Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đến cuối năm 2024, chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC trong nước và thế giới đã được kiểm soát và duy trì ở biên độ phù hợp, từ mức chênh lệch khoảng 25% tại thời điểm cao nhất xuống còn khoảng 3 đến 5 triệu đồng/lượng (tương đương khoảng 5 đến 7%). Nhưng sang đến những tháng đầu năm 2025, ghi nhận trên thị trường, giá vàng trong nước liên tục duy trì mức chênh lệch khá cao so với giá vàng thế giới, lên tới 15 đến 19 triệu đồng/lượng. Đây cũng là mức chênh lệch tương đương với giai đoạn trước khi Ngân hàng Nhà nước bắt đầu triển khai đồng bộ các giải pháp tăng cường quản lý thị trường vàng, xử lý tình trạng chênh lệch ở mức cao giữa giá vàng miếng trong nước và vàng quốc tế theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
Phân tích từ các chuyên gia kinh tế cho thấy, sự bất ổn trên thị trường tài chính quốc tế trước biến động trong chính sách thuế quan của Mỹ và các nước, nhất là cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung căng thẳng và khả năng leo thang; đồng USD suy yếu,… đang và sẽ đẩy giá vàng tăng cao. Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu đánh giá, thị trường vàng toàn cầu hiện đang có sự biến động mạnh mẽ. Trung tuần tháng 4, giá vàng thế giới tăng lên mức hơn 3.000 USD/ounce, và tại thời điểm này, giá vàng đã đạt đến hơn 3.300 USD/ounce. Tại thị trường trong nước, giá vàng đã lên tới 120 triệu đồng/lượng. “Sự tăng trưởng này rõ ràng vượt xa mọi dự đoán, ngay cả với tôi. Điều này cho thấy giá vàng trong nước đang chịu tác động mạnh mẽ từ sự biến động của giá vàng thế giới”, Tiến sĩ Hiếu nhìn nhận.
Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ ra rằng, trong những tháng đầu năm 2025, giá vàng thế giới liên tục phá vỡ mức kỷ lục trước đó. Nguyên nhân chủ yếu khiến giá vàng quốc tế tăng là do bất ổn chính trị, xung đột quân sự, cạnh tranh chiến lược gia tăng trên phạm vi toàn cầu như xung đột quân sự Nga-Ukraine kéo dài, kéo theo đó là các biện pháp trừng phạt, trả đũa lẫn nhau về kinh tế, chính trị giữa Nga với Mỹ và đồng minh; xung đột quân sự giữa Israel và các quốc gia, lực lượng Hồi giáo tại Trung Đông. Cùng với đó, nhiều ngân hàng trung ương và quỹ đầu tư đẩy mạnh mua vào vàng để bổ sung dự trữ ngoại hối cũng là lý do quan trọng khiến giá vàng tăng. Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố mức thuế đối ứng cao với các quốc gia trên thế giới cũng tác động tiêu cực đến tâm lý nhà đầu tư và tăng trưởng kinh tế thế giới, khiến dòng tiền của nhà đầu tư có xu hướng đổ vào vàng…
Trong nước, giá vàng miếng SJC diễn biến cùng chiều với giá thế giới. Tuy nhiên, đến thời điểm này, chênh lệch giá vàng miếng SJC trong nước và thế giới quy đổi ở mức khoảng 15 triệu đồng/lượng (tương đương khoảng 13,62%).
Nguyên nhân khiến giá vàng miếng SJC trong nước tăng với tốc độ nhanh hơn giá vàng thế giới và chênh lệch giá vàng miếng SJC trong nước và thế giới tăng cao từ đầu tháng 4/2025, theo Ngân hàng Nhà nước, chủ yếu là do tâm lý kỳ vọng việc giá vàng thế giới tiếp tục tăng trong bối cảnh các chính sách thuế quan của Chính quyền Tổng thống Trump dự kiến tác động tiêu cực đến kinh tế toàn cầu; lộ trình chính sách tiền tệ khó lường của FED; diễn biến địa chính trị thế giới căng thẳng; các cú sốc giá cả hàng hóa có thể phát sinh khiến nhu cầu mua vàng tăng.
Từ đầu năm 2025 đến nay, nguồn cung vàng miếng trên thị trường chưa được tăng thêm, thị trường ngoại hối và thị trường vàng tương đối ổn định nên Ngân hàng Nhà nước không phải can thiệp thị trường.
Ngoài các nguyên nhân trên, không loại trừ nguyên nhân có một số doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng tình hình biến động của thị trường để đầu cơ, thổi giá, trục lợi.
Mặc dù giá vàng trong nước tăng cao, tuy nhiên theo nhìn nhận của Ngân hàng Nhà nước, những biến động này trước mắt chưa ảnh hưởng tới việc điều hành chính sách tiền tệ và ổn định kinh tế vĩ mô.
“Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường vàng trong nước và quốc tế, phối hợp với các cơ quan hữu quan để tăng cường công tác quản lý và có biện pháp ổn định thị trường vàng theo thẩm quyền”, đại diện lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước khẳng định.
Định hướng thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục làm tốt công tác truyền thông để kịp thời cung cấp các thông tin về chủ trương, giải pháp, chính sách quản lý thị trường vàng, ổn định tâm lý thị trường; đồng thời, khẩn trương xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐCP ngày 3/4/2012 theo trình tự, thủ tục rút gọn; phối hợp với các bộ, ngành liên quan (các Bộ: Công an, Công thương, Tài chính…) để tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh vàng, các cửa hàng, đại lý phân phối và mua bán vàng miếng và các chủ thể khác tham gia thị trường; kịp thời phát hiện những sơ hở, bất cập, vi phạm để xử lý nghiêm.
Trên thực tế, thị trường vàng đến nay vẫn chưa thật sự ổn định bền vững, vẫn chịu tác động bởi yếu tố tâm lý, kỳ vọng, tiềm ẩn rủi ro tác động đến thị trường tiền tệ, ngoại hối. Do đó, bên cạnh các giải pháp từ phía Ngân hàng Nhà nước, để ổn định thị trường vàng một cách bền vững cần có sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
Các chuyên gia kinh tế cũng chỉ ra rằng, do nắm bắt tâm lý người dân thường đổ xô đi mua khi giá vàng biến động, các doanh nghiệp kinh doanh vàng sẽ tăng biên độ giá mua vào và bán ra đẩy rủi ro cho người tiêu dùng, nhà đầu tư dễ lỗ trong ngắn hạn. Do đó, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu khuyến nghị, người dân trước khi mua nên thường xuyên theo dõi thị trường vàng thế giới và trong nước, quan sát sự chênh lệch giá vàng thế giới và trong nước để đưa ra quyết định đúng đắn.
