"Cú hích" đại dịch
Lúc còn làm kế toán cho Bobbi Brown Cosmetics tại bách hóa Macy’s ở khu trung tâm Brooklyn, khách hàng thường xuyên hỏi cô Tamika Scriven về những bộ tóc giả cô mang và ngỏ ý muốn mua khi biết đó là do cô tự làm. Cô quyết định lên kế hoạch mở cửa hàng trong thời gian rỗi và tham gia khóa dạy làm tóc giả. Mùa xuân năm ngoái đại dịch đã thay đổi toàn bộ tình hình kinh tế. Ở tuổi 32, Scriven đang làm việc tại một công ty phần mềm, cô thấy nhiều đồng nghiệp và người thân bị mất việc. Cô nói: "Mẹ tôi đã làm việc cho một công ty suốt 20 năm trời, và cuối cùng bà ấy đã nhận được gì? Tôi không muốn như vậy. Dù khởi nghiệp là rủi ro, tôi cũng muốn kiểm soát những gì xảy ra trong cuộc sống của mình về mặt chuyên môn lẫn tài chính".
Vào tháng tư, Scriven đã ra mắt Allure Wigs, một công ty cung cấp tóc giả theo đơn đặt hàng. Cô gia nhập hàng ngũ doanh nhân thời đại dịch với niềm tin họ có thể vượt qua một trong những cuộc suy thoái tồi tệ nhất trong lịch sử. Tính đến tháng 12, hơn 1/4 tổng số doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ đã đóng cửa, theo dữ liệu từ Opportunity Insights, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Đại học Harvard theo dõi các tác động kinh tế của đại dịch. Nhiều người kinh doanh phấp phỏng lo lắng cho tương lai, khoảng một nửa số chủ doanh nghiệp nhỏ cho biết họ chỉ có thể tồn tại thêm một năm trong điều kiện kinh tế hiện tại, theo Phòng Thương mại Mỹ.
Tuy vậy, tinh thần khởi nghiệp đang lên. Tính đến giữa tháng 12, đã có hơn 1,5 triệu đơn đăng ký kinh doanh mới, tăng tới 82% trong quý thứ ba so với một năm trước, theo Cục điều tra dân số Mỹ. Phụ nữ bắt đầu việc kinh doanh do nhu cầu hoặc bởi thời điểm thích hợp hoặc cả hai.
Bà Debbie Wosskow, người đồng sáng lập của mạng lưới phụ nữ có chuyên môn AllBright cho biết, cứ bốn thành viên của mạng thì có một người dự định thành lập doanh nghiệp. Những người được khảo sát bày tỏ mong muốn tự chủ hơn trong công việc và kiểm soát thời gian của họ. AllBright có "hàng chục nghìn" thành viên ở Mỹ.
Dữ liệu do trang LinkedIn tổng hợp cũng cho thấy, tỷ lệ doanh nhân nữ trên đó đã tăng 5% từ tháng 3 đến tháng 11 năm ngoái so với cùng kỳ năm 2019, cao hơn gấp đôi so với mức trung bình trước đại dịch. Các nhà phân tích của LinkedIn đã chú ý các thành viên nữ đổi chức danh thành "người sáng lập" trong đại dịch.
Giáo sư Debora Spar, Phó hiệu trưởng Trường Kinh doanh Harvard cho rằng ngay từ đầu, dữ liệu cho thấy khá rõ "suy thoái thời kỳ đại dịch sẽ là một thảm họa đối với phụ nữ". Mất việc và mất các đơn đặt hàng đối với những người kinh doanh tại nhà đã ảnh hưởng nặng nề đến giới nữ. Kể từ tháng 2 năm ngoái, phụ nữ đã mất gần sáu triệu việc làm, theo dữ liệu của Cục Thống kê Lao động.
Trong khi đó, phụ nữ ở nhà đang phải làm nhiều công việc cùng lúc: việc được trả lương, nội trợ, chăm sóc và giáo dục con cái, chăm sóc cha mẹ già. Một báo cáo mới của công ty tư vấn quản lý McKinsey & Co. cho thấy rằng các bà mẹ có khả năng làm nội trợ và chăm sóc con cái trong thời kỳ đại dịch cao gấp ba các ông bố.
Bà Spar cho rằng: "Đối với một số phụ nữ, khởi nghiệp đã trở thành một lựa chọn tốt. Có nhiều người phụ nữ trong hoàn cảnh tuyệt vọng bị mất việc làm, tiền thuê nhà đến hạn trả, họ hiện đang xoay xở đủ thứ như làm bánh kem, làm lẩu, làm công việc tư vấn". Tất nhiên, không phải ai cũng có thời gian hoặc nguồn lực để bắt đầu khởi nghiệp, nhưng với một số người, đại dịch đã trở thành cơ hội để tạo ra bước nhảy vọt.
Xoay xở và thích nghi
Công việc kinh doanh của cô Scriven khá ổn định với Allure Wigs, chuyên bán tóc giả làm từ tóc thật nhập khẩu từ Trung Quốc có giá từ 195 đô-la. Cô đã liên hệ với các học viên cũ của các lớp làm tóc giả của mình và quảng cáo trên Facebook, Instagram và Google. Hiện cô có tám đến 10 đơn đặt hàng mỗi tháng. Scriven nói: "Tôi cảm thấy rất vui bởi tôi đang làm điều này cho chính mình".
