nghiệm, bảo đảm chất lượng cao nhất cho toàn bộ các hạng mục”, ông Trần Ngọc Tuấn nhấn mạnh.
Với tổng mức đầu tư hơn 9.220 tỷ đồng, Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng là công trình năng lượng cấp quốc gia, mang ý nghĩa chiến lược trong việc điều tiết tần số, giảm áp lực cho hệ thống điện hiện hữu và tận dụng tài nguyên nước hiệu quả hơn. Khi hoàn thành, công trình sẽ góp phần quan trọng vào bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng và phát triển năng lượng tái tạo.
“Chính sự quyết tâm cao độ đã giúp chúng tôi hoàn thành một khối lượng công việc rất lớn. Đến thời điểm này, tiến độ tổ máy số 1 chỉ còn được tính bằng tuần. Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, tổ máy số 1 của Dự án Thủy điện Hòa Bình mở rộng sẽ phát điện đúng mốc 19/8/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, ông Bùi Phương Nam khẳng định.