Sau ba năm làm huấn luyện viên thể hình Zumba, cô Martha Palacios, 32 tuổi lên kế hoạch mở phòng tập của riêng mình. Nhưng đầu tháng 3 năm ngoái, các phòng tập phải hủy bỏ lớp học trực tiếp vì Covid-19. Palacios đã quyết định mở cửa Social Joy - một lớp học trực tuyến. Cô đã chi 15 nghìn đô-la cho thiết bị, phần mềm, thiết kế web, các dịch vụ pháp lý và quảng cáo lớp học đầu tiên của mình trên Instagram. "Có tới hơn 100 người tham gia học qua video trực tuyến", cô sung sướng nói. Công việc kinh doanh phát triển đều đặn và Palacios định sẽ duy trì lớp học ảo vô thời hạn, ngay cả khi có thể mở cửa phòng tập như mong muốn .
"Nếu không có đại dịch, những người như Martha sẽ khó có được sự thay đổi này, và tôi cũng đã chẳng có cơ hội làm khách hàng của cô ấy", bà Spar trường Havard, người đã tham gia một số lớp học trực tuyến của Palacios vui vẻ chia sẻ.
Đối với những bà mẹ đi làm như Asya Geller và Talia Friedman, nhu cầu giờ giấc linh hoạt và thay đổi cuộc sống hằng ngày khiến họ trở thành doanh nhân. Rời nhà đấu giá Sotheby’s vào đầu năm 2020 sau hơn một thập niên làm việc, ở tuổi gần 40, Geller và Friedman với năm con nhỏ dưới sáu tuổi muốn tìm các vị trí có tính linh hoạt hơn để có thể vừa làm vừa chăm sóc con cái. Nhưng hai tháng sau virus corona tấn công, và tất cả các cơ hội việc làm của họ biến mất.
May mắn thay, họ đã có ý tưởng cho một công việc kinh doanh mới, khi một người bạn của Geller cần trợ giúp về tiếp thị cho công việc kinh doanh. Cô nói: "Tôi nghĩ rằng nên có mối liên hệ giữa các doanh nghiệp nhỏ không đủ khả năng và không cần những người làm việc toàn thời gian với những người có nhu cầu làm việc giống tôi".
Hai người đã thảo luận và tạo ra Werkzy, một trang mạng giúp các doanh nghiệp nhỏ kết nối với những người tìm việc linh hoạt. Thoạt đầu, họ nghĩ đây chỉ là việc "phụ", khi họ tìm được việc làm toàn thời gian khác, nhưng đại dịch đã khiến họ quyết định dành toàn bộ tâm sức cho công việc kinh doanh mới này. Chi phí khởi nghiệp 15 nghìn
đô-la, họ cũng đã liên hệ với tất cả các mối quan hệ cá nhân và nghề nghiệp tổng cộng khoảng 1.200 người.
Hai tuần sau đó, trang web có 20 công việc được đưa lên, 50 người tìm việc đã đăng ký trên đó và ba người đã tìm được việc làm. Geler nói: "Werkzy sẽ không thể tồn tại nếu không có quãng thời gian này. Thật may mắn khi có thể bắt đầu một công việc chúng tôi đam mê ".
Hai người gia nhập hàng ngũ những phụ nữ chủ doanh nghiệp với số lượng ngày càng tăng từ trước đại dịch. Vào năm 2019 phụ nữ đã sở hữu 42% doanh nghiệp nhỏ, so với con số 4% vào năm 1972. Tuy nhiên, theo Phòng Thương mại Mỹ, họ cũng đã bị tổn hại nhiều hơn bởi đại dịch, chỉ 47% chủ doanh nghiệp nữ cho biết có hoạt động kinh doanh tốt, so với 62% doanh nghiệp do nam giới đứng đầu.
Hạnh phúc được làm điều mình thích
Quỹ tiền tệ quốc tế cảnh báo Covid-19 đe dọa kéo lùi thành tựu kinh tế cho phụ nữ khoảng 30 năm, đối với doanh nhân nữ cũng vậy. Phụ nữ thường điều hành doanh nghiệp trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề hơn như sắc đẹp, sức khỏe, chăm sóc xã hội, bán lẻ và họ cũng có khuynh hướng làm việc ở khu vực có năng suất thấp hơn. Tỷ lệ đóng cửa của các doanh nghiệp vừa và nhỏ của phụ nữ trong thời kỳ lockdown cao hơn. Doanh nghiệp do nữ giới làm chủ thường nhỏ, ít nguồn tài chính hỗ trợ hơn, khiến họ dễ bị tổn thương trước các cú sốc kinh tế.
Điều đó không ngăn cản được những doanh nhân mới như cô Bridgette Taylor. Tốt nghiệp Trường Kinh doanh Harvard, cô đã nhận việc tại một công ty tư vấn, nhưng bị trì hoãn vì đại dịch. Giống như rất nhiều người khác trong thời gian đóng cửa, Taylor đã dành hàng tháng trời ở Manhattan để làm điều cô thích: pha chế các loại cocktail cho mình. "Tôi muốn làm điều gì đó mình hứng thú. Tôi và các đối tác hay thưởng thức cocktail với bạn bè ảo, và điều này điều này khiến chúng tôi như gần gũi nhau hơn", cô nói. Cô như tìm thấy mục đích của mình và quyết định khởi nghiệp.
Cô quan tâm nhiều hơn đến rượu vodka và tìm cách để xây dựng thương hiệu rượu Harridan Vodka, mạnh hơn một chút so với vodka truyền thống. Lô hàng đầu tiên được xuất xưởng vào đầu tháng 12 năm ngoái và đang được bán tại một số cửa hàng rượu ở New York. Taylor cho rằng trải nghiệm này là khoảnh khắc tuyệt vời đối với cô. Mặc dù cô vẫn có ý định vào công ty tư vấn, nhưng đồng thời cũng "thích trở thành một doanh nhân. Tôi đã không biết mình sẽ thích công việc đó chừng này".
THANH LAN
